Help! Mijn bedrijf staat stil!
Een goede vriend vertelde laatst dat hij een presentatie aan het voorbereiden was voor het bedrijf waar hij werkt. In de presentatie, die het einde vormde van een programma, stelt hij voor dat de directie de medewerkers tijd en ruimte geeft om te ondernemen. “Geweldig voorstel”, zei ik. “Maar waarom is het bedrijf dit programma gestart?”, vroeg ik. Hij zei: “De directie vindt dat het bedrijf niet snel genoeg inspeelt op veranderingen en wensen uit de markt. De organisatie is niet in staat om zich snel aan te passen.”
Al snel kwam het argument naar voren dat de medewerkers geen initiatief tonen en ze niet in staat zouden zijn om te veranderen. Dat raakt bij mij altijd een gevoelige snaar. Want, als je in een bedrijf met de medewerkers praat dan krijg je steevast te horen: “We hebben al zo vaak iets voorgesteld, maar er wordt nooit wat mee gedaan.” Kortom, de een zegt “neem eens initiatief” en de ander reageert met “geef mij dan ruimte om initiatief te nemen.” Het probleem is vaak dat beide partijen dit standpunt van elkaar niet eens kennen. Directie en medewerkers zijn, kennelijk, onvoldoende in gesprek met elkaar.
Ik wil in dit artikel naar twee aspecten kijken die bedrijven het gevoel geven dat ze stilstaan. Het eerste aspect is een extern aspect, de snelle technosociale ontwikkelingen. Het tweede aspect is de cultuur binnen bedrijven.
De wereld verandert
Het gevoel hebben dat je als bedrijf stil staat wordt mede veroorzaakt door de snelle ontwikkelingen om ons heen. De technosociale ontwikkelingen gaan hard. Met name technologische mogelijkheden groeien exponentieel. Wat tien jaar geleden onmogelijk leek en vijf jaar geleden nog ver weg, kan nu en is over twee jaar betaalbaar en beschikbaar voor iedereen.
Exponentiële groei is bijna niet te bevatten. Kijk je terug in de geschiedenis dan lijkt een techniek als bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie zich maar heel langzaam te ontwikkelen. Mensen denken van nature lineair en maken op basis daarvan projecties naar de toekomst. “Kijk eens hoe langzaam dit gaat! Het duurt zeker nog twintig jaar voordat ik er wat aan heb.” Maar lineair bekeken geschiedenis, als voorspeller voor technologische groei kan je een rad voor de ogen draaien.
Een voorbeeld — Wetenschappers, waaronder Ray Kurzweil, hebben schattingen gemaakt over hoe snel een computer moet rekenenen om de capaciteit van menselijke hersenen te benaderen. Die snelheid ligt rond de 10 biljard (10¹⁶) berekeningen per seconde (bps). Een Chinese supercomputer doet op dit ogenblik 24 biljard bps. Meer dan een mens dus. Maar, dat ding kost $ 390 miljoen dollar om te bouwen en verbruikt 24 MW aan energie. Een betere voorspeller is de hoeveelheid bps die je voor $ 1000,- kan kopen. Als we 10 biljard bps voor $ 1000,- kunnen kopen dan kan generieke artificiële intelligentie onderdeel worden van onze dagelijkse wereld. Wanneer bereiken we dit punt? In 1985 zaten op we één biljoenste van dit punt, in 1995 op één miljardste en in 2005 op één miljoenste. In 2015 zaten we op één duizendste van dit punt. De capaciteit van een muis. Voor $ 1000,- koop je nu een computer met de rekencapaciteit van een muis. We liggen precies op schema om in 2025 een betaalbare computer te hebben met de rekencapaciteit van een mens.
Je bent nu veertig jaar. Je werkt al zo’n vijftien tot twintig jaar. Je bent goed in wat je doet. Je hebt een mooi salaris en je maakt je geen zorgen over de toekomst. Zeer waarschijnlijk onterecht. Want, voor 47% procent van de huidige banen is de kans groot dat deze binnen tien tot twintig jaar verregaand geautomatiseerd of gerobotiseerd wordt. Niet gek gezien de exponentiële groei van technologie. Realiseer je dat niet alleen het “werk met de handen” wordt geautomatiseerd. Met name ook kenniswerk staat op het punt om sterk geautomatiseerd te worden. Denk aan boekhouders, accountants, makelaars, schadeopnemers, telemarketeers, etc. De kennis in de hoofden van deze mensen is vast te leggen in lerende computercode.
Kortom, als je nu veertig bent zal je bereid moeten zijn om over tien tot vijftien jaar ander werk te doen dan dat je nu doet. De alsmaar opschuivende pensioenleeftijden zorgen ervoor dat je wellicht nog een keer bereid moet zijn om te veranderen van werkzaamheden. Haal jij je pensioen met de werkzaamheden die je nu doet? Ben jij je aan het voorbereiden op die toekomst?
Haal jij je pensioen met de werkzaamheden die je nu doet?
Maar, wat als je nu nog op school zit. Je volgt een studie aan het MBO of HBO. Beroepsonderwijs. Welk beroep? Jongeren en daarmee ook onderwijsinstellingen zijn zich maar al te goed ervan bewust dat de toekomst waarin jongeren (hopelijk) een baan hebben onbekend is. Voor welk beroep worden jongeren opgeleid?
Ouderen, jongeren, bedrijven en scholen hebben dan ook veel aandacht voor de vaardigheid genaamd ondernemend gedrag. In het aanwakkeren van ondernemend gedrag wordt dé oplossing gezien voor flexibele, creatieve, lerende en ondernemende (toekomstige) medewerkers die een onderneming wendbaar maken.
Ondernemend gedrag bestaat uit competenties als creativiteit, markt- en klantgerichtheid, flexibiliteit, doorzettingsvermogen, effectiviteit en prestatiegerichtheid. Hoe wakker je deze competenties aan? Voor een deel zijn de competenties onderdeel van wie je bent, je persoonlijkheidstype. En voor een deel is het kwestie van doen, oefenen en leren in de praktijk.
De cultuur in het bedrijf
Wil je kunnen oefenen en leren in een organisatie dan is er wel een cultuur nodig waarin leren kan en mag. Leren betekent ook dat er “fouten” gemaakt worden. Een lerende organisatie is een organisatie waar ruimte is om te experimenteren en waar geleerd mág worden van de fouten die gemaakt worden.
Ondernemend gedrag is nieuwsgierig zijn en je durven afvragen waarom de dingen zijn zoals zijn. Het is kritisch zijn op de ideeën die je hebt en de veronderstellingen die je hierbij gemaakt hebt. Het is organisatietalent en doorzettingsvermogen om het idee ook daadwerkelijk om te zetten in een product of dienst.
Maar al te vaak zijn deze competenties niet in één persoon terug te vinden. Er is bij de voorbeeldbedrijven van nu, zoals Google, dan ook heel veel aandacht voor de effectiviteit van het team. Wat maakt teams, zoals startup-teams en innovatieteams, nu zo succesvol?
Uit het onderzoek van Google komt naar voren dat wíe in het team zit veel minder van belang is dan hóe teamleden met elkaar samenwerken, hóe ze hun werk structureren en hóe ze elkaars bijdragen zien. Verreweg het belangrijkste kenmerk van een effectief team is de mate psychologische veiligheid.
Verreweg het belangrijkste kenmerk van een effectief team is de mate psychologische veiligheid.
Iedereen is van nature risicomijdend en zal gedrag vermijden dat het beeld dat een ander van hem of haar heeft negatief beïnvloedt. Je wilt bijvoorbeeld niet te boek staan als de enige die niet weet wat het doel is. Dus stel je de vraag maar niet. Terwijl juist die vraag stellen voor duidelijkheid zorgt waar het team mee bezig is. Je in een team veilig voelen om moeilijke, lastige vragen te stellen, je veilig voelen om elkaar aan te spreken, je veilig voelen om jouw mening te vertellen… die veiligheid zorgt er voor dat een team de kracht van de ideeën van alle teamleden het meest effectief benut. Teams met een hoge psychologische veiligheid presteren het beste en leveren het bedrijf de meeste omzet op. De leden van deze teams voelen zich het meest gelukkig, zijn minder ziek en loyaler naar het bedrijf toe.
Just do it!
Oké, oké… maar hoe pak ik het aan? Waar te beginnen? Het advies: blijf niet nadenken en plannen. Maar, begin! Creëer ruimte en begin met leren. Cultuurveranderingen kosten tijd. Het is hard werken. Het gaat met vallen en opstaan. Er komt veel bij kijken. Wees je hiervan bewust. Geniet met elkaar van de reis die je samen maakt. Onderweg leer je. Van leren word je telkens weer een beetje beter in de dingen die je doet.
De reis start met nieuwsgierigheid. Zet je oren open en open je ogen. Bezoek startup meetings, meetups, events, etc. Nodig sprekers uit. Organiseer creatieve sessies waarin bedrijfsbreed wordt nagedacht over wat alle ontwikkelingen mogelijk kunnen betekenen voor het bedrijf. Steek je kop niet in het zand. Wees eerlijk naar jezelf en je bedrijf toe. De (toekomstige) waarheid kan soms hard zijn.
Stel crossfunctionele, multidisciplinaire innovatieteams samen. Een team bevat drie tot maximaal vijf personen. Binnen het team bestaan, zeker in de onderzoeksfase, géén functies. Iedereen doet alles om een idee door te ontwikkelen tot een product. Natuurlijk hebben mensen expertises. Gebruik die expertises maar stap uit je dagelijkse functie.
Zorg voor draagvlak door iedereen vanuit alle lagen en vestigingen van de organisatie de kans te geven om deel te nemen in deze teams. Je weet nooit waar de goede ideeën in de organisatie zitten. Maak de kans zo groot mogelijk om het beste idee naar boven te laten komen. Zet je ego opzij.
Faciliteer de innovatieteams door ze ruimte en tijd te geven. Torn niet aan deze tijd. Ook niet als de dagelijkse werkdruk hoog wordt. Ga serieus om met de ruimte en de tijd voor de innovatieteams. Laat zien dat het je als bedrijf menens is. Het gaat tenslotte om de toekomst van het bedrijf en die is belangrijk. Voor iedereen.
Gooi de innovatieteams niet in het diepe om na een aantal maanden te zeggen: “Zie je wel! Het lukt ze niet!” Er is genoeg kennis en kunde in de markt te vinden om de innovatieteams te ondersteunen.
Als lid van DOON kan ik het niet nalaten om te wijzen op de praktische DOON Innovatietools waar teams meteen mee aan de slag kunnen. In praktijkgerichte trainingen leren we innovatieteams hoe de tools in de dagelijkse praktijk helpen om van idee tot een succesvol product te komen. Coaching biedt de nodige ondersteuning aan de innovatieteams én het management die in de praktijk aan de slag zijn om de organisatie (weer) wendbaar te maken.
De boodschap is: creëer ruimte zodat de organisatie en haar medewerkers de kans krijgen om zich om te vormen tot een organisatie waarin mensen graag werken omdat ze weten dat ze bijdragen aan iets moois. Een product of een dienst waar iedereen trots op is en waar klanten graag gebruik van maken. Een organisatie met toekomst.
Vond je het leuk om dit artikel te lezen klik dan op het hartje onderaan dit verhaal. Het helpt ons om onze boodschap te verspreiden. Wil je meer weten over het inzetten van innovatietools om ondernemerschap in jouw organisatie aan te wakkeren bezoek dan onze website voor meer informatie. Wij organiseren graag een kennismakingssessie voor jouw organisatie.
