Meer eudaimonia: praat met ons mee
Als je de markt zijn werk laat doen, zijn we uiteindelijk allemaal beter af. Dat leerde ik in mijn eerste economieles. Concurrentie zorgt voor betere of goedkopere producten. Dat was les twee. De overheid verspilt ons geld door gebrek aan marktwerking. Dat zei een oom van me. Het komt allemaal neer op vraag en aanbod. Dat stond in de krant. Mensen worden lui van ons sociale vangnet. Zei een bobo op TV. Ik was 13 jaar en de principes van het neoliberalisme werden via alle mogelijke kanalen bij mij erin gestampt. Later leerde ik over de onzichtbare hand, de homo economicus, over luie Grieken en the american dream. Ik leerde dat uitkeringstrekkers, linkse hippies en gelukszoekers op alle mogelijke manieren misbruik maakten van hardwerkende Nederlanders. Ik was 19 jaar en deze neoliberale ideeën waren niet een idee. Ze waren de waarheid. Gesprekken en artikelen droegen deze waarden impliciet in zich. En dus zijn we sinds de jaren tachtig van Reagan en Thatcher een weg ingeslagen van privatisering, deregulering, van een terugtrekkende overheid en meer marktwerking. Ik ben 25 jaar en deze aannames zijn nog steeds problematisch dominant.
De komende tijd praat ik samen met Paul over een aantal van de uitingen van het neoliberalisme. Het gaat ons namelijk allemaal aan. Jij betaalt teveel belasting, omdat grote multinationals en multimiljardairs belasting massaal ontwijken of ontduiken. Door aanbestedingen op prijs worden ook de schoonmakers op jouw universiteit of kantoor uitgebuit. En jouw werkloosheid kan je misschien oplossen met een werkervaringsplek of extra onbetaalde stage, maar het maakt de taart zeker niet groter. Wat is de relatie met de toename aan burn-outs en andere psychosociale problemen? Hoe kunnen we collectief profiteren van kunstmatige intelligentie en robotisering? Wanneer werkt onze democratie eens voor ons?
Wij geloven dat een maatschappij meer is dan haar BBP, mensen meer dan hun bankrekening, en bedrijven meer dan hun winstmarges. Wij geloven dat een morele economie die werkt voor de meeste mensen mogelijk is. We schrijven omdat we ons opwinden over ongelijke kansen met nog ongelijkere uitkomsten. En over het gemak waarmee iedereen dit lijkt te accepteren. We schrijven omdat we ergens moeten beginnen, omdat we strijdbaar zijn, en omdat we mensen willen laten nadenken. Omdat we geloven dat de wereld al heel erg mooi is en nog stukken mooier kan. Praat jij met ons mee?
