The New Aesthetic: zwaaien naar machines

door gastauteur Frank Kloos.

Ik ben heel erg opgewonden. Dat gebeurt wel vaker, maar niet in de zin van ‘dat ik iets zie’, een ontdekking doe, en dat ik het gevoel krijg: Dit Is De Shit. Laat staan dat ik ‘t ook nog eens niet kan verklaren. Dat zelfs Bruce Sterling het niet helemaal kan verklaren. James Bridle noemt het the New Aesthetic.

The New Aesthetic is een beweging, een stroming. Een stroom van ‘data’ in de vorm van beeld, tekst, van objecten en geluid. Wat mij betreft gaat the New Aesthetic over alle vormen van uitingen die mensen in staat zijn om te maken. Maar nu onder invloed van machines. De machine der machines, de computer.

James Bridle, freelance-uitgever en omarmer van nieuwe technologie : “One of the core themes of the New Aesthetic has been our collaboration with technology, whether that’s bots, digital cameras or satellites (and whether that collaboration is conscious or unconscious), and a useful visual shorthand for that collaboration has been glitchy and pixelated imagery, a way of seeing that seems to reveal a blurring between “the real” and “the digital”, the physical and the virtual, the human and the machine. It should also be clear that this ‘look’ is a metaphor for understanding and communicating the experience of a world in which the New Aesthetic is increasingly pervasive.”

Volgens een van de eerste duiders van deze stroming, Tom Armitage, “zwaaien we naar de machines”. Alsof de machines in een eigen wereld leven, ons gezwaai herkennen en contact met ons zoeken. Ik vind dat een vreemde notie. Machines hebben geen gevoel, en als ze ons herkennen, — en dat doen ze — dan zwaaien ze niet naar ons tenzij we ze dat opdragen, of wij ze fout hebben geprogrammeerd. Er bestaat niet zoiets als Kunstmatige Intelligentie. Dat was een experiment dat niet heeft gebracht waar we van droomden. De algoritmen blijven een onvolledige kopie van onze bedoelingen. Programmeurs zijn niet in staat om de natuur na te maken, zelfs niet als de random functie aangeroepen wordt, laat je niks wijsmaken, “Hello World!” is geschreven door een mens.

Bruce Sterling betoogt in zijn essay in Wired: “The New Aesthetic isn’t a chromed android glistening with scifi robot-vision aura. The New Aesthetic is a rather old, and hearteningly traditional, story about a regional, generational cluster of creative people who are perceiving important stuff that other, older, and dumber people don’t get quite yet. It’s a typical avant-garde art movement that has arisen within a modern network society. That’s what is going on.”

Maar ook: “Above all, the New Aesthetic is telling the truth. There truly are many forms of imagery nowadays that are modern, and unique to this period. We’re surrounded by systems, devices and machineries generating heaps of raw graphic novelty. We built them, we programmed them, we set them loose for a variety of motives, but they do some unexpected and provocative things. ”

Wat gebeurt hier dan wèl? Het is de feedback die we ervaren van een halve generatie computergegenereerde media. De echo van ons eigen handelen, die zich uit in glitches, industrieel design, architectuur, kunst, en wat al niet meer. Je ziet het terug in het design van een schoen, een beeld van een beveiligingscamera, een melding van je computer. Het kon niet uitblijven dat het gebruik van de computer een weg zou vinden naar alledaagse taferelen. Een billboard met een verwijzing naar een internet-meme. Ontwerpers die geen computers gebruiken zijn zeldzaam geworden, en de ontwerpers die dat wel doen nemen esthetische waarden van computergegenereerde beelden makkelijk over. Die mooie wireframes in dat 3D-programma, daar moet je toch iets mee doen!

Joanne McNeill van Rhizome zegt het heel mooi: “… the New Aesthetic is how culture is embracing the tools of today” in haar betoog over de context waarin we dit moeten zien:

“Advancing technology always brings a new way of seeing. Maps might still have serpents and dragons to depict unknown territories were it not for the voyages of merchants and explorers. With hot air balloons and air travel, we got to see the world as a bird sees it. Going to the top of the Eiffel Tower meant seeing the textures of the ground as patterns and shapes.”

Ook in Nederland zijn kunstenaars en ontwerpers, bewust of onbewust aan de slag gegaan met deze esthetiek. Wim Crouwel bracht in 1967 al een eerste computergegenereerde lettertype uit getiteld ‘New Alphabet’, en toen Ootje Oxenaar de computer ontdekte werden onze bankbiljetten pas echt heel mooi. Zij waren er vroeg bij met het omarmen van nieuwe techniek. Nu er generaties van de academies en hogescholen komen die de wereld zonder internet nauwelijks gekend hebben, gaan we dat in overal om ons heen ervaren, bijvoorbeeld in de timemaps van Vincent Meertens of de Facebook Poking Machine van Jasper van Loenen. Een recent voorbeeld uit de architectuur is het ‘EYE’ gebouw van het filmmuseum in Amsterdam, dat sommige critici “aanstellerig” vinden.

Dit is nog maar het begin van iets dat geen einde kent. Op allerlei plekken, soms voor de hand liggend, soms verrassend, sijpelen beelden van the New Aesthetic naar buiten. En steeds heb ik weer een moment van herkenning. Vandaar de opwinding. James Brindle heeft dat goed gezien. “Enable endless scrolling”.

Bronnen:
Sterling, Bruce. ‘An Essay on the New Aesthetic’. Wired. 2 April 2012. (link)
Bridle, James. ‘Waving At Machines’. BookTwo.org. 5 December 2011. (link)
Bridle, James. ‘The New Aesthetic’. RigLondon. 6 May 2011. (link)
McNeil, Joanne. ‘The New Aesthetic: Seeing Like Digital Devices’, joannemcneil.com. 14 March 2012. (Link)
Armitage, Tom. ‘Waving at the machines’. Infovore. 21 May 2011. (link)
James Bridle houdt een blog bij over the New Aesthetic: new-aesthetic.tumblr.com.