Open in app

Sign in

Write

Sign in

Mastodon

EDUbox Cybersecurity: handleiding voor de leerkracht

Len Buggenhout
EDUboxvrt
Published in
17 min readNov 16, 2022

--

Leer hoe je als leerkracht of begeleider met de EDUbox Cybersecurity aan de slag gaat in de les.

De handleiding van de EDUbox Cybersecurity: digitale bescherming als goede gewoonte is een initiatief van VRT in samenwerking met DNS Belgium, Safe on web, Digital for Youth, de Cyber Security Coalition, Mediawijs, Brightlab en Imec. Hij kwam tot stand met de steun van de Europese Unie.

Inhoudsopgave van de handleiding:

  • 1. Over EDUbox
  • 2. Over de EDUbox Cybersecurity
  • 3. Aansluiting bij de eindtermen
  • 4. Even praktisch
  • 5. Tips en verloop
  • 6. Woordenlijst
  • 7. Meer weten?

1. Over EDUbox

EDUbox is het digitaal educatief media format van VRT. Het laat jongeren uit het secundair onderwijs kennismaken met één bepaald maatschappelijk thema. EDUbox wil jongeren informeren en hen stimuleren om zelf aan de slag te gaan.

EDUbox is gemaakt voor gebruik in de klas, waar leerlingen het onderwerp zelfstandig in handen kunnen nemen. De leerlingen werken in groepjes met fiches in de vorm van een fysieke doos of een digitale versie. Deze fiches bevatten stukjes theorie, video’s, interactieve oefeningen en opdrachten.

Sinds afstandsonderwijs aan belang heeft gewonnen, zetten we ook meer in op digitale lesvormen. Van elke EDUbox ontwikkelen we een interactieve videoles die leerlingen individueel kunnen volgen.

Het EDUbox-format vereist niet dat je als leerkracht zelf diepgaand inzicht hebt in het onderwerp. De bedoeling is dat leerlingen zelf aan de slag kunnen met het materiaal. Je begeleidt en monitort als leerkracht het proces, je coacht waar nodig.

Voor de leerkrachten is de EDUbox een leermiddel dat je helpt bij het realiseren van eindtermen.

2. Over de EDUbox Cybersecurity

Een groot deel van ons leven speelt zich digitaal af. Super handig! Maar we moeten ook voorzichtig zijn, want overal liggen hackers op de loer om onze gegevens of eigendommen te stelen.

In de EDUbox Cybersecurity: digitale bescherming als goede gewoonte ontdekken de jongeren wat een digitale voetafdruk is, welke gegevens ze willen beschermen en hoe ze voorzichtig te werk kunnen gaan. Ze verkennen het begrip hacken, nemen een kijkje in het hoofd van een hacker en leren de verschillende technische en sociale trucjes kennen die een hacker gebruikt.

Nadien mogen de leerlingen zelf aan de slag met een speciaal voor de EDUbox ontwikkelde simulator. Ze kruipen in de huid van ethische hackers en moeten de politie helpen zoeken naar hoe criminele hackers gegevens van het netwerk van een jeugdbeweging hebben gestolen. Aan het einde krijgen leerlingen ook inzicht in het belang van de bescherming van je sociale media accounts. Als laatste reiken we hen technieken aan om zich beter te beveiligen in de digitale wereld.

Deze EDUbox Cybersecurity hanteert verschillende didactische en verhalende vormen: tekst, video en online games waarbij de jongeren worden aangemoedigd met elkaar in overleg te gaan.

De EDUbox Cybersecurity werd ontwikkeld door VRT in samenwerking met het Cyber Security Coalition, B-BICO, DNS Belgium, Digital for Youth, Mediawijs, Imec en Brightlab. Hij kwam tot stand met de steun van de Europese Unie.

3. Aansluiting bij de eindtermen

EDUbox is nadrukkelijk ontwikkeld voor en getest met jongeren uit richtingen met arbeidsmarktfinaliteit, dubbele finaliteit en doorstroomfinaliteit. De EDUbox Cybersecurity is gefocust op leerlingen van de 2e graad maar is inzetbaar in alle graden.

De EDUbox Cybersecurity helpt je bij het realiseren van eindtermen uit verschillende sleutelcompetenties.

3.1. Sleutelcompetenties

Sleutelcompetenties zijn clusters van inhoudelijk verwante competenties die de leerlingen moeten verwerven om te functioneren in de maatschappij en zich persoonlijk te ontplooien. Het is de uitdrukkelijke bedoeling van de EDUbox om geen koppeling te maken met bestaande vakken, maar om zoveel en zo breed mogelijk te verwijzen naar verschillende eindtermen, ook die uit minder voor de hand liggende sleutelcompetenties. Op die manier dagen we leerkrachten uit om vanuit verschillende invalshoeken met de aangeboden thema’s van de EDUboxen om te gaan.

Deze EDUbox Cybersecurity heeft een link met de volgende sleutelcompetenties:

4. Even praktisch

4.1. Tijdsbesteding

Met deze EDUbox duiken leerlingen dieper in de verschillende aspecten van cybersecurity.

Om de hele EDUbox te doorlopen heb je twee lesuren nodig. Meer lesuren geven uiteraard ruimte voor meer interactie. Voor leerlingen die zich zo lang kunnen concentreren is het ideaal om twee aaneensluitende lesuren te hebben: ze volgen zo zonder onderbreking de logische opbouw van de EDUbox.

We adviseren om voor deel 1 en deel 2 telkens een dertigtal minuten te voorzien, zodat je nog voldoende tijd hebt (30 à 40 minuten) voor deel 3 (‘Aan de slag’) en nog een twintigtal minuten voor deel 4 (‘Zo geef je hackers geen kans’).

4.2. Zelfstandig groepswerk, de leerkracht als begeleider

De EDUbox Cybersecurity is beschikbaar als fysieke doos (zo lang de voorraad strekt), als downloadbare pdf of kan volledig digitaal doorlopen worden via de interactieve website. De leerlingen kunnen de integrale EDUbox dan in groepjes doornemen op pc of tablet.

We moedigen aan om de leerlingen in groepjes van maximaal vijf leerlingen te laten samenwerken. Elk groepje heeft bij voorkeur minimaal één pc of tablet met goede internetverbinding nodig. We gaan er ook van uit dat de meerderheid van de leerlingen een eigen smartphone heeft.

Het EDUbox-format bestaat uit een mix van tekst, grafiek, video en discussiemateriaal. Toegang tot het internet is nodig voor de video’s en omdat de leerlingen de digitale tools in de verschillende hoofdstukken online moeten kunnen doorlopen.

De downloadbare pdf kan ter ondersteuning gebruikt worden, eventueel met een exemplaar voor elke leerling. Een geprinte versie is handig voor de meer theoretische inhoud in hoofdstuk 2 of wanneer er niet voor elk groepje een pc of tablet ter beschikking is. De pdf-versie bevat exact dezelfde inhoud. De leerlingen kunnen dan op papier lezen en gezamenlijk de filmpjes en simulaties op de laptop of tablet uitvoeren.

5. Tips en verloop

5.1. Opbouw EDUbox

De EDUbox bestaat uit 5 delen. Elk deel heeft een andere kleur zodat je als leerkracht rondwandelend door de klas gemakkelijk kan monitoren waar elk groepje ongeveer zit.

Hoofdstuk 1 introduceert de leerlingen in wat een digitale voetafdruk is. Het doet hen nadenken over welke gegevens van hen online staan en welke gegevens ze willen beschermen. Niet enkel hun gegevens, maar gegevens van alle mensen, zowel op nationaal als internationaal niveau, willen we beschermen. Ze krijgen inzicht in wat hacken is, onderzoeken of ze reeds slachtoffer van een hack of datalek waren en welke categorieën er binnen het hacken te onderscheiden zijn.

Hoofdstuk 2 is het meest theoretische. In dit hoofdstuk worden de technieken van een hacker toegelicht. We maken een onderscheid tussen technische en sociale trucjes. Niet elke hacker heeft kwaadaardige bedoelingen. Ethische hacker Inti legt uit wat hij doet en waarom. Het theoretische deel wordt aangevuld met voorbeelden en opdrachten.

Hoofdstuk 3 zet de leerlingen aan het werk via een online spel. De leerlingen gaan CSI-gewijs op onderzoek naar hoe iemands mailadres kon worden gehackt. Ze kruipen in de kleren van een ethische hacker. Ze leren hoe slordig omspringen met data op onder andere sociale media poorten kan openstellen voor hackers. We sluiten af met 3 basisregels over hoe je jezelf online kan beschermen.

Onder het motto ‘beter voorkomen dan genezen’ laten we de leerlingen in hoofdstuk 4 een checklist overlopen met wat ze geleerd hebben. Overloop de lijst, verbeter jouw cyberveiligheid en vink alle puntjes af! Jij bent veilig in onze digitale wereld!

Leerlingen die na het doorlopen van de EDUbox graag nog meer informatie willen, kunnen in hoofdstuk 5 terecht voor links naar interessant materiaal op maat van jongeren.

5.2. Hoofdstuk 1 ‘Gehackt!’

  • Hoe bewust ben jij van je digitale voetafdruk? (kaartjes 4–8)
    Korte individuele reflectie en groepsgesprek

De EDUbox start met het nagaan van je digitale voetafdruk en mogelijke datalekken. Dit gedeelte vinden de leerlingen best spannend. Zorg dat er ook aandacht besteed wordt aan wat we hen willen leren, namelijk ‘gooi niet zomaar alles op het internet’. Eenmaal iets in het geheugen van het internet zit is het soms moeilijk te wissen. Ctrl-alt-delete werkt niet. Via zoekmachines zoals Google kan je zelf na het wissen nog veel data uit je verleden terugvinden. Denk na over wat je wil dat online komt en bescherm je privégegevens (maak bijvoorbeeld je account privé).

Het eerste deel voeren leerlingen afzonderlijk uit. Ze zoeken elk hun eigen informatie op, niet die van anderen want dat kan tot ongewenste situaties leiden. Zorg dat je als leerkracht deze oefening zelf eens hebt uitgevoerd, wat valt er van jou online te bespeuren? Ben je daar tevreden mee? Zo niet, probeer de dingen offline te halen.

In de volgende opdracht gaan we na of er wachtwoorden gelekt zijn via de website ‘Have I Been Pwned’.

Wordt het scherm groen dan is je mailadres niet betrokken bij een datalek. Veel leerlingen gebruiken hun smartschool mailadres voor alles wat ze online doen en vaak kleurt dit groen. Hebben ze nog een ander mailadres? Kijk ook je telefoonnummer na!

Volwassenen hebben vaak een grotere voetafdruk online. Ze zijn op meer websites geregistreerd, wachtwoorden gaan vaak al langer mee en daardoor hebben ze een groter risico op een datalek. Je kan ook het mailadres van een volwassen persoon (een ouder bijvoorbeeld) nagaan.

Kleurt het scherm rood, dan betekent dit dat jouw gegevens ergens op het internet te vinden zijn. Het is een historische opsomming van lekken waar jouw mailadres in vermeld werd. Pas je wachtwoord(en) aan! Gebruik je hetzelfde wachtwoord ook op andere accounts? Pas dan ook daar het wachtwoord aan.

TIP: geef leerlingen met een datalek de opdracht om hun wachtwoorden tegen de volgende dag aan te passen. Of beter nog: laat ze tweestapsverificatie (Two Factor Authentication, 2FA) instellen op hun mailadres en andere sociale media en websites. Dit zorgt ervoor dat een hacker die hun wachtwoord kent toch niet op hun account kan, want die kan de tweestapsverificatie niet uitvoeren. Hiermee geef je het belang van tweestapsverificatie mee! (Komt in H3 in detail aan bod.)

Nu volgt een tweede, klassikaal deel. Waren ze geschrokken van de resultaten van hun zoekopdracht? Waarom? Reflecteer over welke gegevens leerlingen willen beschermen. Waar mag geen misbruik van gemaakt worden?

TIP (uitbreiding): merk je dat een bepaalde app heel populair is binnen je klasgroep? Zoek dan eens op de website van de app naar de mogelijkheden om je data te beschermen. Leer meer over je privacy instellingen:

TIP: Interessant leesvoer voor leerkrachten: waarom is er zoveel data van ons te vinden online? https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/01/03/solidlab/

Als afsluiter van hun zoektocht online vullen de leerlingen een vragenlijst in. Laat hen de resultaten in groep bespreken. Daarna vat je klassikaal samen aan de hand van kaartje 8. Misschien komen hierdoor al voorbeelden van hacken aan bod, dit kan je gebruiken als intro op het volgende gedeelte over wat het hacken nu juist is.

  • Wat is hacken? (kaartjes 9–14)
    Groepsgesprek en klasreflectie

In het tweede deel van dit hoofdstuk verkennen leerlingen het begrip ‘hacken’. Laat hen in groep de kaartjes lezen en bespreken.

Welke cyberproblemen komen zoal voor? Aan de hand van de tool ‘Spreekbeurt’, waarbij de computer bepaalt wie welk voorbeeld krijgt, bestuderen ze een voorbeeld en leggen dit aan elkaar uit. Voor deze tool heeft elke leerling een smartphone nodig. Op het computerscherm krijgt de groep een slide met foto’s en/of tekst te zien, de bijhorende informatie verschijnt op het smartphonescherm van slechts één leerling. Die moet het voorbeeld uitleggen aan zijn groepsgenoten. Je kan tussen de voorbeelden navigeren met de knoppen bovenaan het scherm.

TIP: In een van de voorbeelden komen de begrippen ‘cookies’ en ‘cache’ aan bod. Je kan altijd klassikaal overlopen hoe de leerlingen die cookies kunnen verwijderen.

TIP: Elke dag worden er wereldwijd zo’n 30.000 websites gehackt — dat wil zeggen dat onbevoegden er toegang toe verkrijgen. Het aantal aanvallen neemt elk jaar toe, en tegen 2025 zal de rekening voor cyberaanvallen zo’n 70 miljard dollar bedragen, schat Cybercrime Magazine.

TIP: Een interessant filmpje over cyberwar vind je hier: https://www.dnsbelgium.be/nl/nieuws/duik-digitaal-fenomeen-cyberwar

Sluit dit deel klassikaal af:

Vaak kunnen leerlingen zaken die ze meegemaakt hebben niet onmiddellijk linken met een hack. Enkele voorbeelden: een Instagram-account dat overgenomen is, een Snapchat waar ze niet meer op ingelogd geraken, vreemde sms’jes die ze ontvangen hebben of vreemde telefoonoproepen. Bespreek in de diepte aan de hand van kaartje 14 en plaats die zaken ook in een context van datalekken en gehackt zijn.

5.3. Hoofdstuk 2 ‘In het hoofd van een hacker’

Dit deel is het meest theoretische stuk van de EDUbox. In dit deel moeten de leerlingen de kaartjes vooral lezen. Ga rond bij de verschillende groepjes en las ten gepaste tijden een onderwijsleergesprek in via onderstaande tips.

  • Welke soorten hackers bestaan er? Inzoomen op cybercriminaliteit (kaartjes 16–20)
    Groepswerk en klasreflectie

Aan de hand van krantenkoppen op kaartje 17 en 18 wordt het verschil tussen cybercriminelen en ethische hackers uitgelegd. Ook wel gekend als “Black hats” versus “White hats”. Het is belangrijk dat leerlingen beseffen dat hacken niet per se iets negatiefs hoeft te zijn. De digitale maatschappij heeft ethische hackers nodig om onze systemen te verbeteren! Om die reden wordt ethische hacker Inti De Ceuckelaire geïnterviewd. Hij legt uit wat zijn job net inhoudt.

TIP: Als de leerlingen bij kaartje 17 aangeven dat dit hen ‘nooit zou overkomen’, kijk dan met de klas naar onderstaande video. Het Antwerps komisch duo ‘Kurkdroog’ maakte een video over hoe snel jongeren hun bankkaart willen afstaan in ruil voor geld (over het fenomeen geldezels): https://www.youtube.com/watch?v=lTlV5f3VsQo

Kaartje 19 zoomt in op een jongere die gestraft is voor cybercriminaliteit. Gebruik de vragen op dit kaartje als leidraad voor een klasreflectie. Daarna kan je de video van Inti bekijken en nog verder reflecteren. Wat doet Inti dan precies? Hoe gaat hij te werk? Verdient hij er ook geld mee?

TIP: Merk je dat een leerling in de klas ervaring heeft met hacken. Laat die aan het woord en probeer er tips uit te halen hoe je je beter kan wapenen tegen hackers. Duidt ook op de gevaren, want cybercriminaliteit is strafbaar. Ethische hackers hebben we nodig!

  • Trucjes van een hacker (kaartjes 21–31)
    In groep

Hacken omvat een heel ruim arsenaal aan technieken om data te ontfutselen. Maar al te vaak hebben we het idee dat je hiervoor heel goed moet kunnen programmeren om via een krachtige computer, informatie te achterhalen. Dit is zeker niet het geval. Vaak worden mensen misleid met trucjes waardoor ze zelf informatie vrijgeven. Een telefoongesprek van zogezegd de bank, een whatsapp bericht van een zogezegd familielid, etc…

Inzicht in de trucjes helpt je om op je hoede te zijn bij mogelijke ‘aanvallen’.

TIP: Wil je het lezen wat beperken, laat elk groepje dan 2 voorbeelden bestuderen en laat ze door een afgevaardigde van elke groep aan de klas uitleggen. Bespreek eveneens of leerlingen reeds slachtoffer waren van een van de technieken.

Daarna volgt eerst nog eens een samenvatting van de trucjes en nadien een opdracht om na te gaan of alle trucjes gekend zijn. Aan de hand van de digitale tool op kaartje 31 ‘Puzzeltijd’. De leerlingen moeten een trucje en een voorbeeld aan elkaar linken door ze aan te klikken. Het spelbord plaatst de 8 trucjes en 8 voorbeelden in willekeurige volgorde.

TIP (uitbreiding): Zijn leerlingen heel gefascineerd door ‘hackers’? Neem dan even de tijd om een aantal mythes te bestuderen en ontkrachten. Elk groepje kan een van de volgende stellingen onderzoeken. Engelstalige link: https://www.techopedia.com/6-myths-about-hacking-that-may-surprise-you/2/33836

5.4. Hoofdstuk 3 ‘Aan de slag’

Streef ernaar dat voor dit gedeelte nog minstens veertig minuten ter beschikking zijn. In dit hoofdstuk mogen de leerlingen zelf aan de slag gaan.

  • Zoek de gaten in het systeem (kaartjes 34–35)
    Individueel

De leerlingen gaan aan de slag met een speciaal voor deze EDUbox ontwikkelde simulator. Daarin moeten ze de verschillende apps doorzoeken en Inti helpen te achterhalen hoe er is ingebroken in de mailaccount van Yannick Ekens. Denk als een hacker: hoe zou je info kunnen ontfutselen?

Laat de leerlingen elk via een eigen toestel (smartphone of pc) vrij de simulator doorlopen. De ene zal grondig alles willen onderzoeken vooraleer het wachtwoord proberen te hacken, de andere probeert het sneller. De aanpak maakt op zich niet uit. Het doel is het wachtwoord van Yannick te achterhalen door gegevens uit de andere apps te combineren. Laat de leerlingen in hun groep bespreken wat ze net gedaan hebben.

Opmerking: leerlingen kunnen dit zien als hacken. Dit is het ook een beetje, al willen wij net ethisch hacken in het daglicht stellen. Ze leveren hun bijdrage aan de speurtocht naar waar er overal informatie te grijpen valt op de verschillende accounts van Yannick, om dan zo aanbevelingen te geven voor de andere leden van de jeugdbeweging om hun accounts beter te beveiligen.

Na afloop van de zoektocht vat Inti nog eens samen wat de leerlingen tijdens de oefening hebben gedaan.

In de simulator focussen we op het inbreken in een mailaccount. Waarom dit zo ernstig is, wordt op de laatste schermen van de simulator behandeld. Vaak beseffen leerlingen niet dat mailaccounts de sleutel naar veel meer zijn. Sta hier even bij stil en duidt op het belang van het goed beveiligen van een mailaccount! Dit kan je nog eens linken met de website ‘Have I Been Pwned’ die in deel 1 behandeld werd.

  • Word een expert (kaartjes 36–39)
    In groep

In hun groepjes doorlopen ze deze kaartjes om hun vaardigheden te trainen in het herkennen van phishingmails en het aanmaken van sterkte wachtwoorden. We behandelen hier nog kort hoe sterke wachtwoorden zijn opgebouwd, al willen we meegeven dat een wachtwoordkluis en tweestapsverificatie (2FA) dé verkozen technieken zijn. Die zijn op dit moment nu eenmaal zo goed als onfeilbaar. Wachtwoorden zijn dat nooit, dit is ook wat aangegeven wordt met de Engelstalige website ‘hoe lang duur het om je wachtwoord te hacken’.

TIP: Let er als leerkracht op dat leerlingen hun wachtwoorden niet openlijk met elkaar delen tijdens de oefening ‘maak elk afzonderlijk een sterk wachtwoord’. Je wachtwoord delen kan gevaarlijk zijn. Link dit met het voorgaande deel waarin de sociale trucjes van hackers behandeld werden. Ook bij opdrachten moet je op je hoede zijn…

  • Hoe kan ik mij beschermen (kaartjes 40–43)

Dit onderdeel zou een huiswerk voor de leerlingen kunnen zijn. Laat hen een account aanmaken bij een wachtwoordkluis en die gebruiken en laat hen 2FA instellen waar mogelijk.

Specifieke wachtwoordkluisapplicaties:

Een paar van de technieken van hackers en het belang van 2FA wordt in deze video nog eens weergegeven: https://www.youtube.com/watch?v=JYfaTnESU7w&list=PLn1l55Gza9px48urpwvaqOzg4Cev4y10e&index=3

TIP: Legde je de link? Om aan te melden bij Smartschool is het nu ook verplicht voor leerkrachten om gebruik te maken van 2FA. Meer over de verschillende mogelijkheden om 2FA toe te passen voor smartschool vind je hier: https://www.smartschool.be/aanmelden-in-twee-stappen/

TIP: Merk je dat leerlingen of jijzelf het ‘veel gedoe’ vinden om een wachtwoordkluis aan te maken en via tweestapsverificatie te werken? Bespreek het in de klas. Waar lopen jullie tegenaan? Weet iemand hier een oplossing voor?

5.5. Hoofdstuk 4 ‘Zo geef je hackers geen kans’ (kaartjes 44–47)

In dit hoofdstuk proberen we een conclusie te breien aan wat we de leerlingen hebben bijgeleerd in deze EDUbox. De checklist probeert alle kennis uit de EDUbox samen te vatten. Het is dus zeker ook een optie om dit hoofdstuk klassikaal door te nemen of om aansluitend een klassikaal reflectiemoment in te lassen om te kijken wat de leerlingen hebben meegenomen.

Bij zo’n klassikaal reflectiemoment kunnen dit richtvragen zijn:

  • Onderschatten we het belang van cybersecurity?
  • Moeten de overheid en bedrijven ons meer regels zodat we verplicht worden ons beter te beveiligen?
  • Wat ga jij zelf vanaf morgen meer doen?

De voornaamste lessen die we de leerlingen willen meegeven:

  • Denk na over wat je online gooit, het internet heeft geen delete knop. Eenmaal zaken online komen zijn ze vaak moeilijk te verwijderen.
  • Bescherm jezelf! Gebruik sterkte wachtwoorden, schakel over op een wachtwoordkluis en gebruik 2FA!
  • Je mailaccount is vaak de toegangspoort tot vele andere accounts waar allerlei gevoelig informatie in opgeslagen zit. Zorg zeker daar voor sterke beveiliging!
  • Wees altijd op je hoede! Is iets te mooi om waar te zijn? Dan is het dat wellicht ook.
  • Hou je software up to date, voer updates uit en installeer een antivirussoftware.
  • Hacken hoeft niet perse iets slechts te zijn: de maatschappij heeft ethische hackers nodig.

Cybersecurity is een domein dat zal blijven evolueren. Nu spreken we nog over wachtwoorden, maar misschien wordt dit binnen een paar jaar wel irrelevant. De technologie staat niet stil. Duid op het belang van mensen die deze technologie helpen ontwikkelen en zo de toekomst vormgeven.

TIP: Een interessant video over hoe technologie een oplossing kan zijn voor de gevaren lees je hier: Het Vlaamse ‘SolidLab’ wil mensen weer baas maken over het internet | VRT NWS: nieuws).

TIP: Interessante link in verband met beroepen in het domein van cybersecurity vind je hier: https://ccb.belgium.be/nl/ict-security-opleidingen-belgi%C3%AB

5.6. Hoofdstuk 5 ‘Meer weten’ (vanaf kaartje 58)

In hoofdstuk 5 vinden de leerlingen meer informatie over de thema’s die aan bod zijn gekomen in de EDUbox. Je kan hen hier vrijwillig een kijkje door laten nemen of je kan als leerkracht bijvoorbeeld achteraf nog een extra les voorzien waarin ze de kans krijgen bepaalde links uit te proberen.

De links in de EDUbox verwijzen naar materiaal dat geschikt is voor leerlingen. Bijkomend (les)materiaal vinden jullie in deel 7 van deze handleiding.

6. Woordenlijst

Sommige leerlingen zullen bepaalde termen in de EDUbox niet kennen. Als je denkt dat een deel van de klasgroep bepaalde woorden niet kent, is het aangeraden die op voorhand klassikaal te overlopen. Of je kan de leerlingen actief stimuleren om de betekenis van onbekende termen tijdens het doorlopen van de EDUbox (online) op te zoeken.

Hieronder volgt een lijst van verschillende termen die aan bod komen in deze EDUbox:

  • Digitale voetafdruk
  • Hacken
  • Cybercriminaliteit
  • Cyberaanval en cyberattacks
  • Sociale media
  • Logingegevens
  • Cyberoorlogsvoering
  • Nepnieuws
  • Complotten
  • Cache
  • Cookie
  • Black hats
  • White hats
  • Ethische hackers
  • Malware
  • Spam
  • DDOS-aanval
  • Scripts
  • Software
  • Phising
  • Spoofing
  • Vriendschapsfraude
  • Metadata
  • Geolocatie
  • Simulator
  • Wachtwoordkluis
  • Tweestapsverificatie

7. Meer weten

7.1. Links uit de handleiding

Hier en daar linken we in de tekst onder ‘fijn om te weten’ ook door naar andere initiatieven of websites. We lijsten ze hier voor jou nog eens op.

7.2. Exra materiaal voor leerkrachten

Achteraan in de EDUbox vind je nog enkele fiches met inspiratie voor leerlingen die op zoek zijn naar bijkomende informatie over cybersecurity. Hieronder vermelden we nog enkele tips die jou als leerkracht kunnen inspireren:

  • EDUbox

Eerder verschenen EDUboxen die aanvullend zijn aan het thema cybersecurity: EDUbox Nepnieuws en de EDUbox Financiële educatie: geld en ik. Neem een kijkje in de catalogus op onze website voor meer informatie over deze en andere EDUboxen.

https://www.vrt.be/nl/edubox/catalogus/

  • Mediawijs

Mediawijs is het Vlaamse Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid van de Vlaamse overheid en imec vzw. Op deze website vind je heel wat handvatten, kant-en-klare materialen, tips en informatie vinden die jou en je klas helpen om digitale technologie en media actief, creatief, kritisch en bewust te gebruiken. We lijsten enkele interessante links op:

De Nederlandse publieke omroep ontwikkelde de interactieve omgeving Hackshield, gefocust op leerlingen van de lagere school (9–12j). Je kan leerlingen deze online omgeving vrij laten verkennen via deze link: https://www.ntr.nl/html/micrio/schooltv/hackshield/.

Voor meer informatie over de mogelijkheden met deze omgeving en over het spel, klik hier: https://global.joinhackshield.com/nl.

  • Technopolis

In samenwerking met IBM, Child Focus en LUCA School of Arts werd de unieke online escape game ‘Friend zone’ ontwikkeld, een digitale en sociale beproeving voor 12 tot 16-jarigen. https://www.technopolis.be/nl/scholen/friend-zone/

  • Gezinsbond en Child Focus

Een interessante website met veel materiaal rond online veiligheid: https://www.veiligonline.be/

  • Ik beslis

Een website over privacy opgesteld door enthousiaste medewerkers van de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het materiaal dient om jongeren te helpen hun privacy te beschermen:
https://www.ikbeslis.be/ouders-leerkrachten

  • DNS Belgium

DNS Belgium is verantwoordelijk voor de het beheer van domeinnamen in ons land. Zij bieden onder andere een game aan voor jongeren: https://www.dnsbelgium.be/nl/hackman-cybersecurity-voor-jongeren.

Hier vind je nog extra tips voor een veilig internet: https://www.dnsbelgium.be/nl/veilig-internet/tips-voor-extra-veiligheid#het-belang-van-een-goed-wachtwoord

  • Centrum voor Cyberveiligheid in België (CCB)

Het Centrum voor cyberveiligheid in België lijst een heleboel achtergrondinformatie en lesmateriaal op over cyberveiligheid: https://ccb.belgium.be/nl/lesgeven-over-cyberveiligheid

  • Safeonweb

Safeonweb wil Belgische burgers op een snelle en correcte manier informeren en adviseren over cybersecurity, grote actuele digitale dreigingen en online veiligheid.

Tips rond tweestapsverificatie: https://www.safeonweb.be/nl/tweestapsverificatie-toevoegen-hoe-doe-ik-dat https://www.safeonweb.be/nl/gebruik-tweestapsverificatie

Meldpunt verdachte zaken: verdacht@safeonweb.be. Voor meer info daarover: https://www.safeonweb.be/nl/wat-verdachtsafeonwebbe

Ze geven ook tips voor tal van veelvoorkomende problemen:

Onderwijs
Vrt
Edubox
Digitaal
Nederlands

--

--

Len Buggenhout
EDUboxvrt

14 Followers
Editor for

Freelance journalist & schrijver.

Help

Status

About

Careers

Press

Blog

Privacy

Terms

Text to speech

Teams