Estonya’nın Teknolojide Öncü Olması Sizce Tesadüf mü?
Sadece 1.3 milyonluk nüfusu ile global çapta başarılara imza atan Estonya, teknoloji altyapısı ve sunduğu fırsatlarla son yıllarda Türk internet girişimcileri için de alternatif bir iş merkezi haline geldi. Skype’ın 2005 yılında 2.6 milyar dolara Ebay’e satışı ile dikkatleri üzerine çeken ülke, devamında gelen farklı startup başarıları ile de popülaritesini global çapta arttırmaya devam ediyor. Devletin startup ekosistemine ve girişimcilere verdiği destek, şüphesiz bu başarıların en temel sebeplerinden biri. Bu sayede ülkede, girişimciler için özgür bir ekosistem haliyle girişimci bir zihin yapısı meydana geliyor.
Silikon Vadisi bir yerin adı değil, bir zihin yapısıdır! Söylemiyle bir çok kez karşılaşmışsınızdır. Aynı durumun Estonya için de geçerli olduğunu düşünüyorum.
Peki Estonya’da bu girişimci zihin yapısı nasıl oluşuyor?
Dünya’nın neresinde olursa olsun, her insan kendince belli bir potansiyele sahip. Eğer büyüdüğü yada içerisinde bulunduğu toplum insanın bu potansiyelinin akışına engel olmuyorsa, kişi zaten kendisini en iyi şekilde sergileyebiliyor.
Estonya’nın, insanların potansiyellerine kattığı ekstra bir şey yok. Sadece doğru ‘Eğitim Sistemi’ ve gerekli altyapı desteği ile insanların potansiyellerini rahatça sergilemesine imkan tanıyor. İnsanlar üretme konusunda fazlasıyla özgürler, kısıtlayıcı bir mekanizma yok aksine kolay üretebilmeleri için her türlü teknik altyapı da mevcut. Bu durum, insanların psikolojik yapılarını da olumlu yönde değiştirdiği için, kaçınılmaz şekilde girişimci zihin yapısı dediğimiz sonuç ortaya çıkıyor.
Estonya eğitim sistemi, çocukların daha ilk okul çağlarındayken ilgi duyduğu alanları fark etmesini sağlıyor. Ayrıca; erken yaşta kod yazmayı öğrenen çocuklar girişimcilik farkındalığına çok erken yaşlarda sahip oluyorlar.
Ben üniversite son sınıfa yani 23 yaşıma gelene kadar Türkiye’de yaşamış biri olarak, eğitim hayatım boyunca 1 kez dahi olsun ‘Girişimcilik’ kelimesini duymadım. İyi şirketlerde çalışmak için CV odaklı programlandık fakat gerçekte olduğumuz kişi kimdi? ve yapmak istediklerimiz nelerdi? uzun yıllar fark edemedik.
Estonya’da, birden fazla startup kurmuş hatta ilk melek yatırımını almış 15 yaşından küçük bir Eston ile karşılaşmak gayet normal bir durum. Hal böyle olduğu için Türkiye’nin neredeyse 50’de biri nüfusa sahip bir ülke bugün dünyaya girişimcilik dersi veriyor.
Dünya Ekonomi Formu‘na göre Estonya, Avrupa’nın en girişimci ülkesi. Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip ülkelerinden Almanya ve Fransa’nın ilk 1o’ da dahi listelenmemiş olması, Estonya’nın değerlendirme için kıstas olan, organizasyon içi girişimcilik ve startup girişimciliği kategorilerinde ne kadar başarılı olduğunu ortaya koyuyor.
Estonya, 2014 yılında başlatmış olduğu E-Vatandaşlık programı ile tüm dünyadaki girişimcilere Estonya akıllı kimlik kartı da vererek dünyada bir ilke imza atmış oldu. 25.000’den fazla girişimci sadece 3 sene içerisinde Estonya E-Vatandaşı olarak online şekilde 5.000’den fazla şirket kurdu. Bu durum, Estonya’nın iş ekosistemi için çok büyük bir kalkınma sebebi, Estonya için de büyük bir vergi kazancı demek oluyor. Girişimcilerini Estonya’ya ihraç eden ülkeler de hem beyin kaybı hem de vergi kaybı yaşamış oluyor.
Son 3 senede, sadece Türkiye’den 1.000 civarında girişimci Estonya E-Vatandaşı olmuş durumda. Rakamlara baktığımızda Türkiye’nin dünya genelindeki 156 ülkeden E-Vatandaşlığa başvuran aday sayısı sıralamasına göre 12. sırada olduğunu görüyoruz.
Estonya E-Vatandaşlığa başvuran adayların çoğunluğunun, teknoloji girişimcisi olduğu düşünüldüğünde, Estonya’nın gelecek 5 sene içerisinde dünyanın teknoloji şirketlerine ev sahipliği yapacak olması aşikar.
Estonya’nın 5 sene içerisinde 10 milyon Estonya E-Vatandaşı hedefi ise, Estonya’nın dünya teknoloji sektöründe talip olduğu pasta payının ne kadar ciddi oranda olduğunu açıkça ortaya koyuyor.
Estonya hedefine ulaşırsa, ülkesinde barındırdığı 1.3 milyon vatandaşına ek olarak, ülkesi dışında bulunan 10 milyon girişimci vatandaşa daha sahip olacak. Şuanki istatistiklere göre; her 100 Estonya E-Vatandaşın’dan 25’inin şirketini Estonya’ya taşıdığı göz önüne alınırsa, Estonya’da gelecek yıllarda 2 milyondan fazla internet şirketi kurulmuş olacak.
Küçük bir Baltık ülkesi olan Estonya’nın sahip olduğu başarılar ve son yıllarda elde ettiği popülarite sizce sadece bir tesadüf mü?
Originally published at dijitalestonya.blog on March 12, 2018.
