Ορισμένα συμπεράσματα από την επανεκλογή Κόρμπιν

Τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων επιβεβαιώθηκαν πανηγυρικά: Ο Τζέρεμι Κόρμπιν, ο πλέον αμφιλεγόμενος αρχηγός στην πρόσφατη ιστορία του Εργατικού Κόμματος κατάφερε να επανεκλεγεί στις σημερινές εσωκομματικές εκλογές (βλ. αναλυτικό ρεπορτάζ εδώ). Και τι επανεκλογή! Κοντά στο 62% έναντι του αντιπάλου του Όουεν Σμιθ, σ’ ένα εκλογικό σώμα που ξεπερνά το μισό εκατομμύριο! Πέρα από τη νοσταλγία που δημιουργεί το μέγεθος της συμμετοχής, η επανεκλογή Κόρμπιν προσφέρει πολλά διδάγματα και συμπεράσματα για σύσσωμη την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, η οποία μετά από μια παροδική άνοιξη πλέει, ξανά πλέον, τα λοίσθια.

Καταρχάς πρέπει να συνειδητοποιήσουμε από τι επεβίωσε ο Κόρμπιν: Όχι μόνο από την εσωκομματική αμφισβήτηση της κοινοβουλευτικής ομάδας των Εργατικών, αλλά και από την παραζάλη που έχει προκαλέσει στη Μεγάλη Βρετανία το Brexit. Σ’ αντίθεση με τους Συντηρητικούς, οι Εργατικοί δεν άλλαξαν ηγεσία, αναβαπτίζοντας ουσιαστικά την “εντολή” προς τον Κόρμπιν για αριστερή στροφή του κόμματος, παίρνοντας ουσιαστικά μια για πάντα διαζύγιο με την “μπλερική”του κληρονομιά.

Κι αυτή η κληρονομιά συνδέθηκε άρρηκτα με την κομματική ελίτ, η οποία καταδικάστηκε παραδειγματικά στην εσωκομματική κάλπη, με τα εκατοντάδες χιλιάδες μέλη των Εργατικών να μην συμμερίζονται την άποψη ότι με τον Κόρμπιν εκλογές δεν κερδίζονται. Ίσως και να μην τους απασχολεί τελικά αυτό, ρίχνοντας βάρος στο ιδεολογικό πρόσημο του κόμματος που τους εκφράζει και όχι στην κυβερνησιμότητά του. Και εδώ επιβεβαιώνεται κάτι που η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη το πλήρωσε: Στον βωμό της εξουσίας εξέλεγε αρχηγούς και ασκούσε πολιτικές που δεν την εξέφραζαν, για να το πούμε απλούστερα δεν γούσταρε.

Ας δούμε λίγο τον Ολάντ στη Γαλλία, τον Ρέντσι στην Ιταλία, τον Σάντσεζ στην Ισπανία και τον Γκάμπριελ στη Γερμανία. Τα αντίστοιχα κόμματα στα οποία ηγούνται περνούν πρωτοφανή κρίση ταυτότητας, με αποτέλεσμα το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα να έχει διασπαστεί από τον Μακρόν, ο Ρέντσι να αναγκάζεται να πάει κόντρα στην Μέρκελ για να αποφύγει το βατερλώ στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση τον Οκτώβριο, ο Σάντσεζ να οδηγεί την Ισπανία για 3η φορά μέσα σ’ έναν χρόνο σε εκλογές χωρίς να έχει αλλάξει το παραμικρό στο κόμμα του και τέλος ο Γκάμπριελ και οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες να μην μπορούν να εισπράξουν τη φθορά της Μέρκελ, παίζοντας κατενάτσιο με την “Εναλλακτική για τη Γερμανία”.

Κοινός παρανομαστής όλων των παραπάνω; Ότι η κυβερνητική προοπτική δεν φέρνει αναπόφευκτα και την ευτυχία. Αντίθετα, οι Βρετανοί Εργατικοί φαίνεται να είναι ευτυχείς με τον αρχηγό τους, γιατί πολύ απλά εκφράζει τα πιστεύω τους. Και εδώ κρύβεται η ουσία: Ο Κόρμπιν εκφράζει τις παραδοσιακές αξίες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, που ήταν η ευρωπαϊκή έκφραση της σοσιαλιστικής αριστεράς μέχρι την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Και γιατί να μην τις εκφράζει, αφού φαίνεται ότι δεν έχει βρεθεί ακόμη το ιδεολογικό αντίβαρο σ’ αυτό που γενικά ονομάζεται οικονομία της ελεύθερης αγοράς. Ο Κόρμπιν είναι ιδεολογικά εξαναγκασμένος να προβάλλει αυτές τις αξίες, γιατί πολύ απλά η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν έχει βρει άλλες τα τελευταία τουλάχιστον είκοσι χρόνια.

Αυτό που βρήκε ήταν δυστυχώς η συμπόρευση με τη συντήρηση και ο συμβιβασμός με τη διαχείριση της εξουσίας. Αντί η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία να δει έξω από το σύστημα και να μπορέσει να εμπλέξει τους πολιτικούς outsiders στην πολιτική διαδικασία, πορεύτηκε με όρους αυτοσυντήρησης του συστήματος, προβάλλοντας εαυτήν ως παρακολούθημα μιας ομογενοποιημένης αντίληψης περί άσκησης της εξουσίας, ταυτιζόμενη με άλλα λόγια με μια ελίτ που δεν συμμερίζεται τις ανησυχίες του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Ο μόνος που μπόρεσε να παράγει ιδεολογικό προϊόν παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια ήταν ο Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος εξέφρασε την λεγόμενη “φιλελεύθερη αριστερά”, χωρίς ωστόσο να μπορέσει να βρει εξίσου χαρισματικούς λαμπαδηδρόμους της δικής του φλόγας στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Η σοσιαλδημοκρατία δυστυχώς δεν μπόρεσε πανευρωπαϊκά να ορθώσει ένα νέο ιδεολογικό αφήγημα, να χαράξει μια νέα διαιρετική τομή, να επανεφεύρει νέες αξίες πολιτικής διαπάλης. Στον αντίποδα, είτε πάτησε στις παραδόσεις της, είτε προσπάθησε να “εκμοντερνιστεί” με το αφήγημα των “μεταρρυθμίσεων”, που από μόνες τους όμως δεν είναι σε θέση να διαμορφώσουν ιδεολογία. Γι αυτό και έχει βρεθεί σε μια διαρκή κατάσταση αμηχανίας, αμφιταλαντευόμενη μεταξύ της “συριζοποίησης” και του “μεταρρυθμισμού”, όπου η μια πλευρά ξορκίζει και πολεμά την άλλη.

Αν κάτι μπορεί να διδάξει η επανεκλογή Κόρμπιν είναι ότι υπάρχει από τα κάτω δίψα για συμμετοχή στην πολιτική διαδικασία, που πολλές φορές συμπιέζεται από τις κομματικές νομεκλατούρες. Παράλληλα, διδάσκει ότι “ντεμοντέ” πολιτικές αφηγήσεις μπορούν ακόμη να συγκινούν, γιατί πολύ απλά δεν έχει βρεθεί μια καινούργια που να την αντικαταστήσει. Και τέλος, απογυμνώνει το επιχείρημα της σώνει και ντε κυβερνησιμότητας. Ένα κόμμα πρέπει να υπάρχει όχι μόνο για να διεκδικεί την εξουσία, αλλά και για να την αλλάζει, προσαρμόζοντάς την πάνω στις δικές του επεξεργασίες.

Συμπερασματικά, η επανεκλογή Κόρμπιν δεν είναι καμπανάκι, αλλά μήνυμα ελπίδας για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, ακόμη και για την ελληνική. Και μιλώντας ειδικά για την Ελλάδα, η επανεκλογή Κόρμπιν φιλοδοξεί να μεταδώσει τα εξής μηνύματα:

Κυρίαρχος ρόλος στη βάση

Ανταγωνισμός πολιτικών προτάσεων και αναγκαιότητα εύρεσης νέας ατζέντας

Απαλλαγή από την αγωνία άσκησης εξουσίας