22 July
Verslag van de tragische gebeurtenissen op Utoya
Vergeet de angstaanjagende clown uit It, het schrikwekkend creatuur uit The Babadook of het moordlustig buitenaards wezen uit Alien. Eén van de grootste monsters van dit millennium is zonder twijfel Anders Breivik. Paul Greengrass zag hier een film in en besloot om die te maken voor Netflix, met een beperkte bioscooprelease. Wat volgt, is een fictief verhaal over die gebeurtenissen op Utoya op 22 juli 2011. Drie verhaallijnen lopen door elkaar en vertellen ons het verhaal van Utoya tot en met de rechtszaak waar Breivik veroordeeld werd.
Meedogenloze schutter
De broers Viljar en Torje arriveren op Utoya voor wat voor hen een onvergetelijk weekend moet worden. Ze maken plezier en de eerste avond eindigt met een gezellig kampvuur. Op het eiland ontmoeten ze Lara en de vonken slaan meteen over tussen Lara en Viljar. De volgende dag begint goed maar wordt abrupt onderbroken als plotseling een wildvreemde ‘politieman’ in het rond begint te schieten. Iedereen vlucht weg in paniek maar de meedogenloze schutter blijft kalm iedereen neerknallen die hij ziet. Ook Viljar wordt zwaar geraakt. De zus van Lara wordt doodgeschoten. Als de politie uiteindelijk ter plaatse arriveert en Anders Breivik in de boeien slaat, heeft hij 69 slachtoffers gemaakt. Een paar uur voor Utoya had hij ook al een aanslag gepleegd op het parlement, waar 8 slachtoffers vielen. Vanaf dan volgen we drie verhaallijnen: de premier van Noorwegen en hoe hij hiermee omgaat, het moeizame herstel van Viljar en Breivik zelf.
Toenemende onverdraagzaamheid wereldwijd
Paul Greengrass (The Bourne-trilogie en Captain Philips) wilde aanvankelijk een film maken over de migrantenproblematiek. Uiteindelijk kwam hij uit bij het verhaal van de moorddadige raid van Anders Breivik. Omdat dat, naar zijn zeggen, perfect illustreert wat de gevolgen zijn van de toenemende onverdraagzaamheid wereldwijd. De film kreeg gemengde reacties van de critici, maar naar mijn gevoel bereikt Greengrass grotendeels zijn doel. Het is wel jammer dat hij ervoor kiest om de Scandinavische acteurs Engels te laten spreken. Dit komt de ‘naturel’ niet altijd ten goede.
Wrang gevoel
Drie verhaallijnen zijn misschien wat veel van het goede. Hierdoor wordt het deel van de premier maar matig uitgewerkt. Veel wordt echter goedgemaakt door het tragische verhaal van Viljar en zijn strijd tegen zichzelf en tegen Breivik. Jonas Strand Gravli is ijzersterk als Viljar en weet perfect zijn innerlijke strijd weer te geven. Wellicht had een zuivere focus op Viljar de film ten goede gekomen, maar dit blijft wel een goede film die je doet nadenken en je uiteindelijk toch met een wrang gevoel achterlaat.
Regie: Paul Greengrass
Met: Jonas Strand Gravli, Isak Bakli Aglen, Jon Øigarden, Anders Danielsen Lie, Seda Witt, Maria Bock, Thorbjørn Harr & Ola G. Furuseth
