Film vs. theater: A streetcar named Desire
Een iconische Marlon Brando
De gelijknamige film van Elia Kazan uit 1951 zal wellicht voor altijd herinnerd worden door het iconische beeld van Marlon Brando in een spannend t-shirt, neerkijkend op zijn schoonzus Blanche (een schril contrast met het beeld van de vadsige en onuitstaanbare homp vet aan het eind van zijn carrière). Brando vertolkt de rol van Stanley Kowalski en ligt met deze prestatie meteen aan de basis van de opkomst van de ‘method acting’ in Hollywood. De film is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Tennessee Williams uit 1947.
Dat de film gebaseerd is op een toneelstuk wordt al vrij vroeg duidelijk in de film. De meeste handelingen spelen zich af op één locatie en het is vooral een dialoog gedreven verhaal. De focus ligt vooral op de spanning tussen Stanley en Blanche, het contrast tussen de rijke en de arbeidersklasse. Teater De Schizo’s uit Lokeren brengt dit stuk in 2010. De regisseur kiest ervoor om het speelvlak af te bakenen met lege drankflessen (om het drankverbruik van Blanche te symboliseren). Bovendien symboliseert het ‘glas’ van de flessen het feit dat er geen privacy is ten huize Kowalski. Op zich geen slecht idee, ware het niet dat de acteurs in hun nogal fysieke spel regelmatig struikelen over of lopen tegen de flessen, wat telkens opnieuw storend werkt. De acteurs kijken elkaar constant op de vingers. Een mooie illustratie hiervan is de scène waarbij Blanche haar verleden opbiecht aan Mitch op de voorscène, terwijl Stella en Stanley op de achtergrond op restaurant zitten, maar wel constant aanwezig zijn als een soort voyeurs. Om als acteur het niveau te halen van Brando in de film, moet je van heel goeden huize zijn. Een ‘grimmig’ uiterlijk kan helpen, maar is niet voldoende om deze gelaagde rol neer te zetten.
In de filmversie is Vivien Leigh bij momenten zo goed dat je bijna zou denken dat ze echt gek is. Het verhaal doet de ronde dat zij een vrij labiele persoonlijkheid had en dat Elia Kazan hier dankbaar gebruik van maakte tijdens de opnames van de film. Geloofwaardiger kan het moeilijk worden dan. Met andere woorden moet ook de rol van Blanche heel goed ingevuld worden. En dat blijkt ook niet altijd zo evident te zijn. Bij Koninklijk Theater Rostune, die ook in 2010 ditzelfde stuk creëert, is dat echter wel het geval. De actrice die Blanche speelt, weet de gelaagdheid in de rol goed over te brengen op het aanwezige publiek. Kowalski wordt gespeeld door een acteur, die naar mijn gevoel niet de juiste fysiek heeft maar toch een bijzonder geloofwaardig is in de rol. De (grote) scène wordt optimaal benut met goed uitgekiende “plaatsingen” van de acteurs en een heel goed gebruik van belichting. Zo wordt de woonst van de Kowalski’s in een witgeel licht gestoken en achteraan en rechts op de scène schijnt blauw licht waarmee de straat gesimuleerd wordt. Zo is het enige onderscheid tussen binnen en buiten een streep licht. Naar het einde toe wordt het licht binnen zelfs rood om de opgelopen spanning tussen Blanche en Stanley te symboliseren. Ook de muziek past wonderwel. Snerpende violen illustreren de toenemende spanning ten huize Kowalski.
‘A streetcar named Desire’ (‘Tramlijn Begeerte’) is een mooi stuk met psychologische diepgang. En net door die knappe uitwerking van de personages kan het nu nog altijd werken. Houd echter altijd in je achterhoofd dat één van de grootste acteurs die Hollywood ooit gekend heeft de rol van Kowalski ooit tot de zijne heeft gemaakt.
