Weg met de koning, leve de nar!
Onze minister-president heeft wekelijks overleg met Koning Willem-Alexander. Je zet de man die zegt: ‘visie is als een olifant die het zicht belemmert’ (Rutte) elke week bij de man die zegt: ‘lintjes knippen is heel inhoudelijk’ (de Koning). En het idee is dat ons land daar baat bij heeft. Ik moet altijd een beetje grinniken als ik me die gesprekken voorstel.
M: ‘Ha Wim-Lex, nog lintjes doorgeknipt.’ W: ‘Ja, Mark, het was weer heel inhoudelijk, hahaha.’ M: ‘Haha, pas je op dat je niet moe wordt? Dat zou Máxima niet leuk vinden’. Dan lachen ze allebei, en schenkt Willem-Alexander de whiskey in. ‘Niet zo zuinig, je uitkering is hoog genoeg’, grapt Rutte. Waarna ze overgaan op de roddels uit de ministerraad en werken aan hun Ard-van-der-Steurimmitaties.
Prima hoor, om twee olijke Leidse oud-studenten zonder ideeën wekelijks bij elkaar te zetten. Een hoop alumni van de Universiteit hebben nog regelmatig contact met elkaar. Maar dat deze mensen ons land regeren is wel een beetje triest. Een kritisch klankbord voor de minister-president is een goed idee. Hoe zou zo’n klankbord eruit kunnen zien?
In de middeleeuwen hadden veel hoven hun eigen nar. De zot kon de koning met zijn humor en weinig bedreigende voorkomen boodschappen brengen en een spiegel voorhouden die voor anderen onmogelijk was. Volgens de overlevering bracht de nar van Koning Philippe VI, nadat de Franse vloot door de Engelsen was vernietigd, de boodschap als volgt: ‘de Engelse zeilers hadden niet eens het lef om in het water te springen zoals onze dappere Fransen’. Door zijn humor kan de nar slecht nieuws melden en kritiek uiten. Hij is loyaal aan de koning en het koninkrijk, en functioneert regelmatig als het geweten van de koning.
Tegenwoordig is er in Nederland meer ruimte om de leiding te bekritiseren dan in middeleeuws Europa. Toch is een kritisch klankbord ook in onze tijd van waarde. De oppositie wordt al gauw als de vijand gezien, en door alle bruggen die geslagen worden, trapt een kabinet al gauw in de valkuil van het groepsdenken. Een nar biedt uitkomst. Je bent verplicht om plannen vanuit een ander perspectief te benaderen en verder na te denken. De nar is een kritische insider. Hij staat aan jouw kant, maar probeert de lieve vrede niet te bewaren. Hoe ziet de functie van de nar eruit?
Elke vier jaar stemmen we tijdens de landelijke verkiezingen ook voor de nar van onze voorkeur. Deze kandidaat is geen lid van een politieke partij en voert zijn eigen campagne. De nar is een onafhankelijke adviseur van het kabinet. Daarnaast heeft hij de plicht om de minister-president zowel publiek als privé voor schut te zetten en te bekritiseren. De minister-president heeft wekelijks overleg met de nar. Waar haalt hij de tijd vandaan? Dat uurtje met de koning kan er wel af. Hoe zie jij de rol van de nar voor je? Deel je ideeën!
