Bilgisayar ve İlişkili Üniversite Bölümleri İçin Bilgisayar Seçimi
Okulların açılmasıyla beraber birçok öğrencinin kafasında “Nasıl bir bilgisayar alsam?” sorusu var. Bu yazıda Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Bilişim Sistemleri Mühendisliği öğrencileri için bilgisayar alırken dikkat etmeleri gereken alanlara değinerek elimden geldiği kadar bu soruyu cevaplamaya çalışacağım.
1) Zorunlu Dersler ve Bunlar İçin Gereksinimler
Zorunlu derslerde, birçok Bilgisayar/Yazılım/Bilişim Sistemleri Mühendisliği programında, programlama 101,102, veri yapıları(data structures), algoritma dersleri zorunlu olarak bulunmakta. Bu derslerde genelde C/C++/Java/Python programlama dilleri kullanılıyor. Bazı üniversitelerde C# da öğretildiğini biliyorum. Bu gibi programlama dilleri için güncel bir işletim sistemi çalıştırabileceğiniz bir bilgisayar yeterli olacaktır. C# programlama dili için Windows işletim sistemi barındıran bir bilgisayar daha iyi olacaktır. Ayrıca, işletim sistemleri(operating systems) dersi için sanal makine üzerinde Linux kullanmanız gerekebilir. Bu dersler, genel düşüncenin aksine çok düşük sistem gereksinimi barındırır. Bu derslerde işlerinizi rahat halledebilmek için minimum şöyle bir sistem yeterli olacaktır:
· 4 GB üstü RAM
· 256 GB veya üstü depolama diski
· 2 çekirdek veya üzeri işlemci
· Herhangi bir ekran kartı
Özellikle bazı derslerin gereksinimleri farklı olduğundan ayrıca değerlendirmekte fayda var. Aşağıda belirttiğim dersleri ayrı ayrı inceleyelim.
· Mobil Uygulama Geliştirme
· Oyun Geliştirme
· Yapay Zekâ
· Siber Güvenlik
2) Mobil Uygulama Geliştirme
Mobil uygulama geliştirme dersinde genel olarak Android işletim sistemine uygulama geliştirilse de, iOS uygulama geliştirilen dersler de olabilir. iOS tarafında, Apple bir bilgisayarın işinizi kolaylaştıracağı bir gerçek ancak diğer derslerde istenenleri yaparken biraz daha zorlanabilirsiniz.
Android uygulama geliştirme tarafında, işlemci performansının daha iyi olması temel ihtiyaçtır. Geliştireceğiniz uygulamayı kendi bilgisayarınız üzerinde çalışan sanal bir Android telefonu/tableti/cihazı üzerinde deneyebilirsiniz. Bunun için RAM ve işlemci tarafında daha iyi alternatiflere bakmanız işinize yarayacaktır.
· 8 GB veya üstü RAM
· 512 GB veya üstü depolama diski
· 4 çekirdek veya üstü bir işlemci
· Herhangi bir ekran kartı
3) Oyun Geliştirme
Oyun geliştirmede beklentiler GTA V, Witcher 3 gibi “AAA”(Triple A) oyunlar olsa da, çoğunlukla basit 3 boyutlu oyunlar veya 2 boyutlu oyunlar geliştirilmektedir. Bu alanda kullanacağınız bilgisayarın ortalama bir ekran kartı olması işinizi kolaylaştıracaktır. Tabi ekran kartı seçerken kullanacağınız teknolojileri de gözden geçirmekte fayda var. Örneğin, geliştireceğiniz oyunda Ray Tracing (Gerçek Zamanlı Işın İzleme) gibi teknolojileri kullanacaksanız, Ray tracing desteği olan bir ekran kartı almanız gerekiyor. Yine 3 boyutlu oyunlarda, kullanacağınız modellerin kalitesi arttıkça, ekran kartınız daha da zorlanacak. Ayrıca ciddi bir depolama ihtiyacınız olabilir. Depolama ihtiyacı harici diskler ile de karşılanabilir tabii ki.
· 8 GB veya üstü RAM
· 512 GB veya üstü depolama diski
· 4 çekirdek veya üstü, mümkünse multitread/hyper treading destekli bir işlemci
· Orta seviye ( RTX 4050/ AMD RX7600X) veya üstü bir ekran kartı
4) Yapay Zekâ
Yapay zekâ tarafında ciddi bir ekran kartı ihtiyacınız olabilir. Özellikle yapay zekânın eğitilmesi ve modellerin çalıştırılması için üst seviye ekran kartınızın olması işinizi kolaylaştıracaktır. Bu alanda NVIDIA çipsetleri barındıran ekran kartları yapay zekâ alanında ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle, NVIDIA çipsetli güncel bir ekran kartı ihtiyacınızı karşılayacaktır.
· 8 GB veya üstü RAM
· 512 GB veya üstü depolama diski
· 4 çekirdek veya üstü, mümkünse multithread/hyper threading [MS1] destekli bir işlemci
· NVIDIA RTX3*** veya RTX4*** serisi bir ekran kartı
Tabii ki internet üzerinde kiralayabileceğiniz veya bir süre ücretsiz kullanabileceğiniz yapay zekâ donanımları da bulunuyor. Google, Amazon gibi bulut servis sağlayıcılarının yapay zekâ için kullanabileceğiniz ücretli/ücretsiz makineleri bulunuyor. Eğer bilgisayar için ekstra bir bütçe ayırmak istemiyor veya ayıramıyorsanız, bu gibi alternatifler kullanarak da bu alanda çalışmalar veya projeler geliştirebilirsiniz.
Bazı üniversitelerde yapay zekâ dersinde, daha farklı bir yaklaşıma da gidilebiliyor. Örneğin, yapay zekâ dersinde birçok konuyu sözel olarak anlatıp, “pathfinding” algoritmaları üzerine pratik uygulamalar yapıp ödevler veren üniversiteler de var. Bu durumda ekran kartı ihtiyacı ortadan kalkıyor.
5) Siber Güvenlik
Siber güvenlik alanında yapılan derslerde, en az 2 sanal makine çalıştırabilecek bir bilgisayar olması size büyük olanaklar sağlayacaktır. Ayrıca, gerçekçi bir şirket sistemini küçük ölçekte kurabilmek için de işlemci ve RAM tarafında ciddi bir ihtiyacınız olabilir. Tabii ki internet üzerindeki eğitim platformlarında ücretsiz olarak kullanabileceğiniz makineler olabilir. Bu durumda, kendi bilgisayarınızın kaynaklarını farklı şekilde değerlendirebilirsiniz. Bu alan benim de uzmanlık alanım olduğu için konuyu biraz daha detaylandıracağım ve yukarıda tam olarak anlayamamış olabileceğiniz kavramları açıklamaya çalışacağım.
Öncelikle “sanal makine kurmak” derken yapılan işlem şudur:
Kendi fiziksel bilgisayarınız üzerine yazılım veya işletim sistemi kurarak, 1 fiziksel bilgisayarda, birden fazla “sanal” bilgisayar kullanabilirsiniz. Bu teknolojinin siber güvenlik derslerindeki kullanımlarından biri, 1 adet “Saldırı”(genel tabirle hack/hacking) yapacak sanal makine, 1 adet de hedef makine. Siber güvenlik alanında, saldırı işlemlerini oyunlaştırma çok sevilen bir yöntem. Belirli senaryoları (gerçek olayların küçük simülasyonları, film senaryoları, dizi senaryoları), “hacker”lar gibi düşünerek, sanal bulmacalar çözebileceğiniz sistemler var. Örnek vermek gerekirse https://www.vulnhub.com/ sitesi üzerinde, hem öğrenebileceğiniz hem de eğlenebileceğiniz hedef sistemler bulunmakta. Buradan, sanal makineleri indirerek, kendi bilgisayarınızda “hacking” pratikleri yapabilirsiniz. Ayrıca, derslerde de öğretmenlerin hazırladığı sanal makineleri ele geçirme pratikleri olacaktır. Bu pratikler için işlemci ve RAM ihtiyacınız olacaktır. Yine siber güvenliğin diğer alt alanlarında farklı sanal makineler ve yazılımlar kullanmak için de aşağıdaki işlemci ve RAM oranları işinizi kolaylaştıracaktır. “hash” veya şifreli metinleri kırmak için ekran kartının gücünden faydalanmak, genelde işlemcinin gücünden faydalanmaktan daha verimlidir. Ama sadece bu nedenle güçlü bir ekran kartı yatırımı yapmaya bence gerek yok.
· 8 GB veya üstü RAM (mümkünse 16 GB ve üstü)
· 512 GB veya üstü depolama diski (yüksek okuma/yazma hızı olan)
· 4 çekirdek veya üstü multitread/hypertreading destekli bir işlemci (mümkünse 8 çekirdek ve üstü)
· Herhangi bir ekran kartı
SONUÇ
Bu yazıda bahsettiklerim olmazsa olmaz değildir. İnternet üzerinden kullanabileceğiniz ücretli/ücretsiz kiralık sistemlerle, birçok işinizi görebilirsiniz ancak internete bağlanmadan çalışamazsınız. Tabii ki daha düşük sistem özellikleriyle de bahsettiklerimin tamamı yapılabilir ancak daha küçük çapta veya daha çok zaman gereksinimi olacaktır.
Yazıyı yazmamda yardımcı olan arkadaşlarım, Duygu Fidancıoğlu, Seda BOLAT ve Merve SARICAOĞLU teşekkürlerimi sunuyorum.
