Kâr Amacı Gütmeyen Organizasyonlarda Topluluklar
Kâr amacı gütmeyen organizasyonların destekledikleri topluluklar topluluk yönetimi dünyasında büyük önem ve anlam taşıyor. Bu toplulukları CMX Connect İstanbul’un kâr amacı gütmeyen topluluklar konusundaki uzmanı Gizem Aşıcı’dan dinlemeye ne dersiniz?
Herkese merhaba! Ben Gizem, sizleri CMX Connect İstanbul’un en yeni ve taze üyesi olarak selamlıyorum. :) Bundan sonra ben de CMX Connect İstanbul ekibiyle Türkiye’de topluluk profesyonelleri ve topluluk sektörünü güçlendirmek için çalışacağım. Şimdiden çok heyecanlıyım!
Yazıya geçmeden önce çok kısa kendimden bahsetmek istiyorum; Kodluyoruz’un topluluk ekibinde profesyonel olarak çalışıyorum. Kodluyoruz; Türkiye’de global nitelikli yazılımcılar yetiştirmeyi hedefleyen ve bu doğrultuda kariyerini yazılım alanına yöneltmiş kişilere ücretsiz içerikler, atölyeler ve programlar sunan bir sosyal girişim, aynı zamanda bir dernek. Kodluyoruz topluluk ekibi olarak Türkiye’de yazılımcı ekosistemini geliştirebilmek, iyileştirebilmek ve ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilmek adına çalışıyoruz. Kodluyoruz için topluluk çok büyük bir önem taşıyor, topluluk olmanın önemine ve gücüne inanıyoruz!
Bugün sizlerle, geçmiş gönüllülük tecrübelerim ve profesyonel anlamda edindiğim deneyimler ışığında kâr amacı gütmeyen organizasyonlarda topluluk yapılanmaları nasıl olduğundan vebu toplulukların en önemli özelliklerin neler olduğundan bahsetmek istiyorum.
“Kâr Amacı Gütmeyen” ve “Sosyal Fayda” ne demek?
Öncelikle “kâr amacı gütmeyen” organizasyon derken neyi kast ediyoruz biraz bunu açalım. Kâr amacı gütmeyen organizasyonlar, hedef kitlesine yönelik hayata geçirdiği aktivite, program ve hizmetlerinden kâr yerine “sosyal fayda” sağlamayı hedefler. Peki sosyal fayda nedir? Sosyal fayda; organizasyonun hayata geçirdiği program ya da aktivitelerin toplum yararına olmasını gözetmesi diyebiliriz. Kâr amacı gütmeyen organizasyonlar da tam olarak bu prensiple süreçlerini devam ettirir.
Bu noktada kâr amacı gütmeyen bir organizasyonun en önemli dinamiklerinden biri “faydalanıcılar”dır. Çoğu kâr amacı gütmeyen organizasyon sosyal faydayı gözeterek programlarını hayata geçirdikleri için faydalanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda çözümler üretmeyi kendilerine misyon edinir.
Türkiye’de sosyal fayda hedefleyen ve bu doğrultuda çalışmalarını sürdüren çok sayıda kâr amacı gütmeyen organizasyon var. Bu organizasyonlar çok farklı alanlarda çalışıyor olsa da günün sonunda amaç faydalanıcılarının ihtiyacına cevap verebiliyor olmaktır. Bu alanlar genelde dezavantajlı diyebileceğimiz, fırsatlardan eşit bir şekilde yararlanamayan kitleleri kapsayan konularda faaliyet gösterir.
Kâr Amacı Gütmeyen Organizasyon Topluluklarının En Temel Özellikleri
Bu organizasyonlarda topluluklar çok çeşitli var olabilir; bu toplulukların en temel görünür olduğu kitlelere örnek olarak faydalanıcılardan oluşan toplulukları ve faydalanıcılara/organizasyona destek olan gönüllülerden oluşan toplulukları verebiliriz.
Bu topluluk yapılanmalarının en önemli özellikleri nelerdir? Gelin birlikte topluluğu topluluk yapan bu dinamiklerin kâr amacı gütmeyen organizasyonlarda nasıl işlediğine bakalım:
- Aidiyet
İlk ve en önemli dinamiklerden biri aidiyettir. Topluluk neyi amaçlıyor olursa olsun topluluk üyeleri aidiyet hissi taşımıyorsa orası topluluktan ziyade sadece bir kalabalıktır. Bu anlamda kâr amacı gütmeyen organizasyonlarda yer alan topluluk üyelerinin aidiyet hislerinin güçlenmesini sağlayabilmek çok önemlidir. Faydalanıcılar açısından; ihtiyaçlarına çözüm olan ve onlara destek mekanizması sağlayan bir topluluğa dair olan aidiyetin daha fazla olduğunu görebiliriz. Yine gönüllü topluluklarında yer alan topluluk üyeleri organizasyonlarda karşılık beklemeden faaliyet gösterdikleri için o organizasyona ve yapılan işe gönül bağı kurmaları, aidiyet hissetmeleri çok önemlidir. Bu anlamda kâr amacı gütmeyen organizasyonlarda çalışan topluluk yöneticileri olarak yapmamız gereken şeylerden biri de hem faydalanıcı hem de gönüllü topluluklarını iyi dinleyebilmek, ihtiyaçlarına cevap olabilmek ve o bağı güçlendirebilmektir.
2. Deneyim Paylaşımı
Topluluğun olmazsa olmazları; birbirine yardım eden, deneyimlerini paylaşan topluluk üyeleri! Özellikle kâr amacı gütmeyen organizasyonlarda temel hedef faydalanıcıların ihtiyaçlarına destek olabilmek olduğu için yardım alma/vermenin, paylaşım alanının açılmasının ve deneyim paylaşımının çok büyük bir yeri olduğunu söyleyebiliriz. Gönüllü olarak destek olan topluluk üyeleri faaliyetlerini yardımlaşmak, paylaşmak ve birbirine destek olmak gibi içten gelen samimi bir hisle devam ettirir. Gönüllü topluluklarında yardımlaşmaya teşvik etmek ve bunun akabinde deneyim paylaşımına alan açmak oldukça önemlidir. Topluluk yöneticilerinin topluluk üyelerinin rahatça yardım isteyebileceği, cömertçe yardım edebileceği ve paylaşım yapmaktan çekinmeyeceği bir ortam yaratması gerekmektedir.
3. Akran Öğrenmesi
Özellikle eğitim alanında faaliyet gösteren kâr amacı gütmeyen organizasyonlar için akran öğrenmesinin olduğu bir ortam yaratabilmek çok önemli bir faktördür. Eğitimde fırsat eşitsizliklerini gidermek, öğrencilere maddi ve manevi destek sağlamak gibi misyonları edinen bu organizasyonlarda, faydalanıcılara aynı yollardan geçmiş kişiler tarafından destek verilmesi motivasyonu arttır.
4. Yaşam Boyu Öğrenme
Gönüllü topluluklarında yer alan topluluk üyeleri uzun vadede verdikleri destekle hem kendi yaşamlarında hem de organizasyonda çok fazla değişim ve gelişime tanıklık ederler hem de bu gelişim sürecinin bir parçası olurlar.
Faydalanıcı toplulukları açısında da yaşam boyu öğrenme döngüsü aynı şekilde işlemektedir; faydalanıcılar aldıkları desteği ilerde devam ettirerek ve yeni faydalanıcılara gönüllü destek sağlayarak yaşam boyu öğrenme, süreci iyileştirme ve geliştirmeye katkı sağlamış olur. Topluluk yöneticilerinin topluluk üyelerine bu farkındalığı kazanmaları noktasında yardımcı olması gerekmektedir.
5. Kapsayıcılık
Kâr amacı gütmeyen organizasyonların genelde dezavantajlı diyebileceğimiz gruplarla çalıştığını söyleyebiliriz. Bu noktada hem faydalanıcıların, hem gönüllülerin farklılıkları benimsemesi, kapsayıcı olabilmesi ve yargılayıcı olmaması oldukça önemlidir. Kapsayıcı olmak hemen hemen her topluluk için çok önemli bir yer tutarken, hassas gruplarla çalışan kâr amacı gütmeyen organizasyonlar için olmazsa olmazdır. Burada oluşturulan topluluk kuralları, değerleri ve ilkeleri ile tüm topluluk üyelerine kapsayıcılığın o organizasyon adına ne ifade ettiğini, neden önemli olduğunun anlatılması topluluk yöneticilerinin mutlaka dikkate alması gereken bir konudur.
6. Güven
Hem faydalanıcı hem de gönüllü topluluklarında organizasyonla karşılıklı güven duygusunun sağlanması gerekmektedir. Burada güven duygusunu sağlayabilmek adına organizasyonun beklentiler noktasında net ve açık olması önemliyken, gönüllü ve faydalanıcı topluluklarında organizasyonun beklentilerini karşılayabileceği ve bunu sahipleneceğine dair güveni sağlaması önemlidir. Karşılıklı güveni sağlamak için topluluk yöneticilerinin iki tarafında ihtiyaçlarını iyi anlaması gerekmektedir.
Sonuç olarak; kâr amacı gütmeyen bir organizasyon topluluğunun temel dinamiklerini şöyle sıralayabiliriz:
- Topluluk üyelerinin aidiyetlerini sağlamak süreçlerin sağlıklı ve hızlı ilerlemesini sağlayacaktır.
- Topluluk üyelerinin topluluk içerisinde yardımlaşabileceği ve paylaşabileceği alanın oluşturulmasına destek olmak topluluk üyelerini ihtiyaçlarına cevap verecektir ve böylece topluluk üyelerinin aidiyetini arttıracaktır.
- Paylaşım yapmakla bağlantılı olarak, özellikle eğitim alanında faaliyet gösteren organizasyonlarda akran öğrenmesinin pekiştirilmesini sağlamak topluluğu çok daha güçlü bir noktaya getirecektir.
- Topluluk üyelerinin katkı sağladığı her şeyin yaşam boyu öğrenme döngülerine katkı sağladığının bilincine vardırılması yine topluluğun sağlığını arttıracaktır.
- Farklılıklara açık ve her türlü ayrımcılığa karşı bir organizasyon kültürü yaratmak ve bu hassasiyeti topluluk üyelerine de iletmek hem organizasyonu hem de topluluğu iyi yönde besleyecektir.
- Güven; topluluğun -özellikle kâr amacı gütmeyen organizasyonlarda- temel yapı taşıdır, güven sağlayamadığımız noktada efektif bir topluluk da inşa edemeyiz, topluluk üyelerinin ihtiyaçlarına cevap bulamayız.
Hem bir gönüllü olarak, hem kâr amacı gütmeyen bir organizasyonda çalışan bir topluluk yöneticisi olarak elimden geldiğince deneyimlerimi sizlerle paylaşmak istedim. Eğer sizler de kâr amacı gütmeyen bir kurumda topluluk yöneticisiyseniz, gönüllüyseniz ya da bu alana ilginiz varsa gelin yorumlarda buluşalım. :)
Daha fazla topluluk içeriği için CMX Connect İstanbul’u sosyal medyadan takip etmeyi unutmayın, görüşmek üzere!
CMX Connect İstanbul ekibinden Gizem Aşıcı
🎉 Youtube / Instagram / Linkedin / Twitter/ Etkinlikler
