Smartlap geeft knappe ballonnenpop van My Brightest Diamond betekenis

‘Gekunsteld’. Dat was het woord dat mij voortdurend door het hoofd schoot tijdens het

‘Gekunsteld’. Dat was het woord dat mij voortdurend door het hoofd schoot tijdens het concert van My Brightest Diamond, afgelopen zondag in het afgeladen Bimhuis, in het kader van het Holland Festival. Maar het zal geen toeval zijn dat ook het begrip ‘kunst’ in het woord gekunsteld verstopt zit.

Je ziet ze wel eens in televisieprogramma’s: mensen die gepassioneerd iets uitroepen als ‘Ja maar kunst is toch emotie!’. Een zucht van opluchting bij het keren van een schijnbaar onvermijdelijk drama, dat is emotie. Een luide vloek als je je realiseert dat je belazerd bent, dat is ook emotie. Maar met een zucht en een vloek heb je nog geen kunst.
Kunst kan natuurlijk best over emoties gaan. Maar de presentatie van die emotie gaat doorgaans toch echt in iets ambachtelijks vervat. En niet zelden in iets gekunstelds — al heeft dat woord al snel de connotatie van ‘onnatuurlijk’. Maar moet kunst eigenlijk ‘natuurlijk’ zijn?
Terug naar My Brightest Diamond, het theatrale muziekproject van de in 1974 geboren Amerikaanse Shara Worden. Voordat ze in 2006 onder die naam muziek ging maken, droeg ze als zangeres en componiste reeds bij aan de platen van anderen en dat is ze blijven doen. Vooral — maar niet alleen! — musici uit de omvangrijke ‘Brooklynscene’. Zo werkte ze ondermeer met Bon Iver, DM Stith, Laurie Anderson, The Decemberists en bassaxofonist Colin Stetson. Het bekendst werd Shara echter met haar bijdragen aan de platen en concerten van Sufjan Stevens. En zowel muzikaal als wat presentatie betreft zijn de overeenkomsten tussen Stevens en My Brightest Diamond aanzienlijk.

Op het Bimhuispodium twee opvallende trossen oranje ballonnen. ,,Daar heb ik nog nergens in de wereld zo gemakkelijk aan kunnen komen als in Nederland,’’ merkt ze ergens tijdens het concert snaaks op. Zelf ziet Shara er ook prachtig uit: De sfeer van de hoesfoto van haar meest recente My Brightest Diamond-album ‘All Things will unwind’. Ze draagt een vrolijke blouse met een soort pompoentjes, gekleurde pingpongballetjes of kleine ballonnetjes er op. Haar excentriek opgestoken haar en make up geven haar iets van een poppenkastpop.
‘All Things will unwind’ is net als het meeste werk van Sufjan Stevens gearrangeerd in een soort kamermuziekstijl waarbij de voor rock en pop zo kenmerkende elektrische gitaar achterwegen blijft. Een ook in Amsterdam laat ze zich door een dergelijk ensemble begeleiden, zij het grotendeels uit Nederland afkomstig. Alleen drummer Brian Wolfe en violiste Nadia Serota zijn uit Amerika meegekomen. Twee strijkers, fluitiste, klarinettiste en een trompettist in Nederland gerecruteerd.

Het repertoire bestaat vooral uit stukken van haar meest recente plaat; kleurrijke, ingenieus geconstrueerde muzikale miniatuurtjes die met veel gevoel voor theater gebracht worden. Maar zonder de seks en opwinding die goede rock of soul kan hebben. En ook zonder de weemoed of relativering die sommige popliedjes tot klassiekers maakt. De bewondering voor de muziek van Worden is bewondering voor de ambachtelijkheid en vindingrijkheid. Een erg knap muzikaal poppenspel. Soms zelfs letterlijk als ze eerst met een mooi vollemaansmasker voor over het podium danst, voordat ze het nummer ‘Be Brave’ begint te zingen.
Hoe mooi en afwisselend het allemaal ook klinkt, soms geeft Shara je de indruk dat ze wanhopig op zoek is naar ‘betekenis’ — iets wat in de popmuziek van haar generatie allerminst een vanzelfsprekendheid is.

Er zit veel in de rijk georkestreerde kamerpop die My Brightest Diamond in het Bimhuis presenteert; maar géén passie, géén hunkering en géén lust. Géén wanhoop, woede of verachting. Géén schaamte of louterende berusting. Daar komt pas verandering in tijdens de toegiften als Shara met alleen drummer Brian Wolfe terug komt op het podium. Geen strijkers, geen fluit of siertrompetje. Alleen de zangeres zelf, afwisselend op klavier en gitaar, en de verrassend creatieve slagwerker Wolfe. Enerzijds een stuk ‘gewoner’ natuurlijk, maar tegelijkertijd kan er plotseling een stuk meer — vooral ook emotioneel. In het heftige ‘Freak Out’ van de debuutplaat klinken Worden en Wolfe als The White Stripes. En het helemaal solo gebrachte ‘I have never loved someone the Way I love you’, dat is opgedragen aan haar voprig jaar geboren zoontje, groeit uit tot een echt hoogtepunt. Ja, het is een sentimenteel refrein. En ja, het is op het Kitscherige af. Een regelrechte smartlap zelfs. En natuurlijk is het hartstikke ‘pop’. Maar uiteindelijk is het wel dat liedje dat je na afloop van het concert bijblijft.

My Brightest Diamond, zo 17 juni 2012, Bimhuis, Amsterdam.

Website My Brightest Diamond

Meer Holland Festival 2012 op Frnkfrt.net:
Ha ha hoger en la la lager: Poeh poeh Popcorn!
Song Books van John Cage: Anarchie en een geroosterde boterham
McCartney en Costello probeerden het, Greenwood en Dessner doen het

Originally published at frnkfrt.net on June 18, 2012.