Toen ze het EK nog met acht begonnen
De jaren tachtig van de vorige eeuw. Keepers mochten terugspeelballen nog beroeren met de hand, de man in het zwart droeg ostentatief zwart, er waren vooral staanplaatsen in de stadions, een overwinning leverde slechts twee punten op, trainers mochten maar twee vervangingen doen tijdens de wedstrijd en een EK werd met slechts acht ploegen gespeeld. De verloren EK finale van 1980 is ondanks de huidige «gouden generatie» nog altijd het magnum opus van de Rode Duivels. Wie het niet allemaal maar weet van horen zeggen, bevindt zich ondertussen in de rechter tabelhelft van zijn leven.
Bondscoach Guy Thys was tijdens de kwalificatiecampagne voor het EK van 1980 hopeloos op zoek naar een chefkok om de Belgische mayonaise op het voetbalveld te laten plakken. Door voetbalcommentator en vertrouweling Rik De Saedeleer liet hij zich een kleine generaal op voetbal-prepensioen aanpraten. Niet te verwarren met centje komt om zijn percentje Dick Advocaat die België een leuk ploeggie vond om te kneden totdat hij Russische roebels aan de horizon zag verschijnen.
Drievoudig gouden schoen Wilfried Van Moer was al vier seizoenen aan het uitbollen bij het bescheiden Beringen FC en stond achter de toog van zijn café Wembley in Hasselt. De 34-jarige vreesde dat hij zou afgaan als een gieter maar na herhaaldelijk aandringen van Guy Thys ging hij toch de uitdaging aan in ruil voor het recht op twee pintjes tijdens het middageten. Met de vista van Van Moer erbij op het middenveld won België de overige EK-kwalificatiewedstrijden en kwam het op het EK in groep A terecht in het gezelschap van Engeland (1–1), Spanje (2–1 winst) en gastland Italië (1–1).
Toen had je na de eerste ronde niet de optische illusie van een sterke of zwakke tabelhelft tot de finale. Je zat meteen tussen de grote jongens. Het moest er vanaf de eerste minuut van het toernooi pats recht op zijn. Tijd om te groeien was er niet want alleen de winnaars van de twee groepen gingen naar de finale. De rest mocht meteen naar huis. Geen kleine finale. Alleen goud en zilver was er te winnen. En zo kwam het dat het door iedereen kansloos beschouwde België tegen beter weten in op een haar na Europees kampioen werd tegen «den Duits», toen nog West-Duitsland.
Ik wil maar zeggen: wat baat het om in de zwakste tabelhelft eruit te gaan tegen pakweg het cynische boekhoudersvoetbal van de Zweden die negentig minuten een muur optrekken van gewapend beton en prikkeldraad als er zoveel veel meer glorie te rapen valt tegen de sterren van Portugal, Italië of Frankrijk ? Dat zijn de matchen die in het collectieve geheugen blijven hangen. De huidige EK-formule zorgt er alleen maar voor dat het nog langer duurt totdat het kaf van het koren wordt gescheiden en onder het kaf zitten de addertjes.
Zestien ploegen zitten er nog in het toernooi. Dat is nog altijd het dubbel van het aantal deelnemers van drie decennia geleden. Beter zo snel mogelijk tegen de grote jongens alle registers opentrekken dan een tussen zoeken en aftasten match te moeten afhaspelen tegen een zogenaamd zwak broertje dat op leven en dood speelt. Daar kan je alleen maar een blauwtje tegen oplopen. Denk maar aan de kwartfinale tegen Wales op het EK 2016 in de zogezegde kneusjes kant van de tabel richting finale. Deze generatie Belgische voetballers staat of valt niet met het winnen van een grote prijs. Heroïsche wedstrijden willen we zien van jongens die voor het allerhoogste gaan.
