Romantische muziekactivisten in hart en nieren
Nog ingetogener, nog meer pop. Zo klinkt Begone Dull Care, het derde album van Junior Boys. Een bewuste keuze van het duo, want er is nogal wat mis met het huidige muzikale landschap. ‘Dancemuziek draait alleen nog maar om hooks, om de volgende rush. Emotie is een vies woord geworden.’
Saai. Ontzettend saai, zelfs. Zo klinkt de meeste dancemuziek anno 2009. Die ontwikkeling is al een tijdje aan de gang, benadrukt Jeremy Greenspan. ‘Maar de laatste tijd loopt het de spuigaten uit.’ Dat vraagt om een reactie, vonden de twee geboren Canadezen. Het resultaat? Begone Dull Care. Een introvert, haast verstild popalbum. Alsof het album zelf een schuilplaats is voor de hectische wereld om ons heen, waar de ene thrill naadloos overloopt in de andere. Saai, dat constante zoeken naar directe bevrediging? Jazeker, menen Greenspan en muzikale maatje Matthew Didemus. Maar, het woord ‘dull’ in de albumtitel heeft geen dubbele betekenis. Althans, niet bewust. Begone Dull Care verwijst naar de gelijknamige Canadese animatiefilm uit 1949 waarin Norman McLaren en Evelyn Lambart direct in de filmband krassen om de jazz van Oscar Peterson te voorzien van grillig beeld. Ze wonnen er destijds een prijs voor experimentele film mee. Dat verdient een verwijzing, vond het duo. Dat de albumtitel door het archaïsche ‘begone’ een soort romantische kritiek lijkt op het nu, is toeval. Al twijfelt Greenspan wel. ‘In ieder geval is het niet zo door ons bedacht’, benadrukt hij. ‘Ons album heeft ook geen politieke boodschap, alleen een muzikale.’
Goed, politiek in de enge zin van het woord is het album niet. Neemt niet weg dat Greenspan en Didemus iets zeggen over de ‘politiek van de hedendaagse dansmuziek’. ‘Wat dat betreft hebben we zelfs meerdere boodschappen’, vertelt Greenspan enthousiast. Allereerst is daar het geluid van het album. ‘Tegenwoordig worden muziek ontzettend hard opgenomen en staat constant in het rood. Van dynamiek is geen sprake, terwijl die juist zo belangrijk is om emoties over te brengen’, doceert Greenspan. ‘Ons album is buitengewoon dynamisch. We spelen met hard en zacht, met ingetogenheid en expressiviteit. Dat zorgt voor emotionele spanning die essentieel is voor goede dansmuziek.’ Lachend: ‘we wijken dus behoorlijk af van de mainstream in de dancecultuur.’ Dat maakt Begone Dull Care een lastig album. Totaal ongeschikt als achtergrondmuziek, ook. Wie luistert, moet ook écht luisteren. En dat is precies de bedoeling, kirt Didemus triomfantelijk. Dan is er het volgende obstakel: de muziek is zo traag, zo verstilt en zo intiem dat het ongemakkelijk voelt. Veel keuze heeft de luisteraar niet. Het is óf volledig opgaan in het album óf afhaken.
Greenspan glimlacht. Maakt een afwerend gebaar en buigt dan weer naar voren. ‘Weet je, er zijn recensies waarin het album wordt neergezet als ons meest dansvloergerichte.’ Voorzichtig wikt en weegt hij zijn woorden. ‘Ik kan er verder weinig over zeggen. Echt niet. Voor de buitenwereld hebben we drie albums gemaakt, maar voor ons is het maken van muziek een constante evolutie. We veranderen zo langzaam dat we het zelf niet ervaren als verandering.’ Goed, dat het album minder hooks heeft dan de vorige twee? Helemaal waar, knikken de twee instemmend. Dát is wel gedaan met voorbedachte rade. ‘Dance lijkt daar alleen nog maar om te draaien. Om hooks, om wisselingen, om geschreeuw. Het is een en al actie. De subtiliteiten zijn verdwenen’, fulmineert Greenspan. Dat is gemakkelijk scoren, maar ook saai. En je doet er de ontwikkeling van het genre onrecht mee aan. Kijk naar de opkomst van dance begin jaren negentig. Zoveel subtiliteiten, laagjes en emotie er destijds in de muziek zaten. Prachtig, verzucht Greenspan. Didemus, slaapdronken en wellicht daardoor afwezig, knikt instemmend. Hij verkaste van Canada naar Berlijn. ‘Daar heb ik het geweldig naar mijn zin, maar ik heb er geen nieuwe muziek ontdekt. Je komt er gemakkelijker mee in aanraking. Meer niet’, benadrukt hij. ‘Misschien moet je juist niet in Berlijn wonen, het tegenwoordige centrum van de dancemuziek, om een frisse blik te houden’, grinnikt Greenspan.
Observeren vraagt om afstand, meent Greenspan. Natuurlijk, muzikanten en producers als The Field en Trentemøller doen niet mee aan het circus van de extraverte, in-your-facecultuur. Maar dat zijn uitzonderingen. Hoe het zo ver heeft kunnen komen? Daar wil Greenspan graag over filosoferen. ‘Internet’, poneert hij. ‘Internet zorgt ervoor dat we alle muziek die je maar kunt bedenken binnen handbereik hebben. Het opent een deur naar onbekende muziek en naar het verleden. Dat is iets heel goeds. Maar in praktijk zorgt het ervoor dat iedereen z’n eigen muziek online gaat zetten en aangezien die is gemaakt door mensen met weinig ervaring als producent, klinkt de muziek ééndimensionaal en wordt er gebruik gemaakt van de simpelste middelen om de aandacht vast te houden. Dat is immers wat iedereen kent en wat eenvoudig na te maken is. Zo komt er steeds meer muziek die gebaseerd is op directe bevrediging, die constant op het randje zit. Dat is zo ongelooflijk saai. Wij hebben gekozen voor precies het tegenovergestelde. Geen hooks, alleen maar melodielijnen die we blijven herhalen. Ik heb er zelfs mijn stem op afgestemd. De emotionele lading zit ‘m nu in de breekbaarheid van mijn stem, omdat ik me zo open opstel.’
Didemus, zichtbaar onder de indruk van het vlammende betoog van zijn muzikale partner, vult aan: ‘In feite doen we in elk nummer acht minuten lang steeds hetzelfde. We hebben bewust geen tierelantijnen toegevoegd en ook niets bewust mooier gemaakt dan het in eerste instantie was. Het resultaat is zo puur mogelijk gehouden. Toch zitten er zoveel subtiele veranderingen in dat je een nummer niet terug kunt brengen tot drie minuten. Dat heeft ons al een paar keer problemen opgeleverd omdat radioprogramma’s weigeren nummers van acht minuten te draaien.’ Lachend: ‘Nou, wij weigeren onze nummers in te korten.’ Greenspan dromerig: ‘uiteindelijk komt het wel weer goed met dancemuziek. De tijdsgeest speelt op dit moment gewoon een grote rol.’ Tja, romantische muzikale activisten zijn het, die twee van Junior Boys. Al vinden ze zelf van niet.
Originally published at frnkfrt.net on May 27, 2009.
