KÜLTÜREL FARKLILIKLAR TEMELİNDE TOPLUMSAL CİNSİYET TEMSİLLERİ
Bu tez çalışması (REPRESENTATION OF GENDER ROLES BASED ON CULTURAL DIFFERENCES: AN ANALYSIS OF “SHAMELESS”, AND “BIZIM HIKAYE”), 2004 yılında İngiltere’de yayınlanan Shameless dizisini 2011 yılında ABD’de aynı isimle, 2017 yılında ise Türkiye’de yayınlanan doğrudan uyarlaması Bizim Hikaye dizisiyle karşılaştırarak inceliyor. Bu tezin amacı, iki farklı kültüre ait diziler üzerinde yapılacak analizler ışığında kültürel farklılıklara bağlı olarak toplumsal cinsiyetin nasıl temsil edildiğini ortaya koymak. İzleyiciler de bu kültürün yaratılması ve sürdürülmesinin bir parçası olduğundan; izleyicilerin toplumsal cinsiyet temsillerine nasıl tepki gösterdiği ve bu temsiller ile sahneleri nasıl yorumladığı toplumsal cinsiyet rollerinin kültür üzerindeki etkisini görmek açısından önemli. Bu çalışma dizilerdeki karakter analizlerinin yanı sıra Twitter’daki söylemler ile Youtube videolarına yazılan yorumların analizini de içeriyor.
Bir kültür ürünü olan ve en yaygın kitle iletişim araçlarıyla topluma sunulan diziler, toplumsal cinsiyet rollerini yoğun bir şekilde temsil ederek öğretme ve üretmede büyük rol oynar. Shameless kalabalık bir ailenin hikâyesi olması açısından, toplumsal cinsiyet kimliklerinin inşasında en temel yerlerden biri olan ailede cinsiyet rollerinin incelenmesi için iyi bir model sunuyor.
Uyarlamalarda sahneler ve karakterler kendi kültürlerinin desenlerine göre yeniden şekillendirilir. Cinsiyet rolleri temelinde incelenen karakter ve sahnelerden elde edilen bulgular arasında kültürel farklılıkların yanında, benzer stereotiplerin de olduğu, benzerliklerin her iki kültürün de ataerkil temellere dayanmasından kaynaklandığı sonucuna varılabilir. Stereotipik cinsiyet kavramları, kadınların bakım rollerinde ve erkeklerin savaşçı rollerindeki dinamiklerini pekiştirme eğilimindedir.
Dizinin ana karakterleri ile bu karakterler arasındaki ilişkileri şu şekilde resmettim:
Günlük hayatta kültüre bağlı toplumsal cinsiyet temsilinin karşılık bulduğu temel sosyal kavramları daha iyi örneklendirebilmek için analiz ve bulgularımı Aşk İlişkileri, Aile İlişkileri, İş Yaşamı, Kültürel Öğeler, Aile İçi Şiddet ve Din alt başlıklarına ayırdım. Bu alt başlıklar için seçtiğim sahne ve karakterler ile bunlar özelinde atılan tweet’leri ve Youtube yorumlarını inceledim.
Analiz için seçtiğim sahnelerden bazılarını tezimin içeriğini ve bulgularını göstermesi açısından derledim:
Aile üyelerinin tanıtıldığı bu dizilere ait aşağıdaki iki video arasındaki farklılık, toplumsal cinsiyetin Aile İlişkileri özelinde temsiline dair örnekler barındırıyor;
Aşk ilişkilerinin dizilerdeki temsili arasındaki farklılığı kültürel bağlamda toplumsal cinsiyet kimlikleriyle ilgili veri bulmak için zengin bir alan olarak gördüm ve seçtiğim sahneleri literatürle ilişkilendirilerek analiz ettim.
Birinci dönem yazmaya başladığım tezim için önce bu alanda daha önce yapılmış çalışmaları inceledim. Pandemi sürecine kadar fiziksel olarak üniversiteye giderek, sonrasında ise dijital kütüphane erişimi ve danışmanımın bana gönderdiği okumaları kullanarak tezin literatür kısmı için okumalar yaptım.
Eş zamanlı olarak, dizilerin seçtiğim bölümlerini izlerken analiz için notlar aldım. Daha sonra yaptığım okumalarla seçtiğim sahneleri harmanlayarak alt başlıklar altında bulgularımı yazdım. Bu bulguları yazarken sosyal medya üzerinden yaptığım analizlerin bulgularını da tezimin ilgili başlıklarına ekledim. Jüri ve danışmanlarımdan düzenli olarak tavsiyeler alarak tezimin yapısını şekillendirdim ve iyileştirdim.
Daha önce böyle bir tecrübem olmamasına ve lisans tezi olarak önümde fazla bir örnek bulunmamasına rağmen, medya ve kültürel çalışmalara olan ilgimin ve deneyimimin mimarları üniversitemizin Medya ve İletişim Bölümü akademisyenleridir. Her biri planladığım akademik kariyer için örnek aldığım eşsiz rol modeller oldu.
Pandemi süreci fiziksel olarak pek çok kısıtlama yaratsa da, bölümümüzün öğretim elemanları benim için her durumda ulaşılabilir oldu. Bölümümüzün 2020 mezunu olarak, benden sonraki dönem öğrencilerine lisans tezi yazma sürecinde eliminden gelen desteği vermeye hazırım.
Bana LinkedIn üzerinden ulaşabilir, tezimin tamamını okumak isterseniz mail atabilirsiniz.
