De stille opmars van Sleep Token
Waar was jij toen je Sleep Token voor het eerst hoorde? Sinds begin dit jaar is de Londense band met een opmerkelijke opmars bezig. In mei verscheen het nieuwe album Take Me Back To Eden.
‘Is deze band eigenlijk wel echt? Ik heb nog nooit moderne metal gehoord die qua composities en melodie zó perfect is. Dit is uniek, dit is nieuw’, luidt een post onder een Sleep Token-video op YouTube. Honderden andere commentaren drukken soortgelijke gedachtes en emoties uit. De band heeft een fanatieke en trouwe fanbase. Vorig jaar en begin dit jaar deed Sleep Token een uitverkochte tournee door Groot Britannië. Ik zag bij toeval — met dank aan het algoritme — een van deze concerten: dat in de O2 Academy, Birmingham op 17 januari 2023. Het concert staat integraal op YouTube, duurt één uur en 23 minuten en is geschoten door een fan vanuit het publiek. Ik keek de registratie ademloos uit.
Daar zijn allerlei redenen voor. De fans die de nummers, sommige koud een paar weken uit, woord voor woord meezingen is daar één van. De cameravoering werkt ook mee. Die staat in het publiek en het is alsof ik bij een intiem en speciaal moment ben. Samen met anderen kijk ik op naar de bandleden die maskers dragen en gekleed zijn in pijen. Bandleider Vessel leidt de ceremonie. Aan alles voel ik: dit is bijzonder. De weken daarna overvalt een gevoel van gemis me.
Ik was even onderdeel van iets groters en ik wil meer.
Meer Sleep Token.
Op kantoor valt mijn nieuwe obsessie niet in goede aarde. Muziekliefhebber en podcaster Marco Smeets buldert vanuit het kantoor naast dat van mij of die ‘Kensington-troep’ uit kan. Zus Aline vindt de muziek vrésélijk en is geschokt dat ik naar zulke slappe emo luister. Duidelijk: niet iedereen kan Sleep Token waarderen. Waarom maakt de band dan zo’n grote indruk op mij? Om daar meer inzicht in te krijgen is een duik in de geschiedenis van Sleep Tokens de eerste stap.
Die begint in 2016.
Of misschien eerder, maar dan brengt Sleep Token een eerste single uit die in december wordt gevolgd door de debuut EP One. De nummers zijn een vreemde mix van technische metal en indie-arrangementen. Die lijn trekt Sleep Token door op Two, de tweede EP, een jaar later.
Vanaf eerste single ‘Thread The Needle’ maakt de band artistieke videos bij de nummers waarin zanger Vessel vaak een rol vervult. Het mysterieuze karakter van de beelden past bij het verhaal van de band. Sleep Token aanbidt de entiteit Sleep en brengt zijn boodschap over. Frontman Vessel is daarvoor het medium. Hij schreef alle teksten en nummers en treedt op de voorgrond. Net als de andere drie bandleden — die II, III en IV heten — is Vessel gehuld in een lange mantel en draagt een masker. In het enige interview dat met Vessel is te vinden, vertelt hij in 2017 aan Luke Morton van Metal Hammer dat de identiteiten van hemzelf en de bandleden niet belangrijk zijn. Het gaat enkel om de boodschap van Sleep. Zijn antwoorden zijn indirect en gehuld in mystiek. Morton vraagt wat we live van de band kunnen verwachten. Het antwoord van Vessel is ‘worship’, aanbidding. Geen slechte omschrijving: de optredens van Sleep Token lijken op een religieuze bijeenkomst. Niet alleen door de maskers en mantels, ook door de aankleding van het podium en door de theatrale opzet van de concerten.
Sleep Token is niet de eerste band die zijn identiteit verbergt. In de hardere genres gingen Slipknot en Ghost hen voor. Slipknots frontman Corey Taylor steekt zijn bewondering voor Sleep Token niet onder stoelen of banken en vergelijkt de band met de vroege Slipknot. Dat bracht direct het geruchtencircuit op gang: is hij Vessel? Die geruchten zijn inmiddels ontkracht. Wie is Vessel dan wel? Leo Faulkner van het Britse indie-duo Blacklit Canopy maakt de meeste kans. Zijn stem zou zo die van Vessel kunnen zijn. De paar videos die het duo heeft uitgebracht worden gekenmerkt door dezelfde donkere, abstracte sfeer. De soulvolle en donkere indie van Blacklit Canopy is terug te horen in Sleep Token. Grote kans dus, maar zeker is het nog niet. Al schreeuwen diverse muziekblogs het van de daken.
Sinds die eerste twee EPs maakt Sleep Token slim gebruik van publiciteit. Voordat nieuw materiaal verschijnt, wordt de spanning opgebouwd door een of meerdere videos uit te brengen. Vanaf januari dit jaar deed de band dat door om de zoveel weken een nieuw nummer en bijbehorende clip op YouTube te delen. Dat bracht de band onder de aandacht bij een bredere doelgroep. Ook het niet verbieden van het opnemen van optredens door fans is een gouden zet. Hele shows zijn op YouTube te vinden. In juni speelde de band in het voorprogramma van Slipknot in de Ziggo Dome in Amsterdam. De band verbood professionele fotografen om beeldmateriaal te schieten van het optreden, maar de show stond een paar dagen later integraal op internet. De amateuristisch geschoten beelden vanuit het publiek passen bij het mysterieuze karakter van de band. Het versterkt de bijna religieuze ervaring van ‘erbij zijn’, onderdeel zijn van ritueel. Dat heeft Sleep Token uitstekend door. De esthetiek van de videos maakt daar eveneens gebruik van. Voor de nummers van Take Me Back To Eden verschenen videos van standbeelden van mysterieuze niet-menselijke wezens. Het gebrek aan dynamiek en beweging in de clips verlegt de aandacht naar de muziek.
Die muziek is wat Sleep Token uiteindelijk écht bijzonder maakt. Al denken Marco Smeets en mijn zus daar dus anders over. Take Me Back To Eden, het derde album, verscheen in mei nadat vanaf begin dit jaar elke twee weken een nieuwe nummer werd uitgebracht, mét mysterieuze videoclip. De miljoenen views bewijzen dat Sleep Token hiermee een nieuwe doelgroep heeft bereikt. Bekende YouTube-ers met een groot bereik bespraken de nieuwe nummers in hun shows en droegen zo bij aan het viraal gaan van elk nieuw nummer. Uiteindelijk is de kwaliteit en het onplaatsbare van de materiaal doorslaggevend. ‘Granite’ bijvoorbeeld is een mengeling van soulvolle r&b, dromerige indie-arrangementen en metalrifs. Een vreemde combinatie die fantastisch werkt. In ‘The summoning’ komen allerlei stijlen metal langs voordat vanaf minuut vijf zeventiger jaren soul-rock het overneemt. Onverwachts en prachtig.
Mooiste voorbeeld is misschien wel ‘Aqua Regia’ dat een soulvolle piano-ballade is die zindert van de spanning, een geweldige hook heeft en waarin Vessel laat horen hoe goed hij kan zingen. Zijn stem fenomenaal. Toch is het vooral zijn houding als zanger die het werk van Sleep Token zo goed maakt. Het lijkt erop dat Vessel bewust de grenzen van zijn bereik opzoekt en, nog belangrijker, het niet erg vindt dat dát te horen is. Juist dat maakt Vessel — ondanks zijn masker — menselijk en feilbaar. De live-opnamen op Youtube laten goed horen hoe Vessel daar — bewust of onbewust — gebruik maakt van zijn eigen kwetsbaarheid. Met name in het rustige ‘Aqua Regia’ komt hij soms adem tekort, reikt hij net iets te hoog waardoor zijn stem breekbaar klinkt. Ideaal voor de messiahs voor Sleep die hij is.
Wat is er zo goed aan Sleep Token?
Alles. De combinatie dus. Een eclectische stijl die past bij deze tijd van genrevervaging, een charismatische zanger, slimme pr, gebruik maken van de kracht van fans, het in eigen hand houden van alle activiteiten van de band (DIY), én een goed doordacht verhaal. En vooral: sterke nummers die niet in een hokje passen.
Take Me Back To Eden van Sleep Token is in mei 2023 in eigen beheer verschenen.
Referenties
- Op de YouTube-pagina van Sleep Token zijn alle videoclips te bekijken: link.
- Het interview met Vessel van Sleep Token door Luke Morton dat op 19 mei 2017 verscheen in Metal Hammer is hier te lezen: link.
- Op de website van Sleep Token is weinig te vinden over het verhaal achter Sleep, wel is het een mooi voorbeeld van een in eigen beheer (DIY) opgezet platform: link.
- Is Vessel Leo Faulkner? Beluister hier bij Bandcamp The Patient Demos van Blacklit Canopy en oordeel zelf: link.
