Doğruluk Payı İlkeler Kılavuzuna İmza Attı

Türkiye’nin ilk ve tek fact-checking girişimi olan Doğruluk Payı dünyanın önde gelen kurumlarıyla birlikte “Uluslararası Fact-checker Ağı — İlkeler Kılavuzu”na imza attı.

Yönetim Kurulu Başkanı Baybars Örsek yaptığı açıklamada; şeffaflık ve ulaşılabilirliği esas alan Doğruluk Payı’nın, temel ilkeleri tüm yayınlarında göz önünde bulundurarak Türkiye’de siyasetin daha sorumlu olması için çalışmalarına devam edeceğini belirtti.

20 Haziran 2014 tarihinden itibaren 200’ü aşkın siyasi aktörün 1000’e yakın demecini analiz eden Doğruluk Payı, Ortak Gelecek için Diyalog Derneği’nin kar amacı gütmeyen bir sivil toplum projesidir.

Dünyanın önde gelen medya örgütlerinden biri olan Poynter bünyesindeki “Uluslararası Fact-checker Ağı”, fact-checking konspetini geliştirmeyi amaçlayan bir organizasyondur. Bizler, tarafsız ve şeffaf bir doğrulama metodunun sorumlu gazetecilik adına etkili bir araç olabileceğini bildiğimiz gibi, hatalı ve temelsiz doğrulamanın da medya ve bilirkişiler çerçevesinde güvensizlik ve kamuoyunda belirsizlik oluşturacağına inanıyoruz.

İş bu döküman, bahsedilen amaçlar doğrultusunda ve dünya çapındaki doğrulayıcılarla yürütülmüş istişareler sonucunda, fact-checking gönüllülerine beraberinde dürüstçe çalışacakları prensipler sunmak adına hazırlanmıştır.

(1) TARAFSIZLIK VE HAKKANİYETLİ DAVRANMA İLKESİNE BAĞLILIK

Fact-checker, her analizini özdeş standartlara göre yapar. Analizlerini yaparken herhangi bir politik taraf üzerinde yoğunlaşmaz. Her analizde aynı kontrol sürecinin uygulanmasına ve sadece kanıtların sonuca götürmesine dikkat eder. Analizi yapılan konularda herhangi bir savunu yapmaz, siyasi pozisyon takınmaz.

(2) KAYNAKLARIN ŞEFFAFLIĞI İLKESİNE BAĞLILIK

Fact-checker, takipçilerinin de yapılan analizleri kontrol edebilmesini ister. Takipçilerin istedikleri takdirde araştırma sürecini tekrarlamaları için kullanılan kaynaklar detaylı bir şekilde verilir. Kaynağın kimliğinin açıklanması durumunda can güvenliğinin tehlike altına girecek olması halinde, kaynağı tehlikeye atmaması koşuluyla, olabildiğince detay sunulur.

(3) FİNANSAL VE ORGANİZASYONEL YAPININ ŞEFFAFLIĞI İLKESİNE BAĞLILIK

Fact-checker, finansal kaynakları konusunda şeffaftır. Analiz sonuçlarında etki talebi olmadığı takdirde kuruluşlardan fon kabul eder. Fact-checker organizasyonunun kurumsal yapıdaki önemli figürlerinin profesyonel geçmişleri ve kurumun organizasyonel yapısı kamuya açık şekilde yayınlanır. Okuyucuların kuruma her şartta ulaşabilecekleri bir kanalın bulunmasına özen gösterilir.

(4) YÖNTEMİN ŞEFFAFLIĞI İLKESİNE BAĞLILIK

Fact-checker, iddiaların seçimi ve araştırması, analizlerin yazımı, düzenlemesi, yayımı ve düzeltilmesi aşamalarını detaylı şekilde açıklar. Fact-checker, okurlarını gündemdeki iddiaların takibi ve doğrulanması adına kendileriyle iletişime geçmeleri için teşvik eder ve neden ve nasıl fact-checking yapıldığı noktasında açıktır.

(5) ANALİZLERİN AÇIK VE GÜVENİLİR DÜZELTİLMESİ İLKESİNE BAĞLILIK

Fact-checker, analizlerinde düzeltme politikasını önceden yayınlar ve bu politikayı titizlikle takip eder. Düzeltmelerini bu politikaya uygun olarak yapar ve takipçilerinin düzeltilmiş versiyona olabildiğince ulaşmasını sağlar.

İngilizce orijinal metin için http://www.poynter.org/fact-checkers-code-of-principles/ adresini ziyaret edebilirsiniz.