Head First: De Strategie Achter Een Duurzame Strategie
Een universum van geconnecteerde verhalen en verhaallijnen, deel 1.
Strategie. The bigger picture. De kunst om dingen in perspectief te plaatsen. Een metier waarbij je aan ‘connecting the dots’ voor gevorderden doet. Een patroon in een stroom van indrukken, dat je alleen kan zien als je een stapje achteruit neemt, nadat je eerst even in de diepte dook, head first.
Voor het laatste richt ik me nu en dan ook eens naar de collega’s bij Focus Advertising. Iets goed gezien de laatste tijd? Gelezen? Gelachen? Geweend? Iets bijgeleerd?
Tussen hun dots weef ik een persoonlijke gedachtengang.
Wat overblijft is een inzicht. Een nieuw licht. Een ander perspectief. Een to-do, wie weet. De start van een groter patroon. Om te delen met jou, zodat je misschien ook iets kan toevoegen.
Dot 1. Books save lives
Ik had het nog nooit gehoord, maar blijkbaar is het een gezegde. Wat ze eigenlijk bedoelen is — denk ik — stories save lives. Iedereen kent wel zo’n verhaal dat net op het juiste moment in je leven kwam. Een nieuw inzicht, een herkenbaar personage, een parallelle wereld waarin je even kan vluchten. Het kan een echte lifesaver zijn, soms zelfs letterlijk.
“There are times when dreams sustain us more than facts. To read a book and surrender to a story is to keep our very humanity alive.”
De quote komt van iemand die het kan weten.
Helen Fagin was 21 jaar toen zij en haar familie in gevangenschap zaten in Warsaw tijdens de Tweede Wereldoorlog. Waar zoiets rudimentairs als lezen je dood kon worden als je betrapt werd door de nazis.
Ze begon er een clandestien schooltje om Joodse kinderen de kans te geven om iets bij te leren, een basisrecht dat hen ontnomen werd. Ze kwam snel tot het inzicht dat de jonge zieltjes in haar kamp nood hadden aan iets essentiëlers dan wiskunde en Latijn. Ze hadden nood aan hoop, de hoop die je alleen kan opwekken door gekatapulteerd te worden in een droomwereld waar alles kan.
Helen had de nacht ervoor Gone with the Wind uitgelezen. Een van de weinige boeken die rondgesmokkeld werden in het kamp. Enkel ‘s nachts en in het geheim te lezen. Om niet betrapt te worden, mocht het boek maar 1 nacht in iemands bezit zijn.
Op een dag vroeg een meisje in haar klas of ze een boek kon navertellen, alstublieft? Toen Helen de klas vertelde over de liefde en uitdagingen tussen Rhett Butler en Scarlett O’Hara, Ashley en Melanie Wilkes, ontsnapten ze met z’n allen voor een magisch uurtje in een andere wereld. Een wereld vol romantiek en openhartigheid, weg van hun realiteit vol moord.
Amper 4 mensen uit de klas overleefden het kamp. Twee van hen, waaronder Helen zelf, ontmoetten elkaar vele jaren later in New York. De vrouw introduceerde Helen aan haar man als “de bron van haar hoop en dromen in onmenselijke tijden”.
Het verhaal van Helen is vereeuwigd in A Velocity of Being: Letters to a Young Reader, een verzameling brieven aan jonge mensen met als doel hen te overtuigen dat lezen essentieel is om een geïnspireerd en inspirerend leven te leiden.
De brieven in het boek zijn geschreven door hedendaagse (grote) namen. Schrijvers, makers, artiesten, ondernemers, filosofen over hoe boeken je wereld groter maken en de menselijke connecties dieper.
Dot 2. Not all readers are leaders, but all leaders are readers
Een van de collega’s hintte me het boek ‘Sapiens’ van Yuval Noah Harari. Een beetje research leert dat mijn collega Fré, meer gemeenschappelijk heeft met Barack Obama dan je op het eerst zicht zou denken.
De Israëlische filosoof-futoroloog en zijn boek Sapiens — een kleine geschiedenis van de mens — vonden hun weg naar het Witte Huis en de Bill Gates’ van deze wereld door de unieke en onderbouwde kijk op de geschiedenis van de mensheid en de toekomst van ons ras.
Zijn helikopterblik zorgt ervoor dat hij de complexe wereld op een begrijpelijke manier kan uitleggen. Connecting the dots, if you will. Ook het belang van storytelling — en waarom we gingen geloven in goden, maar ook in natiestaten, en in bedrijven — krijgt een onderbouwd kader vanuit onze gezamenlijke menselijke geschiedenis:
“Wat sapiens uniek maakte was hun vermogen te praten over fictieve dingen en door dat collectief te doen schiep sapiens zich mythen en sagen, een narratief dat de basis vormde voor samenwerking binnen een groep. Er bestaat niets buiten de collectieve fantasie van de mensheid. En zo leeft sapiens in een dubbele realiteit: de objectieve en de imaginaire van goden, naties en bv’s.”
Harari noemt moraal als hedendaagse religie en werpt een blik in de nabije toekomst van het raadselachtig fenomeen ‘de mens’. How very Black Mirror.
Dot 3. Bandersnatch, the illusion of choice
Niet één, maar twee collega’s wezen me er op dat ik blijkbaar nog niet alle afleveringen van Black Mirror gezien had. Geen idee hoe ik dit heb kunnen missen maar Bandersnatch is wel degelijk de mindfuck of mindfucks.
Een Netflix experiment met een interactieve film. In de aflevering volgen we een jonge game developer Stefan die een spel aan het maken is, gebaseerd op een ‘kies-je-eigen-weg’ boek; Bandersnatch. Als kijker word je regelmatig voor keuzes gezet — net zoals in het boek én de game die Stefan aan het ontwikkelen is — en bepaal je dus mee de verhaallijn van de aflevering. Of niet?
De aflevering wordt de game en dat leidt tot zeer interessante nabesprekingen met iedereen die de aflevering al gezien heeft. Wat is het beste einde voor Stefan? Welke keuzes heb je onderweg gemaakt? Waar loopt het mis? Welke keuzes mocht je niet gemaakt hebben.
Op een gegeven moment wordt PAC MAN als een metafoor voor de echte wereld aangehaald.
You know what Pac stands for? PAC. Program and Control. He’s Program and Control Man. The whole thing’s a metaphor. All he can do is consume. He’s pursued by demons that are probably just in his own head. And even if he does manage to escape by slipping out one side of the maze, what happens? He comes right back in the other side. People think it’s a happy game. It’s not a happy game. It’s a fucking nightmare world. And the worst thing is? It’s real and we live in it.
Daaruit zou je kunnen concluderen dat de hele aflevering een metafoor is, voor onze vrije keuze en de illusie ervan. Heel erg meta allemaal.
Bandersnatch speelt zich af in 1984 maar is zo vreselijk actueel. Een kritische kijk op onze maatschappij en de mensheid in het algemeen, de gelaagdheid deed me denken aan enkele andere verhalen; The Truman Show, Fight Club en Joker (deze werd ook terecht getipt door één van de collega’s).
Een gelaagdheid die we ook terug vinden in memes.
Dot 4. Why so serious?
Een simpel plaatje? Vergeet het. Een geslaagde meme heeft meer dan 1 laag en kan gebruikt worden om moeilijke onderwerpen aan te snijden zoals geestelijke gezondheid, maar ook misbruikt worden om een haatdragende boodschap een onschuldig gezicht te geven: “safe hate”.
De grote sterkte van memes zit ‘m in het feit dat ze herkenbare of actuele situaties in een ruimere context plaatsen. Grote ideeën in een grappig — maar meerlagig, gemakkelijk te delen op social — plaatje. The bigger picture in a really small picture. Reden genoeg om memes wel serieus te nemen.
Enkel wie alle lagen van de meme kent, snapt de diepgang ervan. Ik geef met veel plezier een voorbeeld, maar waarschuw je voor de anticlimax die gelijkaardig is aan die van het uitleggen van een mop.
Laag 1: “Why So Serious” is gebaseerd op de Batman film uit 2008; The Dark Knight. De zin werd gebruikt als teaser voor de film, met een bijhorende website www.whysoserious.com waarop hints gedropt werden over de plannen die The Joker had voor Gotham City. In de film zelf verwijst de zin naar zijn littekens. Wie de film gezien heeft, weet ook dat de Joker geestelijk niet helemaal in orde is.
Laag 2: Er is een groot draagvlak voor de quote en deze gaat wereldwijd viraal, oa. in de vorm van memes. Meestal gebruikt in online gesprekken waar mensen kwaad of emotioneel reageren als ze bijvoorbeeld een mop niet begrijpen.
Laag 3: Trump is een karikatuur. Een Joker.
Laag 4: De absurde plannen voor een Trump Wall.
Strategie. The bigger picture. Het grotere plaatje. De kunst om dingen in perspectief te plaatsen. Een metier waarbij je aan ‘connecting the dots’ voor gevorderden doet. Benodigdheden? Een goed geheugen, een flinke dosis empathie en de leergierigheid van een kleuter. Het hoofdingrediënt? Inspiratie.
De eerste stap voor een goede strategie zit ‘m dus vooral in het passief consumeren van content. Hoe meer je leest, hoe meer je leert en hoe groter het canvas voor je patroon wordt. De kennis en de ervaringen die je verzamelt worden de dots die je later feilloos kan verbinden tot een duurzame strategie. Boeken, series, docu’s, magazines… Take it all in, head first.
Leeslijst
Brain Pickings. Nauwkeurig gecureerde verhalen en inzichten door Maria Popova. Ze schrijft over wat ze leest en haar nieuwsbrief ontgoocheld zelden. Een aanrader voor elke mailbox.
Sapiens. ‘In Sapiens neemt Yuval Noah Harari ons mee op een fascinerende reis door de geschiedenis van de mensheid. Wie zijn we? Waar komen we vandaan? En hoe zijn we geworden wie we nu zijn? In zijn aanstekelijke relaas laat Harari ons kennismaken met een raadselachtig fenomeen: de mens.
‘Zeventigduizend jaar geleden was Homo sapiens nog een onbeduidende diersoort die zo’n beetje zijn eigen gangetje ging in een uithoek van Afrika. In de millennia daarna veranderde hij zichzelf in de absolute heerser van de planeet en de grootste nachtmerrie van het ecosysteem.’
Know Your Meme. Website die internet fenomenen documenteert; viral videos, image macros, catchphrases, web celebs and more.
De Correspondent. Deze grappen zijn eigenlijk extreem rechtse propaganda.
