F4 Process เบื้องหลังการทำงานของ data storytelling — นอนน้อยแต่นอนนะ

ประเด็นปัญหาเรื่องการนอนไม่หลับ

1). Ask good questions
เริ่มต้นจากกลุ่มของเราเริ่มคิดว่าประเด็นหรือปัญหาอะไรที่พวกเราสนใจ อยากจะตั้งคำถาม ซึ่งพวกเราก็ได้เกิดไอเดียว่า เราสนใจเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพ ซึ่งเกี่ยวกับการนอนไม่หลับ เพราะเนื่องจากสมาชิกในกลุ่ม มีปัญหาเรื่องของการนอนพักผ่อนน้อย นอนไม่ค่อยหลับ และนอนไม่เป็นเวลา และค่อนข้างเป็นเรื่องที่ใกล้ตัวสำหรับหลาย ๆ คน ปัญหาการนอนไม่หลับนั้นอาจส่งผลมาจากปัจจัยหลาย ๆ อย่าง จึงทำให้สมาชิกในกลุ่มตั้งคำถามกันซึ่งคำถามที่ตั้ง เช่น

1. ทำไมคนถึงนอนไม่หลับ
2. คนส่วนใหญ่มีปัญหาเรื่องการนอนหลับไหม
3. อยากนอน แต่นอนไม่หลับ ใช่อาการป่วยทางจิตหรือไม่?
4. ตัวช่วยอะไรที่ทำให้นอนหลับได้ง่ายขึ้น
5. ทำอะไรถึงไม่นอน
6. ทำไมร่างกายถึงมีอาการชักกระตุกขณะนอนหลับ

จากคำถามข้างบนก็จะเป็นคำถามที่สมาชิกแต่ละคนช่วยระดมความคิดกัน ช่วยกันตั้งคำถาม จากนั้นเราก็มา Grouping คำถามที่คล้ายคลึงกัน จนได้กลุ่มคำถามที่รู้สึกว่าน่าสนใจในตอนแรกว่า

1. คนทำอะไรกันถึงไม่ยอมนอน
2. อาการชอบนอนทั้งวัน นอนเท่าไหร่ก็ไม่พอ

จากนั้นสมาชิกในกลุ่มเลยมาตั้งคำถาม เพื่อที่จะนำไปใช้ในการศึกษาต่อ เลยมีการตั้งคำถามเพิ่มเติมขึ้นมาจากตอนแรก เพื่อที่จะเก็บข้อมูล insight ของกลุ่มคนที่มีปัญหาเรื่องการนอนไม่หลับได้มากขึ้น

1. ถ้าเวลาตี 1 แล้วยังไม่นอน ทำ Activity อะไรกันอยู่? (เพราะช่วงเวลานั้นเป็นเวลาที่ควรนอนหลับแล้ว)
2. อะไรคือสาเหตุที่ทำให้นอนไม่หลับ?
   เช่น เครียดหรือเปล่าถึงนอนไม่หลับ
3. ในระยะเวลาหนึ่งสัปดาห์ มีคืนไหนที่คุณนอนเกินตี 1 บ้างหรือไม่? เพราะอะไร?

2). Data collection

จากการตั้งคำถามเพื่อที่จะหาข้อมูลของปัญหาหรือ insight ของกลุ่มเป้าหมาย กลุ่มของเรา ก็ได้มีการเก็บข้อมูลจากการใช้ tools ต่างๆ ซึ่งได้แก่

• Google Search
• Social Listening Tools อย่างเช่น Mandala และ Zanroo ในการหา Insight ของคนที่มีปัญหานอนไม่หลับ
• Interview focus group โดยกลุ่มที่เลือกสัมภาษณ์จะเป็นกลุ่มคนที่มีปัญหานอนไม่หลับ ที่นอนไม่เป็นเวลา พักผ่อนน้อย
• Questionaires โดยเก็บแบบสอบถามจากผู้ที่มีปัญหาการนอนไม่หลับจำนวน 150 คน
• Application เก็บสถิติการใช้มือถือในช่วงเวลา 5 ทุ่ม ขึ้นไป ว่าคนส่วนใหญ่ที่มีปัญหาเรื่องการนอนไม่หลับนั้นทำอะไรกัน หรือใช้เวลากับอะไรในช่วงเวลาดึก ๆ
• ทฤษฎี และงานวิจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
• บทความวิชาการ
• ข่าวสาร/วารสาร

3). Data preparation

จากนั้นที่กลุ่มของพวกเราได้ทำการเก็บข้อมูล insight ต่างๆ ก็ได้นำข้อมูลทั้งหมดมาเตรียมดูว่ามีอะไรบ้าง ที่สามารถตอบคำถามประเด็นปัญหาที่ได้ตั้งไว้ในตอนต้น พยายามรวบรวมข้อมูลที่ได้มาทั้งหมดจากหลายๆแหล่ง และคัดเลือกข้อมูลบางส่วนออกในข้อมูลที่ไม่ได้ใช้ในการนำมาเล่าเรื่อง รวมถึงมีข้อมูลทีไ่ด้จากการทำ Data Storytelling Workshop ด้วยอย่างการทำความสะอาดข้อมูล (Data Cleansing) เพื่อให้ได้ข้อมูลที่มีประสิทธิภาพและถูกต้อง สำหรับนำไปวิเคราะห์ข้อมูลต่อไปได้

4). Data Analysis

จากการเตรียมข้อมูลหรือ insight ที่ได้มาจากการสำรวจ เตรียมข้อมูล กลุ่มของเราก็ได้นำข้อมูลมาวิเคราะห์ โดยการมีการคิด Main insight ต่าง ๆ รวมถึงมีการวางแผน SMAC

S (Sender) = กลุ่มคนที่ปัญหาเรื่องการนอนไม่หลับที่มาร่วมแชร์ประสบการณ์ และให้คำแนะนำ

M (Message) = ผลเสียจากการนอนไม่หลับและวิธีช่วยให้นอนหลับ

A (Audience) = กลุ่มคนที่มีปัญหาเรื่องการนอนไม่หลับ หรือกลุ่มคนที่สนใจหาวิธีการในการช่วยเรื่องการนอนหลับ

C (Channel) = Facebook Page และ Instagram (Post, IG story)

และรวมถึงมีการทำ Storyboard ในการเล่าเรื่อง ว่าทางกลุ่มเราจะนำเสนอข้อมูลอะไรบ้าง และเชื่อมโยงกันผ่าน Channel ไหน โดยมีการทำ Media Plan ด้วย

5). Data Storytelling

จากขั้นตอนแรกถึงขั้นตอนนี้ ทางกลุ่มเราก็ได้มีทั้งข้อมูล คอนเทนต์ต่างๆ ที่จะนำเสนอ เล่าเรื่องผ่าน Facebook Page และรวมถึง Instagram โดยใช้ทฤษฎีของ Freytag’s pyramid ในการนำมาเล่าเรื่องและวางโครงเรื่อง

โดยจะนำเสนอ เริ่มจากคอนเทนต์

1. เป็นคำถามให้กลุ่มเป้าหมายฉุกคิดว่า ในช่วงนี้คุณกำลังเผชิญปัญหาภาวะการนอนไม่หลับหรือเปล่า โดยจะนำเสนอผ่าน IG ที่สามารถลิ้งค์ไปยัง IG Story และสามารถอ่านเพิ่มได้ที่ Facebook และอาจจะมีการให้กลุ่มเป้าหมายได้มีการ Checklist ตัวเองอีกด้วยว่า คุณกำลังเผชิญกับภาวะนอนไม่หลับหรือเปล่า โดยถ้าคุณมีอาการตาม Checklist เหล่านี้ แสดงว่าคุณกำลังเริ่มมีภาวะนอนไม่หลับเกิดขึ้น
2. นำเสนออาการนอนไม่หลับว่าเกิดจากสาเหตุอะไรบ้าง ผ่านทาง IG เป็นเกร็ดความรู้สั้น ๆ โดยนำข้อมูลจากแบบสอบถามที่ได้ทำการสอบถามกับกลุ่มคนที่มีปัญหานอนไม่หลับจำนวน 150 คน มาสรุปออกมาเป็นภาพ Infographic ในแบบที่เข้าใจง่าย
3. จากที่บอกสาเหตุของอาการนอนไม่หลับ ก็จะนำเสนอถึงข้อเสียของการนอนไม่หลับ จะเสี่ยงเป็นโรคอะไรบ้าง ส่งผลกระทบอย่างไร โดยจะการลงผ่านช่องทาง IG ที่ลิ้งค์ไปทาง Facebook เป็นบทความให้กลุ่มเป้าหมายได้อ่านเพิ่มเติม โดยหัวข้อ ได้แก่

• ผลเสียของการนอนไม่หลับต่อตัวเอง
• ผลเสียของการนอนไม่หลับต่อสังคม
• ผลเสียของการนอนไม่หลับต่อประเทศ

4. จากการนำเสนอคอนเทนต์ข้างต้นที่กล่าวมาแล้ว สุดท้ายจะนำเสนอถึงวิธีการนอนหลับให้กับกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งจะเป็นวิธีที่ทุกคนสามารถเริ่มทำได้ง่ายๆ โดยคอนเทนต์ก็จะได้แก่

• 7 เทคนิค ช่วยให้นอนหลับสบาย
• Checklist ของปัญหา ถ้าไม่อยากสุขภาพเสียจากการนอนไม่หลับ
• How to ทำยังไงให้นอนหลับ

นักศึกษาปริญญาโท ภาคปกติ

ไพรผกา นิลสลับ 6311811003

วนัชกร แก้วจินดา 6311811007

แพรวา บุญเสนันท์ 6311811009

ณัฐนิชา สิทธิหนิ้ว 6311811010

อินทิรา อ่วมสอาด 6311811013

คณะนิเทศศาสตร์และนวัตกรรมการจัดการ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์