Bilimde Bilgi Artışı’nı Nasıl Güvence Altına Alabiliriz?
Makaleden Spoiler:
Bilgi kaynakları ile bunları işleyebilecek ve analiz edebilecek araçlar doğrusal olarak artış göstermemektedir. Tüm insanlar ve bilişim sistemleri kendi aralarında haberleşerek büyük bir ağ içeresinde sürekli olarak veri üretmektedir ancak tüm insanlar ve bilişim sistemleri bu verilerin kullanımı ile ilgili sürece dâhil değildir.
Eleştirel bir bakış açısıyla bilimin sürekliliğinin sağlanabilmesi için bir çalışmanın öncelikle topluma açık bir şekilde sunulması ve ulaşılabilir olması, ikinci olarak bilimsel yöntemlere uygun olarak hazırlanmış, sistematik bir şekilde araştırmacıya aktarılmış olması gerekmektedir.
Optimal bilgi artışını güvence altına alabilme ve araştırma topluluğunun etkili bir biçimde kendi kendini yönlendirmesi problemleri; elde edilen bu bilgilerin hangi kaynaklardan toplandığı, hangi kriterler kullanılarak ayrıştırılacağı ve analiz edilerek bilime katkıda bulunanların tespit edilmesi süreci ile doğrudan ilişkilidir. Buradaki problem en uygun şekilde bilgi artışını sağlayabilmek ve güvence altına alabilmek ve devinimini sağlayabilme problemidir. Bu nedenle bu problemlerin çözümünün önündeki engeli öncelikle tespit etmeliyiz.
1-Optimal Bilgi artışını güvence altına alabilmek için öncelikle işlenmiş verilerin, yani bilgilerin analizini iyi bir şekilde yapabilmemiz gerekmektedir.
Her insan sürekli olarak düşünmekte bir bilgi üretim faaliyetine katkıda bulunmaktadır. Bunun da ötesinde artık teknolojik gelişmelerle bilişim sistemleri bu verileri toplayabilmekte, depolayabilmekte, işleyebilmekte, istatistiki veri analizlerini yapabilmekte ve tekrar kullanılmak üzere dönüştürebilmektedir.
2-Bilgi kaynaklarının çok fazla olması karşısında, bir araştırma yaparken ilgili literatürü sistematik bir şekilde gözden geçirmemiz, örneklem seçimini doğru yapmamız, veri toplama araçlarını düzenlememiz gerekmektedir.
Kısıtlı vaktimiz ile çok fazla bilgi edinmeye ve bu bilgiden yeni bilgiler üretmeye çalışmaktayız. Bu nedenle bilimsel bir araştırma yöntemi kullanılarak hazırlanmayan çalışmaları incelememiz, araştırmamıza dayanak olarak almamız mümkün değildir.
3-Bilgi kaynakları ile bunları işleyebilecek ve analiz edebilecek araçlar doğrusal olarak artış göstermemektedir.
Tüm insanlar ve bilişim sistemleri kendi aralarında haberleşerek büyük bir ağ içeresinde sürekli olarak veri üretmektedir ancak tüm insanlar ve bilişim sistemleri bu verilerin kullanımı ile ilgili sürece dâhil değildir.
4-Bilim, gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla önce evrene ilişkin olguları açıklama, sonra bu olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır. Bilim; olgusal, mantıksal(sonuçların kendi içerisinde tutarlı), nesnel ve eleştireldir.
Bilim; bilimdışı olup, bilimsel olma iddiasını taşıyan argümanlara karşı eleştirel bir tutum içerisindedir. Bu eleştirel tutum bilimin gelişimini sağlayan ana unsurlardan biridir.
5-Eleştirel bir bakış açısıyla bilimin sürekliliğinin sağlanabilmesi için bir çalışmanın öncelikle topluma açık bir şekilde sunulması ve ulaşılabilir olması, ikinci olarak bilimsel yöntemlere uygun olarak hazırlanmış, sistematik bir şekilde araştırmacıya aktarılmış olması gerekmektedir.
6-Bilimsel araştırma yöntemlerine uygun olarak hazırlanmayan çalışmaların, araştırma sürecine dâhil edilmesi ve yeni bir araştırmaya dayanak teşkil etmesi yahut eleştirilmesi mümkün değildir. Bilgi varlıklarının anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde, bilimsel yöntemlere uygun bir şekilde sunulduğu takdirde değerlendirilmesi mümkündür.
Bilimsel çalışma yöntemlerinin analizinde yeknesaklık oluşturulabildiği zaman yalnızca optimal bilgi artışını güvence altına almış olmayız. Optimal zaman içerisinde, optimal bilgi analizi yapabiliriz.
Sonuç ve Öneriler:
Bu aşamaların doğru şekilde işleyebilmesi için ortak bir bilimsel araştırma dilinin yani yönteminin bulunması ve doğru bağlamda iletilebileceği ortamların sağlanması gerekmektedir. Çalışmaların, yayınlanmadan önce bilimsel yöntemlere uygun yapılıp yapılmadığının incelenmesi sağlanmalıdır.
Ancak bilgilerin özgürce, herhangi bir denetime tabi olmadan paylaşılabileceği ortamlarda bunu sağlamak mümkün olmamaktadır. Bu noktada ise araştırmacılara önemli bir görev düşmektedir. Çalışmalarını yaparken, araştırma faaliyetlerinde bulunurlarken etik kriterlere uygun olarak; kendi kendilerinin değerlendiricisi, eleştirmeni olmalıdırlar.
Çalışmalarının bilime bir katkı sağlamasını istiyorlarsa, toplum ve ya birey yararına bir sonuç doğurabilmesini, sonraki çalışmalara ön ayak olabilmesini arzuluyorlarsa, bilimsel yöntemler ile çalışmalıdırlar. Bu nedenle araştırma topluluğu araştırmayı yaparken, raporlarken ve geleceğe aktarırken bilim etiğine uygun şekilde çalışmalıdır. Bu sayede mümkün olduğunca fazla miktarda ve kalitede bilgi üretimi yapılarak optimal bilgi artışı güvence altına alınabilir ve araştırma topluluğunun kendi kendini yönlendirmesi güvencesi sağlanabilir. Araştırma sonuçları, bilime uygun olarak sınanabilir, güvenilirliği, nesnelliği sağlanabilir.
Bilim etiği ile ulaşılacak nokta, araştırmacıların bilimsel sorumluluklarının farkında olarak, yöntemsel, teknik kuralları göz önünde bulundurarak bilimsel bilginin gelişimine katkı sağlaması olacaktır.
KAYNAKÇA:
1-)Boydak, M. “Araştırma ve Yayın Etiği”, Bilim Etiği, Nurhan Atasoy ve diğerleri (Ed.), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 2011.
*Bu raporu Gazi Üniversitesi Bilgi Güvenliği Yüksek Lisansım kapsamındaki Bilimsel Araştırmalar Etiği sersinde Pr. Dr. Şeref Sağıroğlu Hocamın verdiği bir ödev kapsamında hazırlamıştım. Kendisine bilim ve bilim etiği yolunda yürüyen bireyler yetiştirme arzusu ve yol göstericiliği için çok teşekkür ederim.
Dolaşımda olan çok fazla bilgi olduğunu ve doğru bilgiye ulaşmanın her zaman çok kolay olmadığını biliyoruz. Bu nedenle, DataBulls(Data Bulletins) olarak verilerle ilgili doğru bilinen yanlışları ve doğru bilgileri paylaşmak için veri profesyonellerini bir araya getiren bir bir yayın oluşturduk ve doğru bilgiyi herkes için erişilebilir kılmak için yazıyoruz. Sen de bir veri profesyoneli ya da veri bilimini ilgilendiren her hangi bir alana ilgiliysen seni de aramızda görmeyi çok isteriz.
Yayınımızı incelemeyi ve ilgilenirseniz bize Linkedin, Medium veya databulls.info@gmail.com mail adresimizden ulaşmayı unutmayın!
Diğer Yazılarıma Aşağıdaki Linklerden Ulaşabilirsiniz:
