Nazım Hikmet Ran Kimdir?
Selanik’te 15 Ocak 1902 yılında doğan Nazım Hikmet’in babası Matbuat Umum müdürlüğü yapan Hikmet Bey, annesi ise Ayşe Celile Hanımdır. İlkokul eğitimini Göztepe Taş mektebinde tamamlayan Nazım, orta okulu Galatasaray Lisesinde okumuştur. Ancak lise öğrenimini Nişantaşı Lisesi’nde tamamlayarak mezun oldu.
Nazım Hikmet ilk şiir olan Feryad-ı Vatan’ı henüz 11 yaşındayken 3 Temmuz 1913’de kaleme almış, çocukluk yıllarında dedesi Nazım Paşa’nın etkisiyle şiire ilgi duymaya başlamıştır. Denizciler için yazdığı “Bir Bahriyelinin Ağzından” isimli kahramanlık şiirini Bahriye Nazırı Cemal Paşa’ya okuyunca Bahriye Mektebine gitmesine karar verildi.
1918’de okuldan mezun olduğunda karne değerlendirmesinde zeki, orta derecede çalışkan, sinirli ve ahlaki yönden iyi yetişmiş bir öğrenci olduğu belirtilmiş. Hamidiye gemisine güverte stajyer subayı olarak atandı ancak taşkın hareketleri nedeniyle 1921’de ordu ile olan ilişiği kesildi.
Yeni Mecmua’da neşredilen ilk şiiri ‘ Hala Servilerde Ağlıyorlar mı? ‘3 Ekim 1918’de yayınlandı. 1920’de bir arkadaşıyla Milli Mücadeleye katılmak için ailesinden gizli Anadolu’ya geçti. Cepheye gönderilmeyince Bolu’da kısa bir süre öğretmenlik yaptı. Batum üzerinden Moskova’ya geçerek Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi’nde iktisat ve siyasal bilimler okudu.
Komünizm ile ilk defa Moskova’da karşılaşan Nazım Hikmet, ilk şiir kitabı 28 Kanunisani,burada sahnelendi. 1921–1924 yıllarında Moskova’da kalarak Rus fütürist ve konstrüktivistlerinden esinlendi. Klasik biçimden sıyrılmayı kafaya koyarak yeni bir biçim geliştirmeye çalıştı.
Yurda döndüğünde Aydınlık dergisinde çalışmaya başladı, şiir ve yazıları nedeniyle 15 yıl mahkumiyete çarptırıldı. Kararın açıklanmasıyla Sovyetler Birliğine giden Nazım, ülkeye 1928’de çıkan af kanunuyla geri döndü.
Barışseverler Cemiyetinin kuruluşunda yer alan ünlü şair, orduyu ve donanmayı suça teşvik suçundan yargılanarak 28 yıl cezaya çarptırıldı. İstanbul, Ankara, Çankırı, Bursa’da aralıksız 12 sene boyunca cezaevlerinde tutuklu kaldı. 1950’de çıkan genel afla birlikte mahkumiyeti sona eren şair, yasal yükümlülüğü olmadığı halde askere çağrılınca öldürülme korkusuyla Moskova’ya gitti.
Barışseverler Cemiyetinin kuruluşunda yer alan ünlü şair, orduyu ve donanmayı suça teşvik suçundan yargılanarak 28 yıl cezaya çarptırıldı. İstanbul, Ankara, Çankırı, Bursa’da aralıksız 12 sene boyunca cezaevlerinde tutuklu kaldı. 1950’de çıkan genel afla birlikte mahkumiyeti sona eren şair, yasal yükümlülüğü olmadığı halde askere çağrılınca öldürülme korkusuyla Moskova’ya gitti.
Bakanlar Kurulunun kararıyla 25 Temmuz 1951’de Nazım Hikmet Türkiye vatandaşlığından çıkartıldı. Büyük dedesi Celaleddin Paşa’nın memleketi Polonya’dan vatandaşlığına geçerek Borzecki soy ismini aldı.
Türkiye dışında geçirdiği yıllarda eşi Vera Tulyakova ile Bulgaristan, Macaristan, Küba, Fransa, Mısır gibi ülkeleri gezerek savaş karşıtı, emperyalizm karşı eylemlere katıldı. Konferasnlar düzenleyerek radyo programları yapan Nazım Hikmet, 3 Haziran 1963 sabahı kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
Sovyet Yazarlar Birliği tarafından düzenlenen törenle Novodeviçi Mezarlığına defnedildi. Türkiye’de 1938 yılından 1968 yılında kadar bütün eserlerinin basımı yasaklandı. 1965 yılında çeşitli basmalarla eserleri yayınlanmaya başlanırken, Türk vatandaşlığı 2009 yılında Resmi Gazete yayınlanan kararla geri verildi.
İl şiirlerini hece ölçüsüyle yazar şair şiirsel gelişimini arttıkça yeni arayışlara yöneldi. Türkçe’nin vokal özellikleriyle ahenk oluşturan serbest ölçüyü benimsedi. Mayakovski ile fütürizm’den etkilenen Nazım’ın Bursa cezaevinde kaldığı dönem ‘Mavi Gözlü Dev’ ismi filmle 2007’de beyaz perdeye aktarıldı.
