Türkiye’de upload (yükleme) hızı problemine nasıl bir alternatif çözüm getirilebilir?
Merhabalar, ben Ahmet Akif. İbn Haldun Üniversitesi’nde İktisat ve İşletme bölümlerini okuyorum. Ekonomi, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler konularına ilgim var. Bunların dışında ise #DahaHızlıDahaUcuz projesinde literatür, araştırma ve gündem ekibindeyim. Türkiye’de internet hizmetleri nasıl daha iyi hale ve daha makul fiyatlara getirilebilir bunun için çalışıyoruz.
Yükleme Hızı ve Önemi
Yükleme hızları ülkemizde internet kullanıcılarının genellikle şikayet ettiği, internet sağlayıcılarının ise ticari politikalarından dolayı kullanıcılarına düşük değerlerde sağladığı ve talep edildiği zaman ise ekstra ücretle sattıkları, bilgisayarımızdan veya cihazımızdan internete veri yüklememizi sağlayan internet hizmetidir. Yükleme (upload) hızlarının önemli olduğu bazı konular; video konferanslarda görüntümüzün Full HD diğer katılımcılara gitmesi için en az 1.3 Mbps, Canlı yayın yaparken kaliteli bir yayın için en az 3.6 Mbps upload hızları gerekiyor. Ayriyeten, oyun oynayabilmek, e-maillerimizi yüksek eklerle gönderebilmek, bulut servislerine belge yükleyebilmek, sosyal medya mecralarına fotoğraf veyahut video yükleyebilmek ve cloud-hosted olan Google Dokümanlar gibi servisleri kullanabilmek için upload hızlarının makul seviyede olması gerekiyor. Örneğin, YouTube’a yüklenen 1GB’lık bir videonun yüklenme hızı eğer;
10 Mbps upload hızı varsa: 15 dakika
100 Mbps upload hızı varsa: 90 saniye
300 Mbps upload hızı varsa: 30 saniye sürüyor.
Özellikle günümüz dünyasında internet sağlayıcıları fiber optik kablonun da yaygınlaşmasıyla insanlara simetrik internet yani aynı seviyede indirme ve yükleme hızları sunmaya başladılar [1]. Ancak, günlük işlerle uğraşan ve sıradan bir fiber internet kullanımı gerçekleştiren bir kişi için 100 Mbps gibi simetrik yükleme hızları gereksiz olabilir. Standart ihtiyaçların karşılanması için 10–15 Mbps bandındaki hızlar oldukça ideal gibi görünüyor.
#DahaHızlıDahaUcuz Olarak Hedefimiz
Bizim hedefimiz, ülkemizdeki internet kullanıcılarının 10–15 Mbps ideal kapasitelere ulaşabilmesini sağlayabilmek. Bu hedefe ulaşabilmek önemli çünkü; firmalar kullanıcıları için indirme hızını yüksek tutmaya önem verdikleri kadar yükleme hızına önem vermiyorlar ve bunları ekstra turbo paketler olarak bireysellere günlük, şirketlere ise aylık olarak satıyorlar. İnternet üzerinden üreticiliği arttırabilmek amacıyla yükleme hızlarının en azından ideal seviyeler olan 10–15 Mbps aralarına çekilebilmeleri gerek bakır kablo kullanıcıları gerekse fiber optik kablo kullanıcıları için faydalı olacaktır.
Ağustos 2020 dünya geneli hız testi ortalamalarında indirme hızı 84.33 Mbps, yükleme hızı 44.1 Mbps iken Ocak 2021 dünya geneli hız testi ortalamalarında ise indirme 96.98 Mbps (+12.65), yükleme hızı ise 51.28 Mbps (+7.18) seviyelerine yükselmiştir [2]. (Şekil 1, Şekil2)
Ülkemiz ise bu süreçte bir basamak gerileyerek 30.51 Mbps indirme hızı, 8.31 Mbps yükleme hızına ulaşmıştır [3] (Şekil 3).
Alternatif Çözüm
Yalnızca 6 aylık bir periyotta dünya geneli ortalama hızların bu kadar yükselmesi, ülkemizde yeni bir politikaya ihtiyacın olunduğu fikrini ortaya çıkartmıştır. Bu politika, yükleme hızlarına belirli bir alt limit koyup, bu limitin altında internet hizmeti veren firmalara cezai yaptırım uygulanması olabilir. Bu alt limit de oluşturulurken indirme hızının 3’te 1’i veyahut 4’te 1’i göz önünde bulunarak belirlenebilir. Bu limit 50 Mbps ve üzeri kullanan kullanıcılar için 5’te 1 olarak düzenlebilir. Örneğin, 24 Mbps indirme hızı olan bir kullanıcının yükleme hızının da 6–8 Mbps arası yükleme hızı alması gerekir. 100 Mbps kullanan bir kullanıcının ise 20 Mbps’lik bir upload hızı alması gerekir. Bu hızların alınabilmesi, firmaların ticari kaygılarına da zarar vermeyecektir çünkü firmaların ticari olarak hedefledikleri kitle genellikle yayıncılar, oyuncular ve kurumsal şirketlerdir. Bu hedef kitle ise daha da hızlı bir upload değerlerine ihtiyaç duyacakları için turbo paketlerle günlük 100 Mbps veyahut simetrik internetlerle yine gerekli ücreti verip bu hizmetlerden yararlanacaklardır. Bu hedefimizin amacı simetrik internet olması değil, insanların artık temel ihtiyacı haline gelen internet hizmetlerinden efektif şekilde yararlanmasıdır.
Sonuç
Özetlemek gerekirse, 2018 yılında ortalama hızların 46.22 Mbps indirme ve 22.44 Mbps yükleme hızlarından günümüzde 96.98 Mbps indirme ve 51.28 Mbps yükleme hızlarına gelmesi ülkemizin de bu değişimi takip etmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Her ne kadar normal kullanıcının yükleme hızları telekomünikasyon şirketleri tarafından pek fazla önemsenmese de bizler, bakır kablo kullanıcıları için 3’te 1 ve 4’te 1, fiber optik kablo kullanıcıları içinse 5’te 1’lik bir indirme-yükleme limiti konulup, gerek ülke ortalamamızı gerekse ülkemizin internet üzerinden üretkenliğinin arttırılabileceği bir çözüm yolunun kullanılabilir olduğunu düşünüyoruz.
