Tubantia Borgerhout weg uit het Rivierenhof: einde van een tijdperk.
Als het Provinciaal Groendomein Rivierenhof, doorgaat voor ‘t schoonste park van Antwerpen, dan gaat Tubantia Borgerhout lopen met de titel van ‘de sympathiekste ploeg van ‘t Stad’. Maar sterk uiteenlopende toekomstplannen betekenen het einde van een 100-jaar oude verhaal van een voetbalploeg midden in een park. Een beetje achtergrond over de verhuis van ‘den Tuub’.
Het lijkt een beetje op een gouden of diamanten huwelijkspaar dat alsnog een echtscheiding aangaat. Absurd. Maar het droomhuwelijk tussen de voetbalclub Tubantia Borgerhout en het Rivierenhof is langzaam maar zeker onhoudbaar geworden.
Het park gelegen ten oosten van de stad Antwerpen, ligt op de grens tussen Deurne en Borgerhout, waar de E34 vanuit de provincie de stad binnenkomt. Het is een historisch kasteeldomein dat decennialang eigendom was van de familie Cogels en daarna van de adellijke familie Bosschaert de Bouwel.
In 1921 wilde die familie een aantal onderdelen openbaar verkopen. Hierdoor bestond het risico dat dit mooie domein versnipperd en verkaveld zou worden. De sterk uitbreidende Antwerpse districten Deurne en Borgerhout zochten namelijk meer woongebied.
Provinciaal Groendomein Rivierenhof: de statige bruid
Griffier Schobbens overtuigde het provinciebestuur om in te grijpen en zo werd het Rivierenhof het eerste openbare domein van de Provincie Antwerpen, dit jaar exact 100 jaar geleden. Sterker nog, het werd het eerste provinciaal domein van België.
Meteen begon de beherende overheid allerlei maatschappelijk verantwoorde activiteiten en projecten te organiseren in het park. Het Rivierenhof werd de locatie voor tal van sportieve en culturele organisaties en clubs. Tien jaar verder in de ontwikkeling van het park, in 1931, pakte de provincie uit met haar tot dan toe meest prestigieuze parkproject, een voetbalstadion. Het nam de lokale succesvolle club Tubantia Borgerhout onder haar vleugels. De kersverse eersteklasser kreeg er een plekje in een interessante zone vlakbij het Kasteel Rivierenhof, genesteld in het groen.
Den Tuub: sympathieke hippe bruidegom
Tubantia FC werd gesticht in 1915 door straatvoetballers aan de Antwerpse stadswallen van Borgerhout. Waar ze de naam haalden is niet duidelijk, de Tubanten waren een Germaanse stam uit Oost-Nederland (de stad Twente is er van afgeleid). Misschien was het een verwijzing naar een Nederlands stoomschip dat in 1916 op weg van Buenos Aires naar Amsterdam door de Duitsers getorpedeerd werd, iets wat in de wereldpers toen veel weerklank vond. Wat er ook van zij, Tubantia vervoegde de illustere lijst van andere Belgische ploegen met exotische namen als Germinal Ekeren, Belgica Edegem, Sport Pédestre de Gand en Tot Heil onzer Ribbenkast (Thor) Waterschei.
Een tiental jaar later, vanaf het seizoen 1925/26 begon voor de club in het groen-wit een gouden periode met:
- Promotie voor het eerst naar bevordering, de toenmalige 3e klasse.
- 1927 behalen van de finale van de Beker van België met een historische prestatie, het is nog steeds de enige derdeklasser ooit die dit bereikte.
- 1930 promotie naar eerste klasse.
Tubantia FC speelde duidelijk boven zijn niveau, want de ploeg degradeerde het seizoen erna. De parkjongens waren vanaf dan wel 16 jaar vaste waarde in de 2e klasse. Het stamnummer 64 kwam op het juiste moment en met de juiste kaarten aankloppen bij het provinciebestuur, want ze kregen gehoor met hun vraag om in het Rivierenhof te mogen spelen. Iets wat voor Antwerp FC een paar jaar eerder nog niet kon.
Sinds 30 augustus 1931 speelt Tubantia dus in ‘de Put’, een zone achter het Kasteel Rivierenhof. Naast een tribune met 4.500 zitplaatsen beschikte het splinternieuwe stadion over 8.500 staanplaatsen. Er werden openlijk vragen gesteld of het wat stille, ouderwetse park wel de juiste plek was voor een grote, dynamische, moderne en groeiende club als Tubantia, maar er was blijkbaar heel wat goodwill tussen het provincie- en clubbestuur.
In 1960 fuseerde de club met SK Borgerhout tot Tubantia Borgerhout VK. De immer prominente Antwerpse volksmond spreekt echter al zolang Tubantia bestaat van: ‘Den Tuub’, die vanaf deze fusie in het rood-wit ging spelen.
Hoe de echtgenoten uiteen groeiden
Tubantia maakte uiteindelijk vooral naam door in 1942 hun belangrijkste speler, Jef Mermans, te verkopen aan Anderlecht. Zo ziet u dat het wegkopen van talenten van de concurrentie een lange traditie is bij de Brusselse paars-witten. Dankzij de kannonier Mermans zou Anderlecht zeven keer kampioen worden. De fabelachtige som van 125.000 Belgische Franken stroomde de schatkist van den Tuub binnen. Maar Tubantia heeft niet al te omzichtig met die centen omgesprongen. Dat blijkt uit hun moderne geschiedenis.
‘Den Tuub’ speelde wel een erg belangrijke maatschappelijke rol doorheen de jaren. De sterk uitbreidende bevolkingen van Deurne en Borgerhout stuurden hun kinderen graag naar de jeugdploegen van Tubantia. Bekende voetballers als Rik Matthys, Paul Put, Jef Mermans, Radja Naingolan, Geoffry Hairemans, Kenny Steppe of Jérémy Doku trokken in De Put hun eerste sprintjes op noppen. Maar sportief en organisatorisch ging het toch voornamelijk de verkeerde kant op.
Tubantia werd terug een kleine lokale ploeg, speelde vooral in vierde klasse en eerste provinciale en had doorheen de jaren zestig, zeventig en tachtig van de 20e eeuw een redelijk stabiel beleid. Met opvallende coaches vaak, zo zaten de flamboyante Rik Coppens en de bijna zo flamboyante Colin Andrews ooit als T1 op de bank. In het begin van de jaren negentig, onder leiding van de ex-speler en toen aanstormende coach Paul Put, leefde de club zelfs wat op en speelde ze zes seizoenen op rij in derde klasse.
Maar dit relatieve succes zorgde voor een terugslag. Misschien kwam het door wat overmoedig beleid, misschien door het Bosman-arrest waardoor de geroemde jeugdwerking ineen stuikte, waarschijnlijk vooral door de onmogelijkheid om zich aan te passen aan de versnellende veranderingen in het voetballandschap.
De schulden stapelden zich op, het ledenaantal zakte drastisch en Tubantia schreef steeds minder teams in, waarop in 2010 de bom definitief barstte. De oude vzw ging failliet nadat ze ook de huur van het stadion aan de provincie niet meer kon ophoesten. De deputatie was echter mild, het Rivierenhof toonde zich een vergevingsgezinde dame en gaf een nieuwe vzw een nieuwe kans. De schuld werd niet opgeëist en zelfs niet verhaald op de nieuwe club.
Modernisering van het park
In 2009 werd, tot overmaat van ramp voor Tubantia, het Provinciaal Ruimtelijke Uitvoeringsplan Rivierenhof goedgekeurd. Dit PRUP moest van het domein een modern stadspark maken, met een duidelijke indeling en organisatie. Er werd komaf gemaakt met gebouwtjes en koterijen allerhande, die doorheen de jaren over het hele park verspreid, opgetrokken waren.
Het park kreeg een logische indeling en nieuwe velden voor de korfbal- en voetbalclubs. Deze locaties moesten goed bereikbaar zijn, het gebruik van kantines en velden optimaliseren en de clubs in moderne accommodatie huisvesten. Deze investering zou de toekomst van de kleine ploegen zoals Tubantia, Rapid, Riviera, Sint Antonius, etc. veilig moeten stellen.
Goede plannen, slechte timing
Maar voor de nieuwe vzw van Tubantia bleek dit plan exact op het foute moment te worden gelanceerd. In 2015 speelde de club in vierde provinciale B, het allerlaagste niveau. Hun schuld tegenover het provinciebestuur was opnieuw opgelopen en Den Tuub werd daarenboven gedwongen zijn stadion op de historische locatie achter het Kasteel Rivierenhof op te geven.
De trotse tribune was letterlijk aan het afbrokkelen en moest worden afgebroken. Er werd openlijk in vraag gesteld of de sukkelende, ouderwetse voetbalclub wel zijn plaats had in het grote, dynamische en moderne stadspark als het Rivierenhof. Tubantia zou moeten verhuizen naar één van de twee splinternieuwe “sportpolen” in het park.
Opnieuw bleek de oude bruid gul en loyaal, en werd Tubantia geholpen met een zoektocht naar andere accommodatie. De schulden werden nogmaals kwijtgescholden om de toekomst van de club niet definitief te hypothekeren. Maar dit alles betekende in december 2020 wel het definitieve en politiek bekrachtigde einde van het huwelijk tussen Rivierenhof en Tubantia Borgerhout. Vanaf de komende seizoenen speelt de club zijn wedstrijden in het nieuwe stedelijke sportpark Ruggenveld in Deurne-Oost, niet zo heel ver van die andere rood-witte Antwerpse club uit Deurne-Noord.
Tegen 2019 was er al een beetje beterschap op sportief-organisatorisch vlak. Den Tuub leeft nog, heeft een toekomst, speelt opnieuw met meerdere jeugdteams en ontwikkelt stilaan een georganiseerde werking. Kortom, er is perspectief.
