Пандемик өнгөрсний дараа хэн ялагчаар үлдэх вэ?

Өнөөдөр пандемик өвчний энэ үед хэзээ хөл хорио зогсох бол, бидний мэдэх ертөнц хэрхэн өөрчлөгдөх бол зэрэг олон асуултууд эргэлзээтэй байгаа ч зарим салбарууд өсөлт хийж өвчний дараа ялагчид болж гарч ирэх болно. Үүний тухай Дэлхийн Эдийн Засгийн Форумаас гаргасан уг нийтлэлийг орчуулан хүргэж байна.

• Үүлэн технологи ашигладаг бизнесүүд коронавирусын тахлын дарамтанд өртөхгүй.
• Цаашид эрэлт нийлүүлтэд суурилсан зах зээлийн(supply-chain) эргэн хөрвөх чадварыг автоматжуулалт болон хиймэл оюун ухааны тусламжтайгаар сайжруулна.
• Амжилттай бизнесүүд уян хатан болон дасан зохицох шинж чанаруудыг хослуулсан байх болно.

COVID-19 нь дэлхийн эдийн засгийн байдлыг огцом эргүүлж, олон улс орнууд гэнэтийн, урьд өмнө тулгарч байгаагүй хямралыг туулж байна.
Энэхүү хямралаас үүдсэн өөрчлөлтөд өртөхгүй, хувьсахгүй бизнесийн салбар цөөн байх бол нийт салбаруудад олон томоохон өөрчлөлтүүдийг авчрах бөгөөд бизнесийн орчиндоо дасан зохицох чадвар, өсөлт хийх бизнесийн загвар, автоматжуулалтыг шингээсэн компаниуд бизнесийн шинэ эринд ялагчид байх болно.

Засгийн газрын идэвхжүүлэлтийн багцын ачаар эдийн засгийн хөрвөх чадвар сайжирсан нь эргэн хямралаас гарч хэвийн болох үйл явцад сайн нөлөө үзүүлэх боловч дээсэн дөрөөн дээр байгаа жижиг дунд үйлдвэрлэгчдээс илүүтэйгээр ихэвчлэн томоохон груп компаниудад тус болж байна. Мөн энэ цаг үеийг энэ зууны дижитал бизнесийн анхны жинхэнэ туршилт буюу “уламжлалт том компаниудын” эсрэг “жижгүүд”, дижитал шилжилтийг тоомжиргүй харж суугаа “корпарациудын” эсрэг “цойлон гарч ирэгсэд” хэмээн харж болно. Үр дүнд нь COVID-19 нь олон салбарыг дахин өөрчлөгдөхөд хүргэж байна.

Дэлхийн технологийн форумын ерөнхийлөгчийн хэлснээр ирээдүйд гарах өөрчлөлтүүд нь одоо байгаа чиг хандлагыг дагах уу, эсвэл тэс өөр болон хөгжих үү гэдэг нь миний сонирхлыг хамгийн их татаж байна гэжээ. Тухайлбал, бэлэн мөнгөнөөс дижитал төлбөр рүү шилжих үйл явц нь маш хурдацтай өрнөж байна. UBS-ийн тогтвортой санхүүгийн хорооны дарга, Дэлхийн эдийн засгийн форумын зөвлөлийн мэргэжилтэн Huw Van Steenis, нийгмийн халамжаас зайлсхийх арга хэмжээг дэмжих зорилгоор энэ жил 31 улс контактгүй төлбөрийн хязгаарлалтыг тавьж буйг онцоллоо.

Их Британид АТМ-ийн хэрэглээ жилд 6% -аас 14% хооронд буурч байсан бол одоо талаас илүү хувь буурчээ. Тэрээр “Санхүүгийн ирээдүй” тайландаа дурдсанаар энэ нь төлбөрийн хэлбэрийн уян хатан байдал, банкнуудын бизнес загвар болон нийгэмд чухал нөлөө үзүүлнэ. Үүлэн тооцооллын бүх боломжийг ашиглахаар шийдсэн аж ахуйн нэгжүүд дарамт шахалтад орохгүй. Жишээлбэл, үүлэн технологи нь бизнесүүдэд дижитал төлбөрийн аргаар хялбархан хандах боломжийг олгодог ба энэ нь компаниудыг гэртээ ажиллаж буй ажилчдынхаа бизнесийн хэрэглээнд түргэн, найдвартай хандах боломжийг олгодог. Мөн санхүүгийн уян хатан байдлыг хангаж, бизнес эрхлэгчдэд тулгарч буй бизнесийн технологийн зардлыг бууруулах боломжийг олгодог. Үүний зэрэгцээ, нийлүүлэлтийн сүлжээнүүд бодит цагт өөрсдийгөө дахин тохируулах шаардлагатай болдог.Хувийн хамгаалалтын хэрэгсэл (PPE), агааржуулагч болон бусад эмийн эмчилгээний эрэлт хэрэгцээ их байгаа тул үйлдвэрлэгчид өөрсдийгөө дахин боловсруулж, дахин шинээр хийх шаардлагатай болдог. Том хүнсний дэлгүүрүүд нь бухимдсан үйлчлүүлэгчдийн дарааллыг зохицуулах гэж тэмцэж байгаа тул ухаалаг орон нутгийн ресторанууд өөрсдийгөө рестораны хангамжийн сүлжээгээ эцсийн хэрэглэгчдэд чиглүүлэх жижиглэн худалдаачид болгон хувиргахад хүргэв.

Цар хүрээ болон шаламгай чадварын хослуулсан бизнесийн загвар нь том эсвэл жижиг байхаас үл хамааран бизнесийн богино болон дунд хугацааны амжилтыг тодорхойлох бол урт хугацаандаа илүү уламжлалт чадвар буюу өсөх чадвар(scalability) нь суурь хэвээрээ үлдэж хэн ялагч болох вэ гэдгийг шийднэ. Энэ хямралаас гарахад уян хатан чанар, шаламгай байдлын хослол нь бидний буюу бизнесийн удирдагчдын, анхаарлын төвд байх ёстой. Удаан хугацааны уян хатан байдлыг бий болгохын тулд цаашдаа роботын автоматжуулалт, хиймэл оюун ухаан (AI) -ийг хангамжийн сүлжээндээ үзэх болно.Эдгээр технологи нь гарын авлагын оролцоо, гар дамжуулалтыг бууруулж, дамжуулалтын эрсдэлийг бууруулж, хүмүүст нүүр тулан ажиллах хамаарлыг бууруулдаг ба гэнэтийн эрэлтийн хариуд үйлдвэрлэлийг өргөжүүлж, багасгах боломжийг олгодог. Үнэн хэрэгтээ засгийн газрын оролцоо нь энэхүү хандлагыг санаандгүй түргэсгэж магадгүй юм.Олон орны санхүүгийн өдөөлт нь өнөөгийн байдлаар нийтийн үндсэн орлого (UBI) -д хийсэн хамгийн том хэмжээний туршилтыг эзэлж байна. UBI нь AI-ийг амжилттай удирдаж буй эдийн засгийн урьдчилсан нөхцөл гэж үздэг бөгөөд ингэснээр бизнес эрхлэгчид өөрсдийнхөө сайн сайхан байдалд нөлөөлөхгүйгээр хүмүүсийг орлуулах боломжтой болно.

Энэхүү хямрал нь бидний мэдэх хуучирсан олон дадлыг зогсоож бидний бодож байснаас ч удаан үргэлжилж болох ч хүмүүс үргэлж гадуур хооллож, зугаацаж, аливаа мэдрэмжийг аль хэдийн танил болсон газруудаараа биеэр үйлчлүүлж мэдрэхийг илүүд үзсэн хэвээр байж магадгүй гэдгийг мартаж болохгүй.

We will emerge from this period stronger, wiser and more connected as a global society. — WEF

Дэлхий нийтээрээ бид энэхүү нөхцөл байдлаас илүү хүчтэй, илүү ухаалаг, илүү их ойртон нягтарсан болж гарч ирэх болно. Харин бизнесийн өсөлт хийх суурь чадвар нь нэн тэргүүнд байх боловч бизнесийн хурд буюу өөрчлөлтөд дасан зохицох чадвар нь дараагийн тооцоолоогүй нөхцөл байдал бий болоход өрсөлдөх чадвараа хадгалж үлдэх компанийн хамгийн чухал суурь чадвар байх нь дамжиггүй. Үүнд хүрэхийн тулд бизнесүүд хаана хүчтэй байх, хаана уян хатан байх ёстойгоо дахин үнэлэх шаардлагатай болно.

Хүндэтгэсэн,
Базар