Kullanıcı Deneyimi Modelleri: UX Piramidi
Dijital bir ürün tasarlarken kullanıcı deneyimini göz önünde bulundurmak eskiye nazaran artık gerçekten bir gereklilik olarak kabul ediliyor. Kullanıcıların bir uygulama veya web sitesiyle etkileşime geçme şekli, sadece estetikle sınırlı olmayan, aynı zamanda işlevselliği ve kullanılabilirliği de içeren karmaşık bir deneyim.
Kullanıcılar, etkili ve kullanımı kolay bir deneyimle etkileşimde bulunmak isterler. Bu ihtiyaçları karşılamak ve kullanıcı memnuniyetini sağlamak için kullanıcı deneyimi alanında birçok model ve yaklaşım bulunmaktadır.
Üzerinde duracağımız model: UX Piramidi
UX Piramiti Maslow’un Hiyerarşisini birçok yönden yansıtmaktadır. Piramidin en tepesinde üstün ihtiyaçların bulunması, temel ihtiyaçların -yani bir ürünün fonksiyonel ve kullanılabilir olması gibi özelliklerin - en alt kademede bulunması buna örnek niteliğindedir.
Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi (Maslow Piramidi) insan ihtiyaçlarını temel fizyolojik gereksinimlerden başlayarak; güvenlik, sosyal ilişkiler, saygı ve kendini gerçekleştirme ihtiyacına doğru sıralayan bir teoridir.
Teori, insanların öncelikle alt seviye ihtiyaçlarına odaklandıklarını ve bu ihtiyaçlar karşılandığında daha üst seviye ihtiyaçlara yönelmeye başladıklarını belirtir.
Ayrıca bu konuda Aarron Walter’ın “Designing for Emotion” adlı kitabında Maslow’un hiyerarşisini yakından yansıtan “Kullanıcı İhtiyaçları Hiyerarşisi” de bu konuyla yakından ilişkilidir.
”Kullanıcı İhtiyaçları Hiyerarşisi” veya “Hierarchy of User Needs” 4 temel unsuru içerir. İlk üç unsur, yani “fonksiyonellik, güvenilirlik ve kullanılabilirlik”, aynı zamanda UX Piramidi’nin ilk üç basamağını oluşturur.
UX Piramidi Nedir? ⚱️
Bir ürünün tasarım sürecinde farklı aşamaları ilişkilendirmemize ve süreci tek bir noktada toplamamıza yardımcı olan bir kullanıcı deneyimi modelidir. Bu model, diğer alanlardaki kullanıcı deneyimi modelleri gibi, kullanıcı deneyimini en üst düzeye çıkarmayı hedefler.
Uygulamaların sadece işlevsel olması değil aynı zamanda kullanışlı, zevkli ve anlamlı olması gerektiğini de gösterir.
Piramit, tasarımcılara ürün veya hizmetlerini geliştirirken odaklanmaları gereken 6 ana seviyeyi sunar. Bu seviyeler, piramidin temelinden tepeye doğru sıralanır ve şunlardır;
Fonksiyonel ⚙️
Ürün, temel işlevselliği ve performansı karşılamak üzere tasarlanır. Bu, temel özelliklere sahip olmayı, kullanıcıların ana görevlerini etkili bir şekilde yerine getirebilmeyi içerir.
Ayrıca, tarayıcılar ve cihazlar arasında sorunsuz bir uyumluluk ve temel erişilebilirlik standartlarına uygunluk sağlanmalıdır.
Güvenilir ✅
Kullanıcı deneyimini temiz ve güvenilir verilere dayandırır. Farklı cihazlarda tutarlılık önemlidir ve bilgilerin doğru ve güncel olması sağlanmalıdır.
Kullanıcı güvenliği ve gizliliği, verilerin güvenli bir şekilde saklanması ve iletilmesi konularında vurgulanmalıdır.
Kullanılabilirlik📱
Kullanıcı dostu bir arayüz tasarımını içerir. Kullanıcıların kolayca bilgiye ulaşabilmesi için arayüz tasarımının etkili bir şekilde yapılandırılması gereklidir.
Bu seviye, kullanıcı testleri ve prototipleme gibi temel UX yöntemlerinin uygulanmasını içerir.
Başlangıç aşamasında olan, daha çok start-up niteliğindeki şirketler ve girişimler genellikle UX piramidinin temel düzeyine, yani fonksiyonel, güvenilirlik ve kullanılabilirlik seviyelerine odaklanırlar. Bu şirketler, başlangıçta ürünlerinin temel işlevselliğini sağlamaya, güvenilir ve kullanıcı dostu bir deneyim sunmaya odaklanarak kullanıcı memnuniyetini artırmayı hedeflerler.
Ancak, bu temel düzeydeki unsurların yanı sıra, örneğin estetik faktörlerin deneyime katkısı gibi daha gelişmiş tasarım prensipleri ve özellikleri de devreye girdiğinde, bu başlangıç düzeyi şirketler için yeterli olmayabilir.
Proje büyüdükçe, kullanıcı deneyimini zenginleştiren, estetik ve duygusal bağ kurmaya yönelik unsurların dahil edilmesi gerekebilir. Bu noktada, kullanıcının sadece temel işlevselliği değil, aynı zamanda estetik ve derin bir deneyimi de talep ettiği düşünülmelidir
Elverişli 💯
Ürünün kullanıcılar tarafından anlaşılır ve kullanılabilir olmasına odaklanır. Fiziksel ve bilişsel engellerin aşılmasına yönelik çabaları içerir ve içeriği düzenleyerek kullanıcıların istedikleri bilgilere hızlı bir şekilde ulaşmalarını sağlar.
Erişilebilirlik tasarımda öncelikli bir rol oynar. Aynı zamanda, kullanıcıların deneyimlerini yönetme kontrolünü kullanıcılara sunarak, kullanıcılara daha kişisel bir deneyim sunma hedeflenir.
Keyifli 😌
Ürünün estetik ve çekici bir tasarıma sahip olmasını içerir. Görsel öğeler, animasyonlar, ses etkileşimleri gibi unsurlar eklenir.
Kullanıcı deneyimini zenginleştiren öğeleri içerir ve hata durumlarında kullanıcı rehberliği sağlamayı amaçlar. Kullanıcıların ürünü kullanmaktan keyif almalarını hedefler.
Önemli ✨
Kullanıcının ürünle anlamlı bir bağ kurmasını ve değer bulmasını amaçlar. Stratejik düşünce ve organizasyonel değişime katkı sağlamayı içerir. Kullanıcı deneyimi tasarımının, organizasyonun genel stratejisiyle entegre olması gerektiğini vurgular.
Kullanıcının derin ihtiyaçlarını anlamak ve çözmek, ürünü kullanıcı odaklı şekilde şekillendirmeyi içerir.
Kullanıcı yaşadığı deneyim olumlu olduğunda, kullanıcılar genellikle çevrelerindeki diğer kişilere tavsiye etme eğilimindedirler.
Ayrıca, bir ürün veya hizmet kullanıcılarla keyifli ve anlamlı bir bağ kurduğunda; bu durum onların harcama alışkanlıklarını olumlu yönde etkileyebilir ve markaya olan genel bağlılıklarını güçlendirebilir.
Sonuç
Bir ürünün başarısı sadece ne kadar güzel göründüğü değil, aynı zamanda kullanıcıların ihtiyaçlarını ne kadar etkili bir şekilde karşıladığıyla da ölçülür. UX Piramidi, bu hedefe ulaşmak için mükemmel bir rehberlik sunar.
Umarım bu makaleyi okumaktan keyif almışsınızdır. Daha fazlası için aşağıdaki linklerden Flow Founders’ı takip edebilirsiniz 🙌🏻
- Twitter: https://twitter.com/FlowFounders
- LinkedIn Topluluğu: https://www.linkedin.com/groups/9557894/
- Medium: https://medium.com/flow-founders
