Dünya’ da Yapay Zeka Araştırmalarının öncüleri kimler?

🏆Dünya’nın En Prestijli Yapay Zeka Konferansı NeurIPS’ten (NIPS) Analizleri bu yazıda bulabilirsiniz!

Bu yazı Ayyüce Kızrak ve Zumrut MUFTUOGLU ツ tarafından Who’s Ahead in AI Research? Insights from NIPS, Most Prestigious AI Conference kaynağından çevirilmiş ve yorumlanmıştır!

Eski adı ile NIPS ve yeni adı ile NeurIPS: Sinirsel Bilgi İşleme Sistemleri-Neural Information Processing Systems

Teknolojinin gelişimiyle yakından ilgili hemen herkesin Moore Yasası’ na kulak aşinalığı vardır değil mi? 1965 yılında Gorden Moore,-Intel şirketinin kurucularından-, tarafından ortaya konan bu yasaya göre : bilgisayar gücü her on sekiz ayda bir ikiye katlanmaktadır. Bilgisayar devrimi bu hızla devam edecek olursa, sadece onlarca yıl sonra bilgisayarların insan beyninin sayısal işlem gücünü aşacaklarını düşünmek çok da çılgınca değildir. Hal böyle olunca neredeyse tüm Dünya’ da en popüler araştırma konusu yapay zeka olmakta ve yapay zeka konulu araştırmaların yer aldığı birçok etkinlik düzenlenmektedir .

Bu etkinliklerden elde edilen nicel çıktılar, yapay zeka araştırmalarının durumu hakkında da bize fikir vermektedir. Bu yazımızda, Dünya’nın en prestijli yapay zeka konferansı olan Sinirsel Bilgi İşleme Sistemleri Konferansı (NIPS/NeurIPS-Neural Information Processing Systems)’ na ilişkin analizler ve ülkemizdeki durum değerlendirilecektir.

Kaynak yazıda NeurIPS’ e ilişkin en çarpıcı çıkarım Çin’in yapay zeka alanındaki iddiası ile ilgili. Verilere bakıldığında; medyanın oluşturduğu algıya rağmen Batı, Yapay Zeka çalışmalarında oldukça ileride ve görünürde Çin’in bu alanda oluşturduğu bir tehdit bulunmuyor.

En sonuncusu Long Beach,Kalifornia’ da düzenlenen NIPS 2017, önceki yıla göre 2.000'den fazla artış sağlayarak 8000'in üzerinde kayıtlı katılımcının ilgisini çekti. Gönderilen 3.240 bildiriden , %21'lik oran ile 679 tanesi kabul edildi.

Bu konferansın çıktılarından faydalanarak, kabul edilen 679 bildirinin her biri incelenip, 2.497 yazarın ve bağlı kuruluşlarının tam listesi derlenerek yayın dizini olarak adlandırılan bir metrik hesaplanmıştır. Yayınların tam listesine buradan ulaşabilirsiniz.

Aşağıda, güç kanunu dağılımı kullanılarak elde edilmiş bir sonuç grafiği verilmektedir. Grafikte de görüldüğü üzere, Amerika Birleşik Devletleri 414 yayın indeksi ile açık ara lider iken, Batı Avrupa 136 yayın indeksi ile Amerika’ yı takip etmektedir. 39 yayın indeksi görülen Çin ise rekabetin oldukça gerisinde kalmaktadır.

NIPS 2017'deki yapay zeka araştırmalarında önde gelen 10 bölge

Yayın indeksinin nasıl elde edildiğine bakacak olursak: her yayın, N sayıda yazara eşit bir şekilde bölünerek 1 / N noktasına atanır. Sonrasında bu noktalar her bir yazarın bağlı olduğu kuruluşa atanarak indeks değerine ulaşılır. Örneğin, bir bildirinin 5 yazarı var ise -3 tanesi MIT’ den , 1 tanesi Oxford Üniversitesi’nden ve 1 tanesi de Google’ dan olsun-her bir yazar bir noktanın 1/5' ini, yani 0.2 puan alacaktır. Sonuç olarak bu bildiride yer alan yazar sayısına göre; MIT 0.2x3=0.6,Oxford Üniversitesi 0.2x1 ve Google 0.2x1 yayın indeksine sahip olacaktır. MIT, Birleşik Devletler menşeili olduğundan, Birleşik Devletlerin yayın indeksi 0.6 puan artacaktır. Benzer şekilde Oxford Üniversitesi İngiltere menşeili olduğundan EEA+Switzerland kategorisinin yayın indeksi 0.2 puan artmış olacaktır. Son olarak çok uluslu bir firma olan Google’ın merkezi Birleşik Devletler’ de olduğundan, Birleşik Devletlerin yayın indeksine 0.2 puan daha eklenerek, yayın indeksi toplam 0.8 puan artacaktır.

Sonuçlara baktığınızda, toplamdan ziyade ülkelerin sıralaması ilginizi çekebilir :

NIPS 2017'deki yapay zeka araştırmalarında yayın indeksine katılan ilk 10 ülke

Sonuçlar oldukça çarpıcı, Birleşik Devletler 414 yayın indeksi ile Yapay Zeka araştırmalarına egemen bir tablo sergilerken, onu takip eden ve açık ara gerisinde kalan Çin 39,Fransa 37 ve İngiltere 34 yayın indeksi ile birbirlerini oldukça yakın seyrediyorlar.

Bu verilere baktığımızda başka neler keşfedebiliyoruz? AI araştırmalarının ilk beş küresel liderini tahmin etseydiniz, bunlar kimler olurdu dersiniz?

NIPS 2017'deki yayınlara dayanan yapay zeka araştırmasında lider olan ilk 25 global kuruluş (endüstri ve akademi)

Birleşik Devletler, bu kategoride de üst sıralardaki yerini korumaktadır. Google’ın; DeepMind, Google Brain ve Google Research bölümlerinin tüketici ve ticari veri büyüklüğünün petabayt seviyesine eriştiği göz önüne alındığında , dinamo görevi görmesine hiç şaşmamak gerek! Ardından; yapay zeka ve robotik alanında doktora yapan hemen her öğrencinin hayallerini süsleyen Carnegie Mellon Universitesi (CMU), Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), Stanford Üniversitesi and UC Berkeley de listeyi sırasıyla takip etmektedir.

Akademinin parlak yapay zeka araştırmacılarının endüstriye karşı mücadelesinde ne durumda olduğuna bakacak olursak:

NIPS 2017 yayınlarında akademi ve endüstri karşılaştırması

Ne ilginçtir ki, yapay zeka araştırmalarının artık neredeyse beşte biri endüstri tarafından yürütülmektedir. Akademi, karanlık taraf için çalışırken,çalışmalarını yayınlamak için tüm umutlarından vazgeçmek zorunda kaldı. Yapay zeka camiasının araştırma sonuçlarını açık tutmaktaki ısrarı oldukça teşvik edici bir tutum.

Ancak Siri uygulaması ve HomePod ürünleriyle, alandaki en önemli oyunculardan biri olan Apple’ın, NIPS 2017'de yayınladığı herhangi bir araştırmayı görmediğimiz için, bir zaferden bahsetmek çok da doğru değil.

Şirketlerin nasıl kümelendiklerine bakacak olursak :

NIPS 2017'de yapay zeka araştırmasına liderlik yapan ilk 20 global şirket

Burada Google’ ın bir numara olacağını zaten tahmin ediyorduk. Seçkin Microsoft Araştırma birimi ile Microsoft ikinci sırada ve FAIR ile Facebook üçüncü sırada yer alıyor. IBM, Watson ile dördüncü sırada yer alırken; Toyota Araştırma Enstitüsü sayesinde Toyota beşinci sıraya yerleşiyor.

NIPS’den elde edilenlere dayanarak ele alınacak son soru, en iyi yapay zeka araştırmacıları ile çalışmak istiyorsanız hangi okullara gitmeniz gerektiğidir. Sadece Amerika Birleşik Devletleri’ ndeki okullardan başlayacak olursak :

NIPS 2017'de yayın indeksine katılan ilk 20 Amerika üniversitesi

Dünya’ nın herhangi bir yerindeki bir okula gitmeyi düşünürseniz, en iyi 25 okul sıralaması aşağıdaki gibidir:

NIPS 2017'de yayın indeksine katılan dünya çapında önde gelen 25 üniversite

Böylece, NIPS 2017 analizini sonuçlandırıyoruz. Tabii ki hala birçok açık soru var. Örneğin, Çin’in en son yapay zeka araştırmalarının gizli olup olmadığını sorabilirsiniz ve bu da Çin üniversiteleri ve şirketleri tarafından yayınlanan daha fazla makale olması ihtimalini düşündürtebilir. Bu kesinlikle bir olasılık olsa da, ihtimal dışı görülebilir. Sonuçta bir yapay zeka çalışmasının NIPS’de yayınlanması, Çinli yapay zeka araştırmacıları için global fırsatlara açılan bir kapıdır. Peter Thiel’in Zero to One’dan bir alıntı yapmak gerekirse: “Çin, gelişmiş dünyada çalışmış olan her şeyi basitçe kopyalamaktadır. 19. yüzyıl demiryolları, 20. yüzyıl iklimlendirmesi gibi. Bu süreçte birkaç adımı atlayabilirler — örneğin, sabit hatları kurmadan doğrudan kablosuz bağlantıya geçmek gibi — ancak hepsi aynı şekilde kopyalıyorlar.” Yeni Amerikan Güvenlik Merkezi de “Yapay Zeka devrinde stratejik rekabet” yazısında aynı fikirde (The Center for a New American Security in their Strategic Competition in an Era of Artificial Intelligence):

“Obama yönetimi geçen yıl boyunca, Beyaz Saray ABD’yi yapay zekaya daha tutarlı bir yaklaşıma doğru hareket ettirmek için tasarlanmış birkaç makale yayınladı. Yönetmelikten, inovasyona ve önyargıya kadar değişen konuları kapsayan bu raporlar, bilim adamları ve hükümet yetkilileri arasında bir dizi konuşma gerçekleştirilerek oluşturuldu. Bu raporun yazarlarından bazıları, Çin’in Yapay Zeka stratejisinin Obama yönetim raporunun temel ilkelerini yansıttığını ileri sürdü — şimdi onları Amerika Birleşik Devletleri yerine Çin benimsiyor.”

🤗NIPS 2018 yeni isim kısaltması NeurIPS ile, 3–8 Aralık tarihinde (yani yarın)Montréal’de başlıyor!

2018 Conference
NIPS Websitenips.cc

Yapay Zeka araştırmalarıyla ilgileniyorsanız, muhtemelen göz önünde bulundurmanız gereken bir diğer konferans, Uluslararası Makine Öğrenmesi Konferansı (International Conference on Machine Learning- ICML) olacaktır. Bu konferans, ikinci en prestijli uluslararası yapay zeka araştırma konferansıdır ve 2018'de %25,1'lik bir kabul oranına sahiptir. Analizlerin devamını okumak isterseniz burada güzel bir çalışma var!

Son olarak ülkemizdeki durumu değerlendirecek olursak; sevindirici şekilde yapay zeka alanında teknik birlikteliklerin arttığını görmekteyiz. Ancak, henüz anlamlı bir istatistik elde edebilecek düzeyde de olmadığını üzülerek belirtmekte fayda var. Akademik açıdan bakıldığında analiz edilebilecek veri elde edebiliyorken, özel sektör çalışmalarının biraz daha vurgulanması gerekiyor. Burada da, ulusal yapay zeka çözümleri geliştiren ve çoğunluğunu start-up’ ların oluşturduğu firmaların sesini duyurmak, bu firmaları akademi ile bir araya getirecek ortamlara imkan sağlamak önem kazanıyor. Bunu başarabilirsek; NeurIPS ve ICML gibi uluslararası platformlarda hem akademik yönden güçlü hem de mutfak kısmında iddialı çalışmalarla yer almamamız için bir neden görünmüyor.

Bu anlamda topluluğumuzun düzenlemiş olduğu Türkiye Yapay Zeka Konferansı serisinin ilki olan DeepCon’18 konferansının, binin üzerinde katılımla gerçekleşmiş olması bizleri heyecanlandırmanın yanında, konu ile ilgilenen kişiler için güzel bir motivasyon olduğunu görmekteyiz.

Ülkemizde düzenlenmekte olan yapay zeka konulu birçok etkinliği desteklemenin vizyonumuzun bir parçası olduğuna ve zaman içerisinde ülkemizin de NIPS niteliğinde etkinliklere ev sahipliği yapacağına inanıyoruz.

⭐️ Bu çalışma hazırlamamızın temel amacı, Türkiye’de yapılan ve yapılacak olan çalışmalarda NeurIPS gibi nitelikli konferanslara katılmak konusunda motivasyon yaratmasını istiyoruz!

“Yapay zeka uygulamalarının yakın gelecekte Türk mühendisleri tarafından geliştirilebilmesi için ülkemizde bu alanda çalışan kişilerin bir araya gelmeleri büyük önem taşıyor.” Deep Learning Türkiye

Not: Yukarıda bahsi geçen konuları özetlersek:

NIPS 2017'deki yapay zeka araştırmalarında önde gelen 10 bölge:

1. Amerika Birleşik Devletleri
2. Avrupa Ekonomik Alanı (The European Economic Area-EEA) + İsviçre
3. Çin
4. Japonya
5. Kanada
6. İsrail
7. Kore
8. Avustralya
9. Singapur
10. Hindistan

NIPS 2017'deki yapay zeka araştırmalarında önde gelen 10 ülke:

1. Amerika Birleşik Devletleri
2. Çin
3. Fransa
4. Birleşmiş Krallık
5. Japonya
6. Kanada
7. İsrail
8. İsviçre
9. Almanya
10. Finlandiya

NIPS 2017'deki yapay zeka araştırmasında yayınlarla lider olan 25 global kuruluş (endüstri ve akademi):

1. Google (ABD)
2. Carnegie Mellon Üniversitesi (ABD)
3. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü(ABD)
4. Stanford Üniversitesi (ABD)
5. UC Berkeley (ABD)
6. Microsoft (ABD)
7. Illinois at Urbana-Champaign Üniversitesi (ABD)
8. Inria (Fransa)
9. ETH Zurich (İsviçre)
10. Duke Üniversitesi (ABD)
11. Toronto Üniversitesi (Kanada)
12. Princeton Üniversitesi (ABD)
13. Cambridge Üniversitesi (Birleşmiş Krallık)
14. Georgia Teknoloji Ensitüsü (ABD)
15. Oxford Üniversitesi(Birleşmiş Krallık)
16. EPFL (İsviçre)
17. Michigan Üniversitesi(ABD)
18. New York Üniversitesi (ABD)
19. Harvard Üniversitesi (ABD)
20. Columbia Üniversitesi(ABD)
21. Tsinghua Üniversitesi (Çin)
22. Cornell Üniversitesi (ABD)
23. Technion (Israil)
24. Southern California Üniversitesi (ABD)
25. Facebook (ABD)

NIPS 2017'de AI araştırmalarında liderlik yapan ilk 20 global şirket:

1. Google (ABD)
2. Microsoft (ABD)
3. Facebook (ABD)
4. IBM (ABD)
5. Toyota (Japonya)
6. Adobe (ABD)
7. Amazon (ABD)
8. NTT (Japonya)
9. OpenAI (ABD)
10. NEC (Japonya)
11. Disney (ABD)
12. Tencent (Çin)
13. Mitsubishi (Japonya)
14. Curious AI Company (Finlandiya)
15. prowler.io (Birleşik Krallık)
16. Nokia (Finlandiya)
17. NVIDIA (ABD)
18. Baidu (Çin)
19. Intel (ABD)
20. Salesforce (ABD)

NIPS 2017'de yapay zeka araştırmalarında Amerika’nın önde gelen 25 üniversitesi:

1. Carnegie Mellon Üniversitesi (CMU)
2. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT)
3. Stanford Üniversitesi
4. UC Berkeley
5. Illinois at Urbana-Champaign Üniversitesi
6. Duke Üniversitesi
7. Princeton Üniversitesi
8. Georgia Teknoloji Enstitüsü
9. Michigan Üniversitesi
10. New York Üniversitesi
11. Harvard Üniversitesi
12. Columbia Üniversitesi
13. Cornell Üniversitesi
14. Southern California Üniversitesi
15. UT Austin
16. California, Los Angeles Üniversitesi (UCLA)
17. UC San Diego
18. Wisconsin-Madison Üniversitesi
19. Massachusetts Amherst Üniversitesi
20. Washington Üniversitesi

NIPS 2017'de yapay zeka araştırmalarında dünya çapında önde gelen 25 üniversite:

1. Carnegie Mellon Üniversitesi (ABD)
2. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü(ABD)
3. Stanford Üniversitesi (ABD)
4. UC Berkeley (ABD)
5. Illinois at Urbana-Champaign Üniversitesi (ABD)
6. Inria (Fransa)
7. ETH Zurich (İsviçre)
8. Duke Üniversitesi (ABD)
9. Toronto Üniversitesi (Kanada)
10. Princeton Üniversitesi (ABD)
11. Cambridge Üniversitesi (Birleşmiş Krallık)
12. Georgia Teknoloji Enstitüsü (ABD)
13. Oxford Üniversitesi(Birleşmiş Krallık)
14. EPFL (İsviçre)
15. Michigan Üniversitesi (ABD)
16. New York Üniversitesi (ABD)
17. Harvard Üniversitesi (ABD)
18. Columbia Üniversitesi (ABD)
19. Tsinghua Üniversitesi (Çin)
20. Cornell Üniversitesi (ABD)
21. Technion (Israil)
22. Southern California Üniversitesi(ABD)
23. UT Austin (ABD)
24. California, Los Angeles Üniversitesi (ABD)
25. UC San Diego (ABD)

Kaynak: Who’s Ahead in AI Research? Insights from NIPS, Most Prestigious AI Conference