Gerri Jäger: Beklemmende muziek voor een beklemmende tijd
In de pauze van het Carte Blanche concert van Gerri Jäger in het Bimhuis raak ik aan de praat met DJ en kunstduizendpoot Juha van ’t Zelfde. Binnen twintig seconden gaat het gesprek over de toestand van Nederland waar angst en bekrompenheid steeds nadrukkelijker regeren en het imago van vrijheid en tolerantie waar ons land zich decennialang mee onderscheidde, razendsnel naar de vaantjes geholpen wordt. Het benauwende, benepen en beklemmende Nederland van vandaag. En Gerri Jäger wist met name die beklemming feilloos in muziek te vangen.
De in Oostenrijk geboren, maar al vele jaren in Nederland wonende Gerri Jäger is niet alleen een fabelachtig goede slagwerker. Hij speelt ook een sleutelrol in twee van de meest baanbrekende groepen die ons land de afgelopen tien jaar heeft voortgebracht: Knalpot en Rooie Waas. Naast nog een handvol andere ensembles met een frisse en creatieve kijk op de muziek, zoals EKE, Naked Wolf en Bandwith.
Dat Jäger van het Bimhuis een Carte Blanche kreeg aangeboden is voor een muzikant met zijn status niet zo bijzonder. Wèl hoe de slagwerker hem invulde. Vaak kiezen musici ervoor om hun belangrijkste groepen op één avond allemaal op te laten draven. Of om eindelijk eens die internationale coryfée uit te nodigen waar ze al jaren mee willen spelen. Zo niet Gerri Jäger. Hij gebruikt de avond om zich als componist te kunnen presenteren. Hij is academisch geschoold. En dat leverde twe uur aan zware en complexe stukken muziek op.
Vóór de pauze laat hij zich als slagwerker begeleiden door bassist Petter Eldh, Knalpot-kompaan en gitarist Raphael Vanoli, de Belg Joachim Badenhorst op klarinet en tenorsax en tenslotte zangeres Sofia Jernberg. Op Badenhorst na zijn ze ook allemaal met elektronica in de weer.
Het concert begint met en film van een zwaan in de regen — van Ellenoor Bakker. Terwijl je het nauwelijk in de gaten hebt is het ensemble al aan het spelen. Klanken die zich amper van het omgevingsgeluid onderscheiden. Gefriemel en kuchjes. Geruis. Maar langzaam, héél langzaam ga je als luisteraar steeds meer klanken horen die zich onmiskenbaar als muziek laten benoemen. Vooral van de kant van Jernberg en Badenhorst.
Donker
Het blijft abstract allemaal. Veel drones. Vanoli is nadrukkelijk met zijn ‘E-bow’ in de weer. Na en half uur schakelt de groep over naar en recht vooruit ritme dat als ‘rock’ te herkennen is. De muziek krijgt iets trance-achtigs, maar het blijft donker. Zoals ook de groep vrijwel in het donker op het podium zit.
Het tweede stuk is traag en wederom donker, met een paar mooie basale melodielijnen die geblazen worden door Badenhorst. En ook in het derde stuk overheerst die sfeer. Maar het is wel erg mooi gecomponeerd en superstrak gespeeld, met synchrone sirene-achtige motiefjes van Vanoli en Badenhorst. Beklemmend dus. Op en bijna hypnotiserende wijze.
Na de pauze vershijnt Jäger wederom met Raphael Vanoli op het podium. En verder slagwerker Frank Rosaly en gitarist Giray Gürkal. Een wat meer ‘rockgerichte’ bezetting dus, de muziek ook een klein beetje meer lucht geeft. De ‘sound’ van het kwartet is geweldig. Een soort bewust stotterende en hortende postrock. Je zou er zelfs het etiket ‘industrial’ op kunnen plakken — zeker als Vanoli de snaren met en steeksleutel begint te bewerken en de groep aanvangt zware noodweerdrones te produceren. Dan is er gen ontsnappen meer mogelijk. Pop en amusementsmuziek heeft doorgaans een escapistische functie. De muziek van Gerri Jäger is het tegendeel. Het laat zich beluisteren als de beklemmende verklanking van de tijdgeest.
Peter Bruyn
Gezien wo 22 nov 2017, Bimhuis, Amsterdam. Website
Meer Gerri Jäger op Frnkfrt:
