Max Eastley en Bei Ruth — Berlijns Dagboek 14
Voor het eerst in vele jaren — minstens vijftien, schat ik — logeer ik in Berlijn eens niet in Penzlauer Berg of Mitte, maar in Kreuzberg. Deels noodgedwongen, m’n vaste plekken bleken allemaal volgeboekt. Maar deels ook omdat steeds meer van mijn favoriete concert- en drinkplekken uit Penzlauer Berg verdwenen zijn. Van mijn geliefde Musicbar Yesterday is niets meer over. White Trash is van de Schönhauser Allee naar elders verhuisd en een platte ‘tourist trap’ geworden. Het vriendelijke brunchcafé Mme Courage is een jaar of twee geleden gesloten. Tegelijk met het unieke Alt Berlin — een schitterende, meer dan honderd jaar oude Kneipe die een jaar of tien geleden nog in een Tatort-aflevering figureerde, maar inmiddels is opgeslokt door een enorme en nare Tommy Hilfiger winkel. En van het befaamde Tanzwirtschaft Kaffee Buger, waar ooit de befaamde Russendisko gelanceerd werd — is de sjeu ondertussen ook wel een beetje af.
Ik heb de laatste jaren ook gemerkt dat ik steeds vaker naar concerten in Kreuzberg, Friedrichshain en Neuköln ga. En daar zit ik nu exact tussenin. Ook kwam ik er al websurfend achter dat hier vlakbij een fietsenmaker zit die fietsen verhuurt voor 8 euro per 24 uur en dat is niet alleen concurrerend met een OV-dagkaart, maar ook veel comfortabeler. En het blijkt nog een prima fiets ook, veel beter dan die ik in het verleden wel eens bij een hostel huurde. Die werden nooit onderhouden. Deze fiets heeft kabelslot, bel en werkend licht.
Vrijdag 14:00 uur
Enfin, vanmiddag meteen gebruik van gemaakt. Maar niet nadat aan de overkant van m’n hotel een fijne vegatortilla-brunch had genoten. Toen ik de straat overstak hoorde ik nota bene plotseling mijn naam. Was het Jochem van der Heide — in het verleden medeorganisator van het Utrechtse Rumor festival. We hadden elkaar jaren niet gesproken maar onlangs, tijdens Sonar, toevallig nog even mailcontact gehad. Het bleek zijn laatste Berlijnse vakantiedag en ik tipte hem nog even de expositie van Max Eastley in de daadgalerie in de Oranienstrasse waar ik zelf ook naartoe wilde.
Als ik een uur later in de Oranienstrasse bij de galerie van m’n fiets stap komt Jochem er ook net aan. De expo van Eastley is in het kader van het Berlijnse Mikromusik festival dat eind augustus plaatsvindt en waar Eastley een van de gasten is. Twee jaar geleden bezocht ik het festival zelf nog en schreef daarover in Berlijns Dagboek 12. (1) Eastley exposeerde tien jaar geleden tijdens een van de laatste )toon)-festivals in de Nieuwe Vide. Dat waren een soort fragiele metalen vlinders die doordat ze bewogen een ritselend geluid maakten. Heel mooi.
In de daadgalerie (2) toont Eastly metalen staafjes die aan een draad hangen. Doordat de draad aan een draaiend motortje is bevestigd, ‘dansen’ de staafjes als het ware op een houten podiumpje, wat weer een fascinerend geluid oplevert. ‘Rotations 12’ heet het.
Er is nog een andere installatie van twaalf stenen die ruwweg in een cirkel zijn gelegd, met een diameter van pakweg drie meter. Een soort klok dus, al liggen de stenen niet op gelijke afstand van elkaar. In het midden een gebogen stalen draad die als een soort wijzer ronddraait — althans, ik neem aan dat dat de bedoeling is. Precies als ik naar het ding toe loop valt de naald — plop — naar beneden. Er gebeurt werkelijk niets meer. Ik vraag aan de suppoost — die niks in de gaten heeft — wat er aan de hand is. Hij zegt geen curator of galeriehouder te zijn en besluit om de eigenaar of conservator maar eens te bellen. Eastley zelf is ook nog in de stad. Misschien kan hij het ding repareren.
Ik zeg dat ik later deze week nog wel eens terug kom en vind het wel tijd voor een biertje bij Bateau Ivre, verderop in de Oranienstrasse.
Vrijdag 20:00u
Sommig toeval is te toevallig om geen toeval te zijn. Als ik ‘s avond even over achten in de Schlesische Strasse loop, hoor ik — exact op de plek waar ik ‘s middags Jochem ontmoette — weer mijn naam roepen. Ditmaal is het Nik, manager van het hostel waar ik gewoonlijk verblijf als ik in Berlijn ben. Hij maakt meteen een grap over ‘vreemdgaan’. Ik zeg dat zijn hostel helemaal was volgeboekt. ,,Maar vind je deze buurt eigenlijk ook niet leuker?’’ vraagt hij uitdagend. We raken even aan de praat over zaken zoals in de inleidende alinea van dit verhaal ook al aangehaald.
Dan stap ik op de fiets richting Bei Ruth, een relatief nieuwe alternatieve club op de grens tussen Neuköln en Alt Teptow. Ik ben er nog nooit geweest — hoorde er afgelopen voorjaar voor het eerst over.
Maar eerst wil ik nog snel iets eten en besluit dat niet in de Schlesische Strasse te doen. Het is vrijdagavond. Uitgaansavond. Overal ontzettend druk. ln de Elsenstrasse schiet ik een zijstraat in, naar waar ik mij van enkele jaren geleden een aardig en goedkoop Indisch restaurantje herinner.
Het zit er nog steeds, met er tegenover een pizzeria die mij eerder niet was opgevallen. De kaart die buiten hangt is aanlokkelijk en pizzeria’s zijn doorgaans handig snel als je in je eentje bent. Ik ga naar binnen en kan mijn ogen niet geloven. Overal waar ik om mij heen kijk kristal — nepkristal uiteraard. Tal van kroonluchters, tutteltjes en dingetjes, karaffen, kerstversieringen, een complete Kitschuitdragerij. Maar ze hebben een flinke keuze in vegapizza’s. En bier, uiteraard. Op het kaartje bij de rekening zie ik pas dat de zaak Ristorante dell’Arte heet. (3) Uiteraard!
Het is nog een minuut of tien verder fietsen naar Bei Ruth. Althans naar de plek waar de club volgens mij moet zijn. Maar ik blijk het huisnummer niet goed te hebben opgeschreven. Na een paar minuten de Ziegrastrasse op en neer gefietst te hebben zie ik mensen en hoor ik in de verte muziek. Ik vraag een vrouw met een bakfiets of ze weet waar Bei Ruth is. ,,Daar ben ik ook naar op zoek,’’ antwoordt ze. Er komt een man met een skateboard van de andere kant. Ook hij blijkt zoekende naar Bei Ruth. Dan moet het wel in de buurt zijn.
En inderdaad. Later kom ik er achter dat het bedrijventerreintje wel vier of vijf verschillende clubs herbergt. Sommige met alleen een DJ. Andere — zoals Bei Ruth — met live-bands. In de verte hoor ik zelfs hardcore punk.
En alleen al het trappenhuis van het pand waarin Bei Ruth (4) zich bevindt, zitten op verschillende etages verschillende clubs — Bei Ruth helemaal bovenaan. Het herinnert mij qua stijl en inrichting nog het meest aan West Germany, vlakbij Kotbusser Tor. Klein podium. Wat spots aan het plafond. Basaal, maar goed uitgerust PA’-tje. Barretje met alleen flessen — geen tap — en prettig geprijsd. En buiten of bij de deur uiteraard nergens een duiding of aanwijzing waar je precies moet zijn. Karakteristiek Berlijns.
Vrijdag 22:00 uur
Natuurlijk ben ik veel te vroeg. Zo gaat dat altijd als je ergens voor het eerst komt. Het programma heet: Bang On presents: Clash Symbols #5. Drie Berlijnse bands. Het is tekenend voor het imago dat de stad nog altijd heeft, dat alle drie de groepen uit ‘import-Berlijners’ bestaan.
Pakweg om kwart over tien, als er zo’n kleine vijftig mensen binnen zijn, begint het eerste concert: het soloproject Koy (5), waarachter de platinablonde Russische Victoria Trunova schuil gaat. Op de beste momenten een beetje Nico, op de meest commerciële momenten een beetje Kate Bush en op de meest experimentele momenten een beetje Cosey Fanni Tutti. Maar nog erg giechelig, onzeker en vooral schoolmeisjesachtig.
De band waarvoor ik in eerste instantie naar Bei Ruth gekomen ben is het New Zeelandse Full Moon Fiasco. (6) Hun Bandcamppagina was veelbelovend. Twee jongens op gitaar en toetsen, twee meisjes op bas en drums. Psychedelische rock in Pebbles/Nuggets-stijl. Ontzettend lekkere muziek, maar ze mogen nog wel wat live-ervaring opdoen voordat ze serieus in het clubcircuit storten.
En dan Nosoyo. (7) Het is al ruim na middernacht als dit naar Berlijn verhuisde Nederlandse duo het podium opkomt. Jongen meisje, drums gitaar. Er zijn er de laatste vijftien jaar al veel van geweest, in allerhande combinaties en haarkleuren. The White Stripes, The Kills, Beach House, Blood Red Shoes, Vive la Fête, enzoverder. Wat Nosoyo met laatstgenoemde gemeen heeft is een passie voor mode; althans, dat lees ik in een persbericht van platenmaatschappij V2 dat eind augustus de debuutplaat van het duo uitbrengt.(8) Vooralsnog is heeft de performance van Nosoyo nog wel een wat kuiser uitstraling dan die van het Belgische duo.
Maar je kunt er niet omheen, Nosoyo klinkt en speelt een stuk professioneler dan de twee voorgangers deze avond. Muzikaal ook aanzienlijk meer sophisticated. Tegelijk zijn ze ook het meest mainstream, wat weer een beetje contrasteert met de ambiance. Keurige liedjes met keurige koortjes. In Nederland wordt de band met de nodige poeha gelanceerd, maar het — voor een opvallend groot deel uit expats bestaande — publiek in Bei Ruth heeft daar absoluut geen boodschap aan en hangt alweer voor het merendeel al roezemoezend bij de bar. Het zijn vooral een paar dozijn meisjes die gefascineerd de verrichtingen van zangeres/gitariste Donata Kramarz en drummer Daïm de Rijke gadeslaan. Het soort meisjes dat waarschijnlijk ook graag Wouter Hamel hoort. En dat komt goed uit, want zijn voorprogramma gaat heet duo komend najaar in Nederland verzorgen.
Het is kwart over een als ik weer bij m’n hotel in Kreuzberg arriveer. Overal lange rijen bij de danceclubs. Het café naast het hotel lokt. Het bed ook. Het bed wint het, voor één keer.
Peter Bruyn
Noten:
- Zie: Improvisationen und Zitronen — Berlijns Dagboek 12
- Website daadgalerie
- Website Ristorante dell’Arte
- Website/agenda Bei Ruth
- Website Koy
- Fool Moon Fiasco Facebook
- Website Nosoyo
- Nosoyo bij V2 Records
Lees ook de eerder verschenen Berlijnse dagboeken:
— “Het experiment is hier de mainstream” — Berlijns dagboek 1
— De Neubauten-bedevaart: Oudere mannen en hun nostalgie — Berlijns Dagboek 2
— Zweten in de Raster-Noton sauna — Berlijns Dagboek 3
— Microtonaal in de koeienstal — Berlijns Dagboek 4
— Bier met Blixa (hij betaalt) — Berlijns Dagboek 5 (slot)
— Neubauten Karaoke — Berlijns Dagboek 6
— Adidas, Bild en travestie — Berlijns Dagboek 7
— Camera macht alles wieder Neu! — Berlijns Dagboek 8
— SO36 van Kippenberger tot Stiff Little Nu — Berlijns Dagboek 9
— ‘Nick Cave speelt Hans Teeuwen die Nick Cave speelt’ — Berlijns Dagboek 10
— Een gitaarheld op Crocs en de geest van Franz Biberkopf — Berlijns Dagboek 11
-Improvisationen und Zitronen — Berlijns Dagboek 12
