Minderheden horen er nooit écht bij

over ‘K4L’ van Ebow

De Duitse media raken niet uitgepraat over Ebow. De muzikante van Duits-Turkse afkomst heeft met ‘K4L’ een maatschappijkritisch album gemaakt. Precies wat de Duitse hiphop nodig heeft, schrijft onder ander de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Ebow denkt daar anders over. Uiteindelijk zit ze samen met Özil in dezelfde Benz.

Diese Sprachi geht raus an alle Almans und Cis-Heten
die sich migrantische,
nicht-weiße und queere Ästhetiken aneignen
Wir tragen diesen Look mit stolz,
aber auch mit Stigma
in ‘Hengameh Skit’.

Ebow is atypisch en dat weet ze. De in München geboren Ebru Düzgün studeerde architectuur, trok naar Wenen, haalde haar masterdiploma en maakte drie Duitstalige hiphop-albums. De combinatie maakt haar het lievelingetje van de Duitse journalistiek en progressieve groeperingen. “Maar ik ben meer dan een migrantenkind dat met succes is gaan studeren”, vertelde ze vorig jaar aan de Bayerischer Rundfunk. “Mijn muziek is niet bedoeld voor hoogopgeleide witte jongeren die mijn maatschappijkritiek schitterend vinden en van mening zijn dat échte hiphop zo moet klinken.” Ebow weet hoe kwetsbaar ze is. Ze geldt als voorbeeld van gelukte integratie. Loopt ze uit de pas? Dan laat men haar zo weer vallen. Dat gebeurde met de profvoetballer Mesut Özil. Hij verkoos het Duitse nationale team boven het Turkse, werd dé nationale knuffelturk en werd hard onderuit getrokken na een foto met de Turkste president Erdoğan. Zo fragiel is het leven van een ‘goed voorbeeld’.

Erdoğan und ich sind sicher keine friends
Trotzdem sitze ich mit Özil immer noch im selben Boot
Nein, im selben Benz
Egal ob arme Kanaken oder reiche Kanaken
Wir sind und bleiben nun einmal die gleichen Kanaken
Euer fucking Entertainment
in ‘Amk’.

Er zijn veel meer succesvolle meisjes met een migrantenachtergrond, benadrukt Ebow eerder dit jaar in de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Toch wordt ze binnengehaald als een exotisch wonder. Ze haalt haar schouders op bij dergelijk effectbejag en schrijft er teksten over. Haar derde album ‘K4L’ staat vol met maatschappijkritiek die eigenlijk niemand wil horen. In het titelnummer — ‘Kanak for Life’ — beschrijft ze hoe migranten in Duitsland worden behandeld als tweederangsburgers. Het woord kanak (of kanake) ontstond als scheldwoord, maar is inmiddels gemeengoed geworden om mensen met een zuidelijke migratieachtergrond te beschrijven. In ‘Hengameh Skit’ moeten de progressieve, op identiteit gefocuste groepen het ontgelden. ‘Eerst gaven jullie af op onze slechte smaak, nu prijzen jullie onze humus en ayran en eigenen jullie ze toe’, rapt ze. Het verhaal van Edow is dat van alle minderheden: uiteindelijk hoor je er nooit écht bij. Identiteitspolitiek is een goeddoenertje.

In Wenen maakte ze hetzelfde mee. Als kersverse student aan de universiteit werd ze meteen terecht gewezen: als Duitser had ze een te grote mond. Toch bleef ze na haar studie in de stad hangen. De hiphop-scene was er beter en vooral opener voor vrouwen dan in München én de mensen meer politiek bewust dan in Duitsland. Ebow groeide op in München, de stad waar haar ouders vanuit het oosten van Turkije neerstreken. Ze behoren tot de Zaza, een volk dat zichzelf als Koerdisch beschouwt, en hangen het alevitisme aan, een liberale stroming binnen de islam. Vrouwen en mannen zijn er gelijk en een hoofddoek dragen is niet verplicht. Op ‘K4L’ komen Ebows wortels regelmatig langs in haar teksten. Opener ‘Eren (Skit)’ is een Koerdisch gedicht dat door haar neef wordt gezongen in het zazaki.

Met haar geboorteland Turkije heeft ze een haat/liefde-verhouding. In haar eerste zelf-geproduceerde videomixtape ‘Habibi’s Liebe und Kriege’ (2011) mengt ze electro met traditionele Turkse muziek. Haar teksten gaan over de wapenhandel, de onderdrukking van vrouwen in de Turkse gemeenschap en over misplaatst nationalisme. De muziek staat nog steeds online op Bandcamp, de clip is helaas van Youtube verwijderd.

In 2013 verschijnt debuut ‘Ebow’ bij het Berlijnse platenlabel Disko B. De electro-invloeden zijn er vervangen door een sterkere hiphop-oriëntatie. De oriëntaalse en Turkse invloeden in haar muziek worden steeds minder prominent. Op ‘Komplexität’, in 2017 verschenen bij Problembär Records, spelen ze nog slechts op de achtergrond een rol. Op het onlangs verschenen ‘K4L’ zijn ze afwezig. Ebow zit er ergens tussen M.I.A. en Missy Elloitt in, twee van haar grote idolen. De teksten van Ebow zijn compromisloos en direct, haar muziek soms gedreven door harde, diepe bassen, dan weer rond en melodieus. Die afwisseling maakt ‘K4L’ mede zo’n sterk album. Dan is er nog de productie van producer Walter p99 arke$tra uit Leipzig. Sinds 2016 vormt Ebow met hem en Slimgirl Fat het artistieke neo cloud-r’n’b trio Trios Gaddafi Gals (zie hier). Hij weet de perfect instrumentale omlijsting voor Ebows maatschappijkritiek te creëren: kil en direct. Komt hard binnen.

Ebow weet dat haar migrantenvriend(inn)en en zij er uiteindelijk alleen voor staan. ‘K4L’ klinkt als een fuck you naar de buitenwereld én een liefdevolle omhelzing van de eigen gemeenschap. Verscheurd en toch samen. In ‘Kanak For Life’ staat de migrantengemeenschap centraal. ‘Butterflies’ is een liefdesverklaring aan iedereen wiens gender afwijkt van de heteroseksuele standaard. ‘4.20’ een lofzang op het samen gebruiken van verdovende middelen. ‘Schmeck mein Blut’ (proef mijn bloed) een ijzersterk feministisch manifest. Ebow spuugt er haar teksten uit:

Schmeck mein Blut
Jeden Tropfen meiner Wut
Ertrink in meiner Flut

Wat een venijn, wat een gekanaliseerde agressie, wat een kracht. In het interview met de Bayerischer Rundfunk legt Ebow uit waarom ze niet de behoefte voelt om te demonstreren tegen de extremistisch-nationalistische organisatie Pediga: ze wil minderheden juist op een positieve manier laten zien hoe ze betekenis kunnen geven aan hun leven. Dat gaat haar op ‘K4L’ goed af. Dat ze en passant niet-minderheden van divers pluimage die iets menen te moeten vinden over minderheden op hun nummer zet, is mooi meegenomen. Dat is misschien wel wat hiphop in het algemeen nodig heeft.

‘K4L’ van Ebow is verschenen bij Problembär Records. Houd de Bandcamp van het label in de gaten: er komt veel fraais uit Wenen.