Tekst, tekst … en nog eens tekst

TUUUUUUUUUT ! Huh … wat ?! De bestuurder in de wagen naast mij bekijkt me heel boos en toont net niet de vinger. Ik kijk op en zie dat ik inderdaad meer en meer richting linkerrijvak rijd. Een korte ruk aan mijn stuur verzekert me er van dat ik opnieuw op mijn rijvak rijd. Ik ben vertegenwoordiger van beroep en tijdens het toneelseizoen betekent dit dat mijn brochure constant op de passagierszetel ligt. Het laatste jaar is dat echter geen brochure meer, maar mijn iPad. Zodra ik kan, leer ik dan mijn tekst. Ook over de middag, als ik ergens stop om een hapje te eten, memoriseer ik mijn tekst. Dat leidt soms tot lachwekkende taferelen, als ik weer eens een telefoongesprek simuleer of mij in het niets zit kwaad te maken. Dat zijn ook de momenten waarop ik voor mezelf vanalles probeer, waarop mijn personage stilaan tot leven komt.

Tot grote frustratie van sommige regisseurs, schrijf ik ook zelden of nooit regie-aanwijzingen in mijn brochure. Ik probeer die te onthouden en ze dan zo goed en zo kwaad mogelijk toe te passen. Eerlijkheidshalve moet ik erbij vermelden dat ik af en toe wel eens iets vergeet, waarna ik het alsnog noteer. Sommige regisseurs verwachten ook dat je voorstelling na voorstelling identiek dezelfde handelingen uitvoert. Persoonlijk vind ik dat een beetje achterhaald. Als acteur moet je tijdens de voorstelling reageren zoals je personage dat zou doen. En dat is afhankelijk van jezelf en van je tegenspelers. Zo worden er heel vaak stukken tekst vergeten waardoor je als acteur genoodzaakt bent anders te reageren dan je gerepeteerd hebt. Het vervelendste moment als acteur is als je tot het besef komt dat je je plotseling niet meer kan herinneren wat je volgende repliek is. Zo kwam ik ooit eens op in Eén vloog over het koekoeksnest en wist totaal niet meer wat zeggen. Ik keek naar mijn tegenspelers en zij naar mij, maar er kwam niets. Dus begon ik maar mijn zakken te doorzoeken op zoek naar een sigaret om mezelf wat tijd te geven om na te denken en plotseling was het daar en konden we verder. Ook herinner ik mij een moment in Closer waar mijn toenmalige vriendin (nu mijn vrouw) en ik een scène hadden. Plotseling was mijn tekst weg. Ik keek naar haar met wanhoop in mijn ogen, maar zij was gelukkig koelbloedig genoeg om verder te spelen waardoor ik weer wist wat zeggen. Toneel spelen is en blijft een ploegsport. Je gaat samen voor één doel, een prachtige voorstelling. En als één van je tegenspelers in de problemen komt, dan moet je hem of haar helpen en elkaar niet verwijten, maar bedanken achteraf voor de geboden hulp. Hoe dan ook, een grondige tekstkennis is onontbeerlijk voor een goeie voorstelling. Pas als je je tekst perfect kent, kun je als acteur schitteren in een rol. Je tekst moet zodanig goed gekend zijn dat je zelfs niet meer moet nadenken over de volgende repliek. En eens je je tekst terdege beheerst, kun je ervan loskomen en spelen alsof je ieder woord iedere voorstelling weer voor de eerste keer uitspreekt.