Ne kitapsız, ne Start-Up’sız.

Son dönemlerde herkes bir start-up olma derdinde. Melek yatırımcılar, girişimciler için oluşturulmuş özel eğitimler, hatta (benim de yüksek lisans yapmakta olduğum) “Girişimcilik Yüksek Lisans” programları, kickstarter, indie-gogo gibi siteler ve başarıya ulaşmış start-up’ların işin zorluklarından bahsederken gözlerinde oluşan gurur sayesinde iş sanırım çığırından çıkmak üzere. Özellikle İstanbul’da co-working hizmeti veren işletmelerin çoğalmasının ve inanılmaz bir yükselişe geçmesinin sebeplerinden biri de sanırım bu… Ve tabii ki bu start-up’ların %90'ı internet, mobil veya teknoloji gibi alanlarda kuruluyor. Zaten “start-up” kavramı da genellikle bu alanlardaki girişimciler için kullanılıyor. Teknolojiden beslenmeyen, internet veya mobil gibi taraklarda bezi olmayan işler, değil start-up, girişim olarak bile değer görmüyor… Yazının başlığı da bu yüzden Girişimcilik ve Kitap… Çünkü size bahsedeceğim girişimler her şeyin teknolojik olması gerekirken teknolojiden nasibini almamış, kindle’lar dururken kitabın kokusuna kafayı takmış ve samimi işler… Ve elbette sadece yazmaya ve insanlarla paylaşmaya değer görüldükleri için bile başarılı sıfatını hak ediyorlar.

Size bahsedeceğim ilk girişim Tokyo’daki mütevazi bir kitapçı. Fakat bu kitapçının bir özelliği var:

Morioka Shoten

Sadece tek bir kitap satan kitapçı!

Kitabevinin sahibi Morioka girişimini şöyle anlatıyor:

Uzun bir süre büyük bir kitabevi işlettim ve yılda birkaç kez kitap tanıtım etkinliği düzenliyordum. Özellikle o günlerde en kalabalık anların yaşandığına şahit oldum ve gelenler yalnızca bir kitap için geliyordu, bunu uzunca bir süre yaşadım ve yalnızca bir kitaplık ile de kitapçılığın yapılabileceğine inanmaya başladım.

Morioka’nın kitabevinde belirli sürelerle sadece tek bir kitap satılıyor ve bu kitabın içinde geçen nesneler Morioka tarafından bazen dizayn edilerek, bazen de satın alınarak sergileniyor. Morioka’yı dinleyelim;

Mağazada çiçekler hakkında bir kitap satarken kitapta görünen bir çiçeği dükkanımda sergiliyorum. Yazarlar ve editörler de mümkün olduğunca çok kitapçıda olmak istiyor. Bu stratejiyi uygulamam, iki boyutlu kitabı aslında üç boyutlu bir ortama taşıyor. Müşteriler de bu deneyimi yaşayınca kitabın içeriğine dalmak istiyor

Morioka’nın geliştirdiği konsept sayesinde çok sayıda müşteri kazanmış ve dünyanın çeşitli yerlerinden okuyucular da kitapçısına gelmiş. Kitabevi açıldığı günden bugüne kadar 2 binin üzerinde kitap satmış. Açıldığı tarih ise mayıs 2015…

Japonya gibi teknolojide gündem belirleyen bir ülkede, Tokyo gibi bir şehirde, böyle bir işe girişmek elbette cesaret istiyor. Ama Morioka yapmış, başarmış…

Sanırım Japonya’nın fazla dijitalleşmeden kaynaklanan bir eskiye dönüş trendi var… Nitekim vereceğim diğer örnek de yine Japonya’dan.

Book and Bed Hostel

Siz 3000 farklı manzarası olan bir otel gördünüz mü?

Kitaplık Otel Tokyo’da 30 yatak, 3000 kitap kapasiteli bir butik otel… Bu otelin özelliği odanızın kitaplığın içine yerleştirilmiş olması… Tıpkı devasa bir kütüphanede, üst raflardaki kitaplara ulaşmak için tırmandığınız gibi, kendi odanıza tırmanıyorsunuz. Ve kapınızın hemen yanında da kitaplar mevcut…

Odalar biraz küçük ve manzarası yok… Ama her kitap, hayalinizde benzersiz yerleri canlandırmanıza yardımcı olabilir. Bu açıdan bakarsak, bu oteldeki manzara, hiçbir otelde yok. Ayrıca sizin rahatınız için her şey düşünülmüş… Bir okuma lambası bile var…

Otelin sahipleri japon bir çift. Uzun bir süre Tokyo’nun meşhur ekranlarla kaplı caddesinin yakınlarında otel işlettikten sonra bir depo kiralayıp, bu fikri hayata geçiriyorlar. Kitaplık Otel’in müşterileri arasında kimler yok ki? Japonya kültür bakanı, ünlüler, öğrenciler, turistler…

Oteldeki kitaplar şimdilik sadece Japonca ve İngilizce ama otel sahipleri gelen turistlerin onlara hediye ettiği kitapları da bir köşede tutuyor. İsteyen alıp farklı dillerdeki bu kitapları da okuyabilir. Kim bilir, belki Türkçe bir kitaba bile rastlayabilirsiniz…

İki örneğinde Japonya’dan olması bir şeylerin göstergesi olabilir mi?

Start-up olabilmek için nelerin gerekli olduğunu size öğrettiğini iddia eden tonla video mevcut… Bu yüzden çok konuşmayacağım.

Ama kitap konusunda bir girişim yapmak için ne gerekli olduğunu soracak olursanız; belki biraz hayal gücü, daha samimi ve naif bir hedef ve biraz da cesaret…

Start-up olmak için gerekli mi bilmem ama, hayal gücünü geliştirmek ve odaklandığın şey her neyse, dünyada her şeyin, o şeyden ibaret olmadığını anlayabilmek için kitap okumak gerektiğini biliyorum…

Ve dijital olsun ya da olmasın, iyi fikir, her zaman iyi fikirdir diyorum.