Su ürünleri turizmi, yeni bir kariyer yolunu açabilir mi?
Su ürünleri yetiştiriciliğini daha iyi bir yere konumlandırmak için farklı disiplinlerle olan etkileşimini arttırmalı ve bu disiplinlerle ortak noktalar yaratarak sektörün yayılımını genişletmeliyiz.
Turizmin her şekli şu aralar oldukça revaçta. Bunun içine klasik anlamda bildiğimiz yaz yada kış turizminin yanı sıra insanları ülkelerin tarihi yerlerine götürüp orada kültür turizmi yapmak yıllık; hatta haftalık etkinlik planlarımızın içine dahil ettiğimiz aktiviteler.
Türkiye için konuşmak gerekirse eğer, özellikle saç ekimi ve diş tedavisi için dünyanın farklı yerlerinden gelen insanlar tarafından desteklenen ve kısaca sağlık turizmi olarak adlandırılan eylem oldukça revaçta. Bununla birlikte Avrupa’nın içlerinde yine benzer şekilde kıtanın geçmişini ve şekillenmesini daha iyi anlamak ve deneyimlemek için düzenlenen tarih turizmi, fuarlar için düzenlenen etkinlik turizmi ve hatta İskandinav ülkelerine doğru düzenlenen ve Kuzey Işıklarını görmek için özel turların genel turizmi, yakınımızda gerçekleşen turizm faaliyetlerine örnek olarak gösterebiliriz.
Durumu su ürünleri sektörü için değerlendirdiğimizde, elimizdeki su ürünleri turizmi kavramını destekleyerek büyütecek en büyük argümanın, su ürünlerini tüketmeyi seven yada tüketmeye sıcak bakan insanların; bu ürünlerin nereden geldiğini ve geldikleri yerdeki durumlarını merak etmesi olduğunu söyleyebiliriz.
Bugün, insanlar yedikleri ürünlerin nereden geldiğini ve kökenlerinde nelerin olduğunu eskisine oranla daha fazla merak ediyorlar. Hatta bir ürün elde edilirken kullanılan ana ve destekleyici maddelerden, işçilerin statüsünden ve refahından dahi sorumluluk hissederek bunlar hakkında açık kaynaklardan bilgi edinmek istiyorlar.
Su ürünleri yetiştiriciliği tesislerini turizme açabilir miyiz?
Su ürünleri tüketicilerine bilgi sunmak için kanunlarla desteklenen uygulamalar içinde balıkçılık aktivitelerinin anlık olarak, gelişmiş GPS teknolojileri vasıtasıyla izlenmesi, kapsamlı şekilde planlanmış verileri sunan etkileşimli etiketleme metotlarının uygulanması ve ürünün sudan çıkıp softaya gelene kadarki aşamalarının takip edilebilmesinin sağlanması var.
Bununla birlikte, insanları ürünlerinizin güvenli, iş sürecinin de kendi içinde sürdürlebilir, sağlıklı ve herkesin refahını olumlu yönde kapsayıcı şekilde olduğunu göstermenin yeni ve inandırıcı yollarından birisi de tesislerin “turizme açılması” olabilir.
Turizmin bir çeşidinin de meraktan ötürü ortaya çıktığını düşünürsek ve insanların da belirli bir konuda sahip oldukları meraktan yola çıkarak bir yeni iş kolu geliştirmek, su ürünleri konusunda eğitim almış olan insanlar için neden yeni bir iş kolunu temsil etmesin?
Su ürünleri yetiştiriciliği ile turizm arasında bir bağlantı yakalamak için
- Türlerin nasıl bir ortamda yetiştirildiği
- Hangi süreçlerden geçildiği
- Neyle beslendiği
- Nasıl hasat edildikleri
- Nasıl işlendikleri
ve soframıza gelene kadar başka hangi aşamalardan geçtiği pratik ve herkesin anlayabileceği bir formatta basit bir şekilde anlatılabilir. Bütün bunların yanında yetiştiricilik tesislerinde yaşam, iş gücünün kullanılması, iş akışı ve tesis yönetimi gibi konularda kapsül içerikler hazırlanabilir. Tabii ki tesiste, yetiştiricilikte olan türler de dahil olmak üzere herkesin refahına ve sömürülmediklerine dair aydınlatıcı bilgileri gezi programımıza eklemeyi ihmal etmemeliyiz.
Ziyaretçilerin aktif katılım sağlayabileceği aktivitelerin sağlanması, su ürünleri turizminden beklenen verimin alınmasını sağlayan bir diğer önemli konu başlığıdır. Tesiste halihazırda çalışan görevlilerin eşliğinde onlarla birlikte iş akışına uygun şekilde yemleme yaparak, eğer bu tesis bir balık yetiştirme tesisi ise örneğin boylama işlemine katılarak, teknoloji ile birlikte çalışılan alanlarda çeşitli parametrelerin takip edilmesini izleyerek, hasat işine dahil edilerek, hatta hasat edilmiş ürünlerin tüketime hazırlanma safhasına katılarak sektörü tanıması sağlanabilir.
Su ürünleri yetiştiriciliğini odak noktasına almış olan bir turizm faaliyetinin, sektörün oyuncuları için bir kazanç kapısı olma potansiyeli var. Halihazırda, özellikle şarapçılık işinde devam ettirilen ve Avrupa’da oldukça ilgi gören hasada katılma işinin bir başka formunun su ürünleri yetiştiriciliğinde de uygulanmaması için önümüzdeki hiç bir engel yok.
Halihazırda kazanılmış tüketiciler ve yetiştiricilik yoluyla elde edilmiş ürünlerini tüketmek konusunda açık fikirli olan kişilerle birlikte planlanmış nitelikli video tabanlı içerikler, su ürünleri turizmini destekleyen başlıca unsurlardır. Etrafımızda su ürünleri yetiştiriciliğini iyi tanımayan ve bu yetiştiricilik eylemleri konusunda olumsuz yargıya sahip olanların fikirlerini değiştirmek için en iyi ve en basit yol, su ürünleri turizminin katılımcılarının bir tanıtım materyali olarak düşünebileceğimiz içeriklere dahil edilmesidir.
Su ürünleri turizmi, yaptığımız işi anlatmanın en iyi ve yenilikçi yollarından yalnız biridir.
Limfjord Deniz Bahçeleri
Avrupa’daki su ürünleri yetiştiriciliği konusunda önemli bir yerde bulunan Danimarka’da sürdürülen deniz bahçeleri projesinin ana hedefi, insanlara kendi evlerinin arka bahçesinde kabuklu deniz ürünleri ve yosunla sürdürülebilir su ürünleri yetiştiriciliği yapma fırsatı tanımak.
Ülkedeki deniz bahçesi konumlarına örnek olarak Horsens Fiyordu, Ebeltoft Vig ve Limfjord — Alborg, Løgstør, Nykøbing Mors ve Lemvig limanları verilebilir. Bu alanlarda yapılacak olan deniz bahçeleriyle ilgili gelecekteki planlar içinde yalnızca balıkçılık faaliyetleri yok; aynı zamanda kamp yapmak, şnorkelle dalarak su altı yaşamını daha yakından tanımak yada balık tutmak için kurulacak platformlar ve su altı yaşamını daha da canlı bir hale getirmek için yapay bir resif oluşturmak var. Bu bile başlı başına coğrafi olarak bölgenin hareketlenmesine destek olacak bir su ürünleri turizmi olarak değerlendirilebilir.
İtalya’da “Aquiturismo” ile balıkçılık faaliyetleri için turizm aktivitesi
Deniz ürünlerinin sunulması konusunda epey uzun bir geçmişe sahip olan İtalya’nın, Emilia Romagna bölgesinde su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetleri eğlence, eğitim ve kültürel faaliyler için kullanılıyor ve tam da bu turizm çeşidini tanımlayan bir ismi var: “Aquiturismo”.
Aquiturismo’nun hedefinde tipik şekilde bu yazının ana fikrinde olan şey var: su ürünleri sektörünü çalışır halde tutmak ve özünde işletmecilerin gelirlerini güçlendirmek için geliştirilecek çok kullanımlı bir konsept ve bölgesel mevzuatta yer alıyor.
Aquiturismo, halihazırda var olan mevcut anlaşmazlıkları ele almanın bir yolu olmaktan ziyade, sinerjik gelişmeyi aktif olarak teşvik ettiği için önleyici bir yaklaşım olarak kabul edilir.
Tam olarak su ürünleri turizmine örnek olarak verilebilecek bir model Kuzey Veneto bölgesinde Cavallino-Jesolo midye fabrikasıdır. Su ürünleri yetiştiriciliği yapılan alanda spor ve eğlence amaçlı balıkçılık ve rehberli turlar yapılmaktadır.
Balık çiftliği ile dalış merkezi sinerjisi
Ege ile Adriyatrik denizlerine kıyısı olan ve geçiminde turizmin çok önemli bir katkısı olan Yunanistan’ın başkenti Atina’ya çok yakın bir yerde olan Patroklos bölgesi, mercanları, binbir çeşitten deniz canlısı ve renkli balıklarıyla adeta bir su altı cenneti.
Fakat bu adacık, çok yakınlarda faaliyet gösteren Skironis’in bir tesisine çok yakın. Geçmişte, bu bölgede yaşayan insanlar arasında bölgenin manzarasının ve doğasının bozulabileceğine dair bazı endişeler yaşanmış, bölgenin yerel turizminin gelişmesinin önünde engel olacağı düşünülmüştü.
Bugün ise Skironis’in yöneticileri ile yine bu bölgede tüplü dalış hizmeti veren Blue Planet birlikte çalışarak dalış ile balık yetiştiriciliği faaliyetleri arasındaki sinerjiyi güçlendirip güçlendiremeyecekleri üzerinde düşünüyorlar. Bu da balık çiftliğinin ni ile birlikte, birlikte çalışırlarsa iki faaliyet arasındaki sinerjiyi güçlendirebileceklerine ve balık çiftliğini Patroklos bölgesi için dikkat çeken bir başka turistik varlığa dönüştürebileceklerine inanıyorlar. Bu nedenle, çoklu kullanımın bölgeye daha fazla turist çekerek topluma daha fazla fayda sağlayabileceğini kanıtlamak için Wings ICT çözümüyle birlikte UNITED’e katıldılar.
Plan oldukça basit: Kastelorizo çiftliği, Planet Blue dalış merkezi tarafından düzenlenen tüplü dalış turlarına dahil edilecek. Çiftlikte kullanılan yemler su altındaki başka balıkları da cezbederek çiftliğin çevresinin bir cazibe merkezi olmasını sağlayabilir.
Bir dalış merkezi ve su ürünleri yetiştiriciliği tesisi arasındaki faydalı ilişki, yalnızca suyun altındaki benzersiz deniz canlılarını oldukları yerde gözlemleyerek bunları kayda almaktan ibaret değil. Tesis de deniz gözetim faaliyletlerini sürdürmek ve bölgelerin videolarını çekmek için dalış merkezinin uzaktan kumandalı araçlarını kullanacak. UNITED’de, çiftlikte altyapı denetimi ve diğer faaliyetler için uzaktan kumandalı araçlar kullanılacak. Wings ICT ortak çalışma planlayacak, çiftliğin yönetilmesini daha iyi bir hale getirecek ve kilit parametreleri takip etmek için IT desteği sağladığı bir platform oluşturarak çevre ile balıkçılık faaliyetinin bozulmamasını takip etmeye yardımcı olacak.
İstiridye hasadını turizme kazandırmak
Su ürünleri yetiştiriciliğinde olduğu kadar tüketim ve tedarik konusunda da Güney Asya’da önemli bir oyuncu olan Avustralya’nın güneyinde, istiridye hasadını turizmle buluşturmak için Marshall Liberal Hükümeti tarafından bir mevzuat düzenlemesi yapıldı.
Su Ürünleri Yasası 2001'de yapılan bir değişiklikle, su ürünleri işletmeleriyle ilgili turizm yapılarının inşası için basitleştirilmiş bir değerlendirme ve onay sürecine izin verilecek. Birincil Endüstriler ve Bölgesel Kalkınma Bakanı David Basham, bu yeni mevzuatın halihazırda var olan ve işleyişi yavaşlatan bürokrasiyi azaltacağını ve ülke içinde yeni yeni gelişmeye başlayan su ürünleri turizmi endüstrisinde büyümeyi teşvik edeceğini söylüyor.
Mevzuatla birlikte yapılan reform sayesinde, işletmelerin ana işleri olan su ürünleri yetiştiriciliğinin bir parçası olarak turizmi daha iyi kullanmalarını sağlayacak ve yeni bir tür turizm deneyimi sağlayacak. Mevzuat, su ürünleri yetiştiriciliğini tamamlayan, teşvik eden veya fayda sağlayan, ekolojik olarak sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirilebilecek ve öngörülen su ürünleri yetiştiriciliği bölgelerinin suları içinde yer alan gelişmeleri destekleyecek.
Görüldüğü üzere, su ürünleri yetiştiriciliği bugün dünya üzerinde iş yapan insanlara yalnızca ticari bir faaliyet olarak değil fayda sağlayan bir iş kolu olarak birden fazla alanda nitelikli çözümler sunuyor. Yalnızca balık, karides, midye, istiridye yada istakoz yetiştirmekten çok fazlasını temsil eden su ürünleri yetiştiriciliğini yarın daha iyi bir yere konumlandırmak için, farklı disiplinlerle olan etkileşimini arttırmalı ve bu disiplinlerle ortak noktalar yaratarak sektörün yayılımını genişletmeliyiz.
