Yapay Zeka Teknikleri — Sistem Yaklaşımları 1
Bu seride Uzman Sisemler, Bulanık Sistemler ve Yapay Sinir Ağları hakkında yeni başlayanlar için giriş seviyesinde yazılar yazacağım. Yazıma Uzman Sistemleri tanıtarak başlıyorum.
UZMAN SİSTEMLER
Uzman sistemler, belirli bir alanda uzman kişilerin deneyimleri temel alınarak oluşturulan yazılımlardır. Bu sistemlerin temel mantığı, geliştirildikleri alanda uzman bir insan yaklaşımı ile kendisine verilen problemi çözüyor olmasıdır. Ek olarak matematiksel ifadeler ile tanımlayamadığımız durumları bilgi programları haline getirip problemleri çözümleyebilmek adına uzman sistemler geliştirilmiştir. Bir insan uzmanın problem çözmede ortaya koymuş olduğu yaklaşım bir bilgisayar programı haline getirilmeye çalışılmıştır. Tıpta keskin matematik ifadeleri değil de insan temelli problem çözme teknikleri kullanıldığı için uzman sistemler ilk olarak tıpta kullanılmaya başlanmıştır.
Uzman sistemlerin bir bilgisayar programından temel farklılığı
Uzman sistemleri klasik programlardan ayıran en büyük özellik, uzman sistemlerin insan gibi değerlendirme yapan sistemler olmasıdır. Uzman sistemlerin en temel özelliği, uzman sistemlerde bilginin işlenmesidir.
Klasik programlar = Veri Tabanı + Algoritmalar kullanılarak çözüm üretir.
Uzman Sistemler = Bilgi Tabanı + Sonuç Çıkarım Mekanizması ile çözüm üretir.
Klasik programlarda geriye dönük sorgulama yoktur. Uzman sistemlerde, program bir sonuç ürettiğinde neden öyle bir sonuç ürettiğine dair geri gidilerek sorgulama yapılması mümkündür.
Uzman sistemlerin bilgi tabanını, uzman sistemin geliştirildiği alan üzerindeki uzman insanların kullandığı bilgi türü oluşturmaktadır.
Bilgi, 2 temel kaynağı vardır.
1. Uzman insanlar.
Uzman insanlar, psikologlar tarafından sorgulanarak bilgiler programa konulabilecek bir formata dönüştürülebilir.
2. Veri tabanı.
Veri tabanından veri madenciliği teknikleri ile bilgi elde edilebilir.
Uzman Sistemlerin Temel Özellikleri
*Yüksek performans
- Sorulan sorulara insana yakın cevaplar üretebilmektedirler.
- Unutmazlar ve duygusal değildirler. Bu yüzden insan uzmanlardan daha sağlıklı sonuçlar üretebilirler.
- İnsanların hafıza kapasiteleri vardır. Mevcut verilere göre değerlendirme yaparken bazı verileri göz ardı ederek hafızalarındaki maksimum verileri kullanarak bilgi üretmektedirler. Örneğin, bir hastanede tahlil sonuçlarında pek çok değer elde edilir fakat uzman doktorlar bir çıkarım yaparken tüm değerleri dikkate almadan belirli değerlere göre sonuç çıkarımı yapmaktadırlar. Bazı değerleri göz ardı etmektedirler. Bu göz ardı etme durumu uzman sistemlerde yoktur. Uzman sistemler bütün mevcut değerleri ele alarak sonuç üretmektedirler.
* Hızlı cevap verme
- Problemler karşısında uzman bir insandan daha hızlı bir şekilde çözüm üretebilirler.
* Esneklik
- Sisteme birden fazla uzman insanın bilgisi girilerek aralarından herhangi birinin tercih edilerek kullanılması mümkündür.
- Bir uzmandan yararlanılarak üretilen yazılım aynı anda birden fazla yerde kullanılabilmektedir.
- Sisteme aktarılan uzman bilgileri kalıcıdır. Bir uzmanın aşırı yaşlılık, hastalık vs. herhangi bir nedenden mesleğini bırakması veya vefat etmesi ile kaybolan tecrübe birikimi uzman sistemler ile kalıcı olmaktadır.
* Güvenilirlik
