Business Model Canvas mı Lean Model Canvas mı?

Fikri olan her girişimci adayının, bir bilene danıştıktan sonra tatacağı! ulvi dilemma “İş modelimi yaratırken Business Model mi yoksa Lean Model Canvas’ı mu kullanayım?” oluyor. Gelin bu soruya yanıt arayalım.

Öncesinde, arzu ederseniz DAM Growth Hackers Note Defteri’nde yer alan, Business Model Canvas Nasıl Oluşturulur?, Lean Model Canvas Nasıl Oluşturulur? yazılarını inceleyebilirsiniz.

Business Model’in yaratıcısı Alex Osterwalder, Lean Model’inki onu esas alarak kendininkini türeten Ash Maurya. Hali hazırda bir tane başarılı iş modeli yaratım şablonu varken, Ash Maurya’nın neden bir türev yaratma ihtiyacına sahip olduğunu, kendisinin yaptığı açıklamadan alıntı yaparak açıklayayım:

2009’un Mayıs’ında Alex Osterwalter’in “Business Model Generation” ı ile tanıştım. İlk bakışta kitabın illüstratif anlatımının hoşuma gittiğini itiraf etsem de konsepti “aşırı basit”leştirilmiş bulduğumu da aynı itirafa eklemek durumundayım. Kitapta görselleştirilmiş, Apple ve Skype gibi birçok iş modeli şablonunun, girişimlerin “başardıktan sonraki” durumlarını görselleştirdiğini fark ettim. Oysa ki ben daha çok “o başarıya ulaşılana kadar öğrenilenle” ilgilenmeyi tercih edenlerdenim.

Haziran 2009’da Rob Fitzpatrick’n Startup Toolkit‘inde Steve Blank’in “The Four Steps to the Epiphany”sini nasıl yorumladığını görene kadar Business Model Canvas’a tekrar dönüp göz atmadığımı belirtmeliyim. Steve Blank’in formatını ben de sıklıkla kullanmaya çalışsam da şablonu güncel tutmaya çalışırken harcadığım anlamsız eforu Rob’un nasıl çözümlediğini gördüğümde etkilemiştim. İşte tam da o anda “İş modeli hipotezini tek sayfalık bir şablonda tutma” fikri beni derinden etkilemeye başladı. Ben de elimdeki iş fikirlerini her iki şablonu da kullanarak modellemeye başladım ve ortaya Lean Model Canvas’ın yaratım serüveni çıkıverdi.

Ash Maurya Leanstack.com daki şu yazısında, tüm serüveni tüm detaylarıyla anlatıyor. Mutlaka okumanızı öneririm.

Keşke bir karşılaştırma tablomuz olsa?

Birbirine çok yakın konseptlerin, birbirlerinden nasıl ayrıştıklarını gözlemlemenin ve onları kolaylıkla anlamanın en kolay yolunun “Özellik Karşılaştırma Tablosu” olduğunu düşünmüşümdür. Bu düşünce sistematiğinde yalnız olmasam gerek ki ne zaman bu sorguyla araştırma yapsam, hali hazırda birisinin bu çileyi benimle paylaştığını görürüm. İşte deja vu :)

Peki hangisini seçmeli?

Açıkçası bu sorunun, endüstri tarafından kabul görmüş bir yanıtı yok. Business Model‘in, Lean Model Canvas‘a göre performans ölçümleme ve iş modeli yönetimi konusunda zaafiyetleri olsa da Lean Model’in de aşırı basit bir problem-çözüm denkleme üzerinden ilerlemeyi tercih etmesinin, birçok durumda hipotezlerinizin yere bağlanmasında sizi sıkıntıya sokacağını söyleyebilirim.

En doğru yol, Lean ile başlayıp, Lean’in kısa düştüğü noktaya ulaştığınız anda Business Model ile devam etmek gibi duruyor. En azından ben bu şekilde ilerliyorum…

Nasıl kullanmalı?

Her iki modelin de internet üzerinden erişebileceğiniz birçok ücretsiz kullanım alanı yer alıyor. Yeri gelmişken, bir de Türk Girişimci Ekosistemi için özel olarak Türkçe içeriklerle hazırlanmış olduğundan, ben sizlere Ciz.io‘yu önereceğim.

Ciz.io da kendi iş fikirleriniz için hem Business Model Canvas hem de Lean Model Canvaslar yaratabilir, bu şablonlarla yaratılmış başarılı örnekleri inceleyebilir, yarattığınız şablonları “fikirlerine güvendiğiniz” arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

Başarılar!

Originally published at www.damgh.com on September 1, 2015.