Het mooiste lelijke eendje van Barcelona
Espanyol Barcelona heeft sinds 2009 een prachtig, door veel clubs benijd stadion in Cornellá de Llobregat, een anonieme voorstad van Barcelona. Toch is het weinig waarschijnlijk dat het ooit de magie van het mythische Sarriá stadion evenaart of het zou moeten zijn dat de Chinese eigenaar zijn grote droom verwezenlijkt: Espanyol jaarlijks in de top vier van la Primera División parkeren. De oude arena van Los Pericos (de parkieten) was een zonevreemd aandoend bouwsel, een prototype van gecultiveerde lelijkheid uit de Belgische koterij school, in een van de meest exclusieve wijken van Barcelona.
Beton met een ziel
Espanyol (Catalaans voor “Spaans”) ontstond in 1900 in de Universiteit van Barcelona (el UB in de volksmond). De oprichters wilden zich profileren als de enige echte lokale voetbalvereniging door zichzelf Espanyol Barcelona te dopen. Niet vanuit politieke of nationalistische Catalaanse sentimenten maar omdat FC Barcelona werd opgericht door de Zwitser Gamper en oorspronkelijk veel buitenlanders aantrok.
Het Sarriá stadion was de verpersoonlijking van het bestaans- en geboorterecht van Espanyol. De supporters hebben het dominante Barça nodig om zichzelf te zijn. Met hart en ziel kiezen ze voor de onaantrekkelijke minderheid. Een seizoen zonder titel is voor FC Barcelona een fiasco en een finale verliezen betekent een mislukt seizoen. Voor de parkieten is een finale halen een fantasie. Pijnlijke nederlagen, schaarse aan het hart gedrukte succesjes en constante overlevingsnood vormen de rauwe identiteit van de club.
Toen het stadion van Sarriá op 18 februari 1923 zijn poorten opende, was de hoofdtribune nog niet helemaal af doordat de bouwondernemer failliet was gegaan. Om geld in het laatje te brengen vertrok de club op een Zuid-Amerikaanse exhibitietournee. Het was ook het tijdperk van de goddelijke Ricardo Zamora, de beste Spaanse doelman ooit, die zowel bij Espanyol als Barça onder de lat stond. De jaarlijkse trofee voor de minst gepasseerde keeper van de Primera División kreeg zijn naam.
De bijnaam Pericos dateert uit dezelfde periode omdat er in de buurt veel parkieten in de bomen huisden. In de loop der jaren werd het stadion geleidelijk uitgebreid en aangepast. Het was zacht uitgedrukt niet het meest comfortabele en elegante sportcomplex maar het scoorde 10 op 10 op het vlak van authenticiteit.
Een van de meest memorabele momenten van Espanyol in Sarriá was de remontada tegen Club Brugge in de halve finale van de UEFA beker in 1988. In de voorlaatste minuut van de verlengingen hield sluipschutter Angel “Pichi” Alonso met een floddergoal tien Bruggelingen uit een derde Europese finale voor blauwzwart. Eerder had het Borussia Mönchengladbach, Milan, Inter en Vitkovice uitgeschakeld. In die període monopoliseerde de Champions League nog niet alle zware geschut. In de heenwedstrijd van de finale legden de Catalanen met 3–0 Bayern Leverkusen over de knie maar in de terugwedstrijd deden de Duitsers even goed en wonnen uiteindelijk na strafschoppen.
De mundial van 1982
Tijdens het WK in Spanje wilde de FIFA een nieuw formaat uittesten. De achtste finales werden vervangen door een tweede ronde van vier poules met drie landen per groep. De winnaars plaatsten zich voor de halve finale. Tussen 29 juni en 5 juli was het stadion van Sarriá het schouwtoneel van de hemelse driehoek Brazilië, Argentinië en Italië. Drie landen die zes van de elf vorige WK´s hadden gewonnen. De allerlaatste groepswedstrijd zou de winnaar aanduiden. Italië- Brazilië. De meest gesloten verdediging tegen de meest verleidelijke aanval, strategie tegen kunst. De kanaries hadden genoeg aan een gelijkspel om door te stoten.
Rossi bewees waarom coach Enzo Bearzot hem de hand boven het hoofd bleef houden. Paolo Rossi was net twee jaar geschorst geweest wegens een sportweddenschap schandaal. Het was de wedstrijd waarin hij helemaal ontplofte met drie goals. Zes dagen later werd Italië en niet het gedoodverfde Brazilië wereldkampioen. Vijf juli 1982 staat in de voetbalannalen gegrift als een van de beste WK partijen ooit. Tien jaar later werden er tijdens de Olympische Spelen van Barcelona ook enkele wedstrijden gespeeld in het stadion van Sarriá.
Sportieve en economische malaise
Op het einde van de jaren tachtig verzeilde Espanyol Barcelona in een diepe sportieve en economische crisis. Als gevolg van de uitzichtloze schuldenberg en het slechte beheer van de clubleiding werd het stadion verkocht aan vastgoedmakelaars. Op 21 juni 1997 speelde Espanyol zijn allerlaatste wedstrijd in Sarriá tegen Valencia. Drie maanden later werd het stadion opgeblazen. De Catalaanse TV zond de twee seconden en 60 honderdsten durende explosie live uit. Nooit klonk de spot van de kant van de FC Barcelona supporters zo door merg en been als die dag.
De oudste tribune bleef echter overeind en moest met graafmachines tegen de grond worden gewerkt. Een symbool van de weerstand en het lijden die deel uitmaken van het melancholische blauwwitte sentiment. Veel doorgewinterde Espanyol fans zijn 23 jaar na datum nog niet in staat om de binnentuin annex park van de chique appartementsblok Can Ràbia te betreden. Totdat de club in 2009 zijn intrek nam in het nieuwe stadion in Cornellá de Llobregat, mocht ze het veel te grote Olympisch stadion op Montjuïc gebruiken. Dat wordt verder alleen nog gebruikt voor atletiekwedstrijden en openlucht concerten.
