Bulut Bilişim ve Yapay Zeka Servisleri

Published in

DataBulls

6 min readFeb 21, 2021

Bulut Bilişim, şirketlerde veya evlerde bulunan bilgisayar donanımları veya yazılımları yerine bu donanım gücü veya yazılımlarını başka bir şirketin internet üzerinden size sunmasıdır. Bu şirketin donanımları veya yazılımlarının nerede bulunduğu sizi ilgilendirmez, Sizin için dev bir “bulutun” içindedir ve siz sadece bağlanıp kullanırsınız

Her yerde bulunan ve kullanılan bulut bilişim çağında yaşıyoruz. Bulut Bilişim Sistemleri esneklik , daha düşük maliyet ve küresel ölçekte kaynaklara daha iyi erişim sunar. Peki buraya nasıl geldik?

Yaşamımız boyunca, disketlerden zip sürücülerine, CD/DVD’lerden USB sürücülerine ve daha fazlasına kadar ilerleme kaydettik, daha karmaşık uygulamalar artık fiziksel konumla sınırlı olmadığı için bu ilerleme üstel bir şekilde artmaya devam ediyor.

Bulut Bilişim terminolojisi 1996’da Compaq şirketinin iç dökümanlarında ortaya çıktı. Bulut terimi aslında 1990’ların başında Apple tarafından ortaya çıkan General-Magic(yanlış zamanda akıllı telefonu icat eden vizyoner şirket)’te yaygınlaşan ve daha önce akademik çalışmalarda söz edilen “Dağıtılmış Bilgi işlem” kavramı ile bağlantılıydı. 1990’ların ortalarında bu yeni dijital alanı tartışmak için “bulut” terimi kullanılıyordu. Kısa süre sonra Google ve Microsoft, bu sanal ortama giderek daha fazla pazar payı oluşturmak için yarışa girdiler.

Zaman geçtikçe farkedildi ki, Bulut Bilişim her yerdeydi ve Paas , Saas ve IaaS genişlemesi, yan alanı olan Siber Güvenlik kuruluşu ile yepyeni bir endüstri haline geldi.

2009 yılında bulut bilişim hizmetlerinin toplam değeri 58 milyar dolar civarındaydı

Bir yıl sonra, 2010'da 68 milyara çıktı.

Sadece 7 yıl sonra, 2017'de 260 milyar dolarlık bir pazar haline geldi.

Geçtiğimiz sene 2020'de ise adreslenebilir bulut hizmetlerinin toplam değeri 370 milyar doları gördü. 2025'te 830 milyar doları geçeceği tahminleniyor.

Bulut Bilişim birçok Servis Modeli içeriyor. Peki bunlar nelerdir ?

Bulut Bilişimin temel yapıtaşları olan 3 adet servis bulunuyor. Bunlar;

Altyapı ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (IaaS):

Bu türde bulut merkezi sadece bilgisayar altyapısını ve depolamayı sağlıyor. İşletim sistemi ve yazılımların yüklenmesi, işletmesi gibi işlemleri biz kendimiz yapıyoruz. Bunun yazılımlısı olan yok mu?

Yazılım ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (SaaS):

Bu türde bulut merkezi gereksinim duyduğumuz yazılımları kullanımımıza sunuyor. Peki yazılımları biz kendimiz geliştirmek istersek ?

Platform ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (PaaS) :

Yazılım geliştiren şirketler için gerekli olan tüm geliştirme altyapısı bulut merkezi tarafından sunuluyor. Bu sayede yazılım geliştiricileri bulut merkezinin sağladığı bu altyapıda yazılımlarını geliştirip çalıştırabiliyorlar. Böylece donanım kurma ve yazılım yükleme gibi dertlerden de kurtuluyorlar.
Asıl konumuza geçelim. Yapay Zeka Servisleri..

Yapay Zeka ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (AIaaS)

“İhtiyaçların hizmet olarak sağlanması” konsepti herhangi bulut sağlayıcısını kullanıp ağ üzerinden servis sağlayan yazılımı referans alabilir. Birçok durumda yazılımlar satışa hazır durumdadır yani 3.parti satıcılardan aldıktan sonra birkaç ufak dokunuş ile anında kullanabilirsiniz, sisteminiz için tam özelleştirilmiş olmasa bile…

Bazı şirketler yapay zeka yazılımları için kendi bulut sistemlerini kurmak istemiyor veya kuramıyor olabilir, AIaaS tam bu noktada çözüm olur.
Diğer “hizmet olarak sağlanma” seçenekleri gibi, yapay zekaya aynı yaklaşımlar uygulanıyor.

Şirketlerin kendi çekirdek iş modellerine odaklanmasını sağlıyor, onların veri veya makine mühendisi uzmanlarının ihtiyaçlarını ortadan kaldırıyor.
Maliyeti çok az miktarlara indirebiliyor.
Büyük ölçüde yatırım riskini düşürüyor. (Yani şirketin Yapay zekaya yaptığı yatırım riskini azaltıyor.)
Geliştirme süresini azaltıyor. (AI geliştirmek uzun bir süreç.)
Stratejik esnekliği arttırır, çünkü AIaaS dinamik olarak hazır bulunuyor.

Yapay Zeka’nın Bulut Bilişim Servis Türleri Nelerdir ?

Bilişsel Bilim Modelleri:
Zihnin ve aklın çalışması ve davranışlarıyla ilgili çalışmalar yürütülen alan. Bu alandaki en tanınan ürünler IBM Watson API ve Microsoft Azure Cognitive Science API’larıdır. Bu API’ları kullanarak sizde kendi bilişsel bilim uygulamanızı çıkartabilirsiniz.

Doğal Dil İşleme Uygulamaları:
Doğal Dil İşleme alanındaki en tanınabilir uygulamalar Google’ın çeviri uygulamalarıdır. Bu çeviri uygulamaları yazıdan sese sesden yazıya çevirme gibi işlemlerin yanısıra, Bir dilden farklı dile anlam bütünlüğü bozulmadan yazıları çevirme işlemlerini saniyeler içerisinde yapabiliyorlar. Bu alandaki güncel çalışmalardan birine ekran kartı üreticisi olan Nvidia şirketinin NeMo çalışması örnek verilebilir. Otomatik ses tanıma ve yazıdan sese dönüştürme gibi işlemleri yapan bu API’a Github adresinden ulaşabilirsiniz.

Görüntü İşleme Modelleri:
Görüntülerin tanıma, sınıflandırma veya takip sistemlerinin çoğu bulut üzerinden eğitilmiş API’lardan oluşuyor. Bu modeller internete yüklenen yüzbinlerce görüntü ve etiketlerle eğitiliyor. Bu eğitimlerin sonucunda da istediğiniz bir görüntüyü gerçek zamanlı tespiti yapılabilir hale geliyor.

Derin Öğrenme Modelleri:
Derin Öğrenmede ise en iyi örnek tanımı benim için H2O.ai, birçok Kaggle Masterların bulunduğu bu şirkette AutoML çalışmaları yürütülüyor. AutoML’i kısaca Otomatik Yapay Zeka olarak tanımlayabiliriz. Herhangi bir veriseti yükledikten sonra Bulut sistemindeki veriye uygun çalışabilecek en iyi modeli bulup verinizi eğitiyor. Tabi bu modelin hiperparametreleri veya yapısını değiştirebileceğiniz bir arayüz sunduğu için çok rahat ve hızlı şekilde modelinizi oluşturuyorsunuz.Tabikide bulut bilişim denilince akla gelen ilk şirket Amazon’u da unutmamak gerekir. Amazon’un çığır açan yeniliklerini Amazon Web Servisleri kısmında görüyoruz. Yüksek miktarda hafızaya sahip Nvidia GPU’larını kullanan Amazon bulut bilişimin yapay zekadaki alanlarının hepsinde uygulamalar barındırıyor ve bu uygulamaları geliştirmeye devam ediyor.

Peki Geliştirme yaparken hangi platformu kullanmalıyız ?

Bunun için spesifik olarak platform öneremem fakat hangi platformlarda Yapay Zeka üzerine geliştirmeler yapabileceğinizi söyleyebilirim. Bu platformların öncelikle avantajlarını söylemem gerekiyor;

Öncelikli amaç hiçbirşeyi bilgisayarınıza kurmadan tek tuşla istediğiniz kodu yazabiliyorsunuz. Bu gerçekten de önemli bir kısım size rahatlık sağlıyor.
Kullanacağınız çekirdek kütüphaneler halihazırda bulut sistemlerde yüklü bulunuyor.
Veriyi işlerken veya model eğitiminde parametreler bulut kabuklarında(cloud kernel) online olarak tutuluyor. (tabiki kullanmadığınız an bulut sistemden çıktığınız an kabuklar temizleniyor.)
Uğraştığınız işlerde -işlemlerde- sizin bilgisayarınızı herhangi bir yüklenme olmuyor bu yüzden model eğitimi vb. işlemlerde aynı anda local bilgisayarınızda başka bir işle meşgul olabiliyorsunuz.

Tamam bunlardan da bahsettiğimize göre bunu sağlayan şirketler veya ürünler nelerdir birlikte göz atalım..

En yeni gelişimlerden bahsetmek gerekirse Nvidia Geforce NOW. Özellikle oyun sektörünü bambaşka bir yöne doğru çeken bu ürün Bulut sistemlerin üzerinde gerçek zamanlı oyun oynamanızı sağlıyor. Bulut Bilişim ile aynı zamanda canlı yayın kullanılan ve uzaktan oyunu oynamanızı sağlayan bir sistem gerçekten de geleceğin ta kendisi diyebiliriz. Türkiye’de yürürlüğe sokulan yeni Sunucu ile Türkiyede de akıcı bir hızda oyunlar oynayabileceğiz.

Amazon Web Servisleri, Dünyada 200'den fazla servis sunan tek bulut sistemidir. Ayrıca Bulut uygulamalarından örnek vermek gerekirse Amazon SageMaker, Augmented AI (Arttırılmış Yapay Zeka) veya DeepRacer gibi örnekler en bilinen ürünlerdir. Ürün kısmında özellikle DeepRacer size simülasyon ortamında pekiştirmeli öğrenme yöntemleri kullanılarak Otonom araç oluşturabilmenizi sağlıyor.

IBM Bulut Hizmetleri, Dünya genelinde küçük şirketlere entegre edilebilecek sistemler geliştiriyor. Sadece hizmet vermekle kalmıyor sektördeki güzel eğitimleride veren kurumlar arasında IBM şirketi yer alıyor. IBM Watson ürünü de gerçek düzeye ulaşabilecek başarım oranları yakalıyor.

Microsoft Azure, daha önce bahsettiğimiz gibi sizin herhangi AI alanında uzman olmadan kullanmanızı sağlayan sistemler geliştiriyor Microsoft. Modern Uygulamalar geliştirme mottosuyla yola çıkan Azure ürünü, gerçek zamanlı uygulamalar geliştirmenizi mümkün kılıyor, Ayrıca Doğal Dil İşleme alanına meraklılar için Soru-Cevap, Sanal Asistan gibi hizmetleri Açık kaynak SDK’leri ile geliştirmenize olanak sağlıyor.

Google’ın zaten her alanda ürünlerini kullandığımız bir şirket olduğu değiştirelemez bir gerçektir. Bulut kısmında ise Google Bulut Platformu(GCP) en yeni özellikleri size sunuyor. Gmail, Çeviri, Haritalar, Drive, Keep, Asistan bunların başında yer alır. Hepsi Bulut bilişimi kullanıyor ve hayatımızı kolaylaştırmak amaçlı geliştiriliyor. Google AI özellikle Doğal Dil İşleme-Anlama, Otomatik Makine Öğrenmesi (AutoML) gibi alanlarda güzel ürünler çıkarmaya devam ediyor, son seviye teknoloji(state-of-the-art) ilerlemeler var.