Sanatta Gökkuşağı Sembolü ve Sansür
Sanatta sembolizm bir sahnenin yorumlanmasının görsel bir dilidir. Bir sembolün birden fazla anlamı olabilir.
Gökkuşağı Sansürü
Geçtiğimiz günlerde Ticaret bakanlığı fantastik bir karar aldı. Bu karara göre, e-ticaret sitelerinin LGBTİ+ ve gökkuşağı temalı ürünlere +18 ibaresi koyma zorunluluğu getirilmesine yöneliktir. BBC Türkçe’nin aktardığı bilgiye göre, Ticaret Bakanlığı kaynakları kararın Reklam Kurulu üyeleri tarafından oy birliği ile, çocukları korumak amaçlı alındığını aktardı.
Zamanında Putperestliği özendirmemek adına, resim ve heykel yapımına karşı çıkılıyordu. Günümüzde ise aynı perspektiften bakılarak böyle bir kararın alınması ne yazık ki gülünç ve utanç verici!
Gökkuşağı Sembolünün Anlamı
Avustralya Aborjinleri için gökkuşağı yağmuru ifade eder. Ayrıca gökkuşağı yılanla da özdeşleştirilir. İnanışa göre gökkuşağı yılanları su kaynaklarında barınır, yıldırım ruhları ise kendisini sadece yağışlı zamanlarda hissettirir.
İskandinav mitolojisinde ‘’Titreyen Yol” yeryüzü ile cenneti birbirine bağlayan bir köprü olarak tasvir edilir.
Yahudi- Hristiyan geleneğinde ise ilahi bir akittir, bu nedenle de barışı sembolize eder ve ayrıca İsa’nın gökyüzündeki tahtı olarak görülür.
İrlanda Folklorunda, cinlerin küp dolusu altını gökkuşağının altında gizlendiği anlatılır.
Türk kültüründe Umay Ana yeryüzüne inmek için gökkuşağını kullanır. Gökkuşağı bazı zamanlar göğe asılmış bir yay, bazı zamanlar ise gizemli bir yoldur. Ayrıca halk arasında gökkuşağının altından geçince dileklerin olacağı inancı da oldukça yaygındır. Bir inanışa göre gökkuşağının, altından geçilmesine hiçbir zaman izin verilmediği, ancak her şeye rağmen, bunu başarabilen kişinin bütün günahlarından arınacağı ve istediği her şeyin gerçekleşeceği söylenir. Bir başka inanış ise, gökkuşağının altından geçebilenlerin cinsiyet değiştireceğine dairdir.
Şamanizmde Şamanın göğe çıktığı bir köprü olarak da algılanır. Moğollara göre “Holongoto” adlı kişi şamanların atası sayılır ve Moğol lehçelerinde Gökkuşağı anlamına gelen Holongo sözcüğü ile ilişkilendirilir.
Sanatta Gökkuşağı
14. yüzyıldan kalma el yazmasından bir minyatürün detayı, Yaratılışın Beşinci Gününü resmeder; maymun, geyik, ayı ve aslan dahil olmak üzere hayvanlar yaratılıyordur.
16. yüzyıldan kalma elyazması, guajlar ve suluboyadan oluşmakta, mucizevi işaretlerin (alametlerin) 167 renkli temsilini içeriyor. El yazması, Heinrich Vogtherr ve Genç Hans Burgkmair’e atfediliyor.
1611 yıllarında Peter Paul Rubens tarafından boyanmış ve şu anda Köln’deki Wallraf-Richartz Müzesi’nde korunan “Juno ve Argus”, Roma mitolojisini anlatan bir tuval üzerine yağlı boya tablodur.
Memling’in Son Yargı’sı bir gece sahnesidir. İsa, merkez panelde altın arka fonun (cenneti simgeler) önünde ayakları altın bir küreye koymuş ve gökkuşağının üzerinde otururken görülmektedir. Gökkuşağı, Tanrı’nın krallığı ile dünyayı hem bağlayan hem ayıran bir motif olarak karşımıza çıkar.
Çin-Tibet tarzında üretilen bir dizi Budist kumaş günümüze ulaşmış olsa da, aynı döneme ait Orta Asya işlemeleri günümüze pek nadir ulaşmıştır. Clevaland Müzesinden edindiğimiz bilgiye göre, bir nilüfer desteğinin üzerinde duran ve eğilmiş bir lavta oynayan bir tanrıça, işitme duyusunun kişileştirilmesi olabilir. Budizm’de beş duyu, her biri farklı renkle ilişkilendirilir; Görme, dokunma, tatma, koklama ve işitme sırasıyla sarı, yeşil, beyaz, kırmızı ve mavi ile ilişkilendirilir. Bu nedenle mavi işitme duyusu ile birlikte tanrıçalar olarak da temsil edilir.
Gökkuşağı, LGBTİ+ kendini ifade etme açısından başlıca sembolü olsa da arkaik dönemden günümüze birçok farklı sembolik anlamı mevcuttur.
