Four Nights of A Dreamer (1971, Robert Bresson)
ใน The Image Book โกดาร์ดพูดว่า คนเรานั้นคิดด้วยมือ เป็นประโยคที่เราประทับใจมากๆ เพราะในฐานะคนที่คิดด้วยการลงมือเขียน สิ่งที่เป็นไอ เป็นเศษเสี้ยวแตกหักในสมอง จะถูกทำให้สมบูรณืผ่านมือเท่านั้น แต่ภนหังที่เป็นตัวแทนภาพของการคิดด้วยมือ ย่อมคือหนังของ Robert Bresson แน่นอน
เล่าแล้วก็เล่าอีกได้ เพราะชอบมาก Bresson บอกว่านักแสดงของเขาเป็นเพียง ‘โมเดล’ เท่านั้น เขาจะให้นักแสดงท่องบท ซักซ้อมซ้ำไปซ้ำมาจนอ่อนล้า จนเหมือนอ่านบทมากกว่าแสดงออกมา ตอนนั้นที่เขาจะเริ่มถ่าย ตวัละครของBresson จึงเป็นเพียงร่างซีดเซียวที่มีท่าทางที่ถูกจัดวางซักซ้อมมาอย่างดีและการแสดงที่ตายด้าน พูดบทออกมาอย่างเปลือยเปล่า ความอ่อนล้าเหล่านี้กับสร้างความเป็นภาพยนต์ขึ้นมาซึ่งคงตรงกันข้ามกับหลักคิดภาพยนตร์โดยทั่วไป ที่ต้องการความเหมือนจริง ความสมจริง หรือการแสดงแบบเมธอดที่นักแสดงอเมริกันชอบกัน
อันที่จริง วิธีแบบBresson ก็ถูกเอามาพัฒนาในระดับแยกเสียงออกจากภาพในหนังของMarguerite Duras แต่แน่นอนว่าหนังของสองคนนี้่ไม่เหมือนกัน
ย้อนกลับไปที่การแสดงของBresson สิ่งที่สร้างความเป็นหนังของ Bresson ขึ้นมาคือ Cinematography กับ Gesture ของตัวละคร และสิ่งที่Bresson ชอบถ่ายที่สุดไม่ใช่ใบหน้าแต่คือมือของนักแสดง มือในหนังของ Bresson นั้นเป็นทั้งความคิด และอารมณื มือของนักแสดงของBresson เล่นดีกว่าใบหน้าของนักแสดงเสียอีก เมือที่แปดเปื้อน มือที่เปลือยเปล่า มือที่จับกันไว้ มือที่หวั่นไหวเล้วงกระเป๋าเสื้อไม่หยุด มือที่ล่วงละเมิอดร่างกาย มือที่ยินยอมและต่อต้าน มือและตำแหน่งของมือ ที่จับลูกบิดประตู มือที่ละไป มือที่เปิดพลิกหน้าหนังสือ มือที่ค้าง เงื้อ ทุบ ปิดหน้า ลูบหัว นิ้วที่เขี่ยแผ่นหลัง มือที่โอบไหล่ มือของBresson
ตัวหนังดัดแปลงจาก นิยาย White Nights ของดอสโตเยฟสกี้ เปลี่ยนเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กเป็นปารีส ในยุค1970 พระเอกเป็นศิลปินโดดเดี่ยวที่วันๆวาดรูป แล้วก็เดินตามสาวเหมือนคนโรคจิต ด้วยความคลั่งอยากมีรักแต่ไม่มีรัก เพราะคนรักของเขาคือหญิงสาวที่มีอยู่จริงเฉพาะในจินตนาการของเขา เขาวาดรูปและฝันเพ้อ บันทึกเรื่องเล่าเกี่ยวกับผู้หญิงของเขาไว้ในเครื่องบันทึกเสียง
คืนนึงเขาเจอเธอบนสะพานปงต์ เนิฟ จะมากระโดดน้ำตาย เขาช่วยเธอไว้ เธอชื่อมาร์ธา อยู่กับแม่ แต่แม่ชอบแบ่งห้องให้ผู้ชายเช่า เธอไปตกหลุมรักผู้เช่ารายหนึ่ง รักแรกในชีวิต รักที่มาจากการปฏิเสธไปมา และการลงโทษกันไปมา จนวันนึงเขาจะย้าย เธอเลยได้คุยกับเขาครั้งแรกว่าให้เขาพาเธอไปด้วย เธอรักเขาโดยไม่เคยอยู่ร่วม เขาบอกว่าเขาได้ทุนที่เยล อีกปีจะกลับมาหา แต่นี่ปีนึงแล้วเขายังไม่มาขอโดดน้ำตายดีกว่าจะเจ็บปวด
เขาปลอบโยนเธอและนี่คือสี่คืนบนสะพานปงต์เนิฟของชายหนุ่มหญิงสาวที่เขาทำเพื่อเธอได้ทุกอย่าง ช่วยตามหาชายคนรักเพื่อส่งจดหมาย คอยอยู่เป็นเพื่อน เธอตอบรับไมตรีของเขา บอกว่าเขากับเธอนั้นผูกพันกันด้วยวิญญาณตลอดกาล แต่นี่ไม่ใช่รักเพราะเธอรักคนอื่นอล้ว แต่จะทำอย่างไรได้เมื่อเขาเป็นฝ่ายตกหลุมนักเธอไปเรียบร้อยแล้ว และความรักต้องกิน ความเจ็บปวด ความน้อยเนื้อต่ำใจ และความเสียสละเป็นอาหาร ความรักคือสัตว์ร้ายที่เอาแต่ใจและไร้เหตุผล เขาอยากไปจากเธอเพราะเขารักเธอและรู้ว่าเธอจะไม่รัก เธออยากรักเขาแต่ไม่รัก และทุกอย่างที่รักจะมอบให้ ความเจ็บปวด น้ำตา ความอบอุ่น ไปจนถึงความรู้สึกทางเพศ ถูกเล่าอย่างดงาม ท่ามกลางอากาศกลางคืนของสะพานปงต์เนิฟและ บรรดาหนุ่มสาวจากยุค 1970 ที่มาร้องรำทำเพลงกลางแจ้ง ทั้งเพลงของ แบบ The beatles ไปจนถึงเพลงบอสซา โนว่า และ ไซคิเดลิค โฟล์ค
ชอบซีนที่ตัวละครซึ่งผูกพันกันแล้วยืนมองเรือสำราญที่แล่นผ่านแม่น้ำ บนเรื่องเล่นเพลงBossa Nova แล้วพวกเขาก็ยืนฟังจากบนสะพาน มันคือการเกาะเกี่ยวกันทางวิญญาญของคนสองคนที่อยู่เหนือความรัก เพียงชั่วไม่กี่นาทีในเสียงเพลง พวกเขาออกจากสถานะที่ตัวเองเป็น คนแอบรัก คนเจ็บเพราะรัก ผู้หญิง ผู้ชาย มากลายเป็นคนสองคนที่ได้ฟังเพลงที่ไพเราะจับใจร่วมกัน ใช้จ่ายเวลาไปด้วยกันเหมือนที่ตัวละครใน Days of being Wildของหว่อง มองนาฬิกาด้วยกันหนึ่งนาที
อีกฉากที่ชอบมากๆคือนางเอกอยู่ในห้อง ถอดเสื้อผ้ายืนมองตัวเองหน้ากระจก รู้สึกกระตุ้นเร้าทางเพศขึ้นมาเฉยๆ แล้วผู้ชายข้างห้องก็เข้ามา เขาเคาะผนัง สองสามที่ เธอสวมเสื้อผ้า แล้วเหมือนเขาถอดเสื้อผ้าออกในห้องของเขา เธอออกจากห้องไปส่องรูกุญแจ เขาดับไฟ เธอกลับเข้าห้อง ดับไฟ แล้วเขาก็ออกมา จับลูกยิดประตูของเธอกลางความมืด แล้วก็กลับเข้าห้อง ฉากที่ตัวละครไม่เห็นว่าอีกฝ่ายทำอะไร แต่กลับแสดงความปรารถนาในตัวของอีกฝ่ายออกมาอย่างรุนแรงต่อหน้าผู้ชมนี้คือพลังของ Cinema ล้วนๆ เข้าใจที่ Bresson บอกว่าหนังของเขาคือการถ่ายภาพมากกว่าตัวละครหรือพลอตได้จากฉากแบบนี้
หนังเปิดให้ดูฟรีข้ามปีที่นี่
https://www.lecinemaclub.com/.../four-nights-of-a-dreamer/
นี่คือของขวัญคริสมาสต์ ปีใหม่ที่เยี่ยมสุดๆไปเลย
ปล. เมื่อก่อนหนังเรื่องนี้คือของแรร์มากๆ หาดูยากสุดๆ ตอนลุยดูหนังBresson อยากดูเรื่องนี้มากๆๆๆ. แต่ไฟล์ที่มีเป็น VHS Rip ที่แทบดูไม่ออกว่าตัวละครหน้าตาเป็นไง มันเลยอลังการมากๆที่มีให้ดูฟรีๆ
