Oyunlaştırdıklarımızdan Mısınız Yoksa Oyunlaştıramadıklarımızdan Mısınız?
Oyun oynamayı sever misiniz? Çocukluğunuzdaki gibi hala oyun oynuyor ve oyun oynamaktan keyif alıyor musunuz? Peki günlük hayatta yapmamız gereken işlere oyunlardan parçalar serpiştirsek nasıl olurdu? Hem kendimiz için hem de paydaşlarımız için oyun teknikleriyle daha etkileşimli bir dünya yaratabilir miydik? İşte tam da böyle bir dünya için Oyunlaştırma (Gamification) yöntemleri mevcut. Bu yazımızda oyunlaştırma elementlerinden, oyunlaştırmanın kullanım alanlarından ve örneklerinden bahsedeceğim.
Oyun oynamak insanın vaktini keyifli geçirmesine, oyalanmasına yarayan; genellikle belli kuralları olan bir eğlence türüdür. Oyun oynayanın çoğu zaman eğlenmek dışında hiçbir çıkarı yoktur (profesyonel bir oyuncu değilseniz) fakat aynı şey faydaları için söylenemez. Oyun aynı zamanda birçok canlının hayata hazırlıklı olma ve hayatta kalma becerilerini geliştirmek adına kullanılan içgüdüsel bir yöntemdir. Doğada birçok yavru oyunla pratik yaparak kabiliyetlerini geliştirir. Örneğin, yavru ayılar birbirleriyle oyun oynayarak pençelerini daha etkili bir şekilde kullanmayı ve kendilerini korumayı öğrenir. Çocukların oyun oynaması ise hem bilişsel hem de fiziksel gelişimleri için büyük önem taşır.
Genellikle her bir oyunun kendi kuralları vardır. Bu kurallar çerçevesinde oyunlar, sonunda ulaşılacak birtakım amaçlar içerir. Peki bu mekaniklerini kullanarak merkeze “eğlence’yi” koymadan oyun oynamayı kullanıcı için bir motivasyon ve/veya etkileşim artırıcı olarak kullanabilir miyiz? Bunun cevabı hiç şüphesiz evet. Oyunlaştırma (Gamification) tam da bunun için kullanılan bir yöntem.
Oyunlaştırma nedir?
Aslında oyunlaştırma kavramını “amaca ulaşırken eğlenceli bir patikayı izlemek” şeklinde tarif edebiliriz. Yolu daha çekilir ve keyifli hale getirmek için ekleyeceğimiz her unsur bu yöntemin bir parçası olabilir.
Daha net bir tanım gerekirse oyunlaştırma, oyun elementlerini ve mekaniklerini kullanarak deneyimi daha eğlenceli, motivasyonu yüksek ve interaktif sunmaya yarayan bir yöntemdir. Kullanıcıyı etkileşime teşvik ederek daha akılda kalıcı, devamlı ve istekli bir şekilde katılım sağlanmasına önayak olur.
Oyunlaştırmanın tarihine göz atalım
Oyunlaştırma aslında yeni bir kavram değil, insanlığın birçok döneminde birtakım görevleri ve gereklilikleri eğlenceli hale getirmek için kullanılmış bir yöntem 1834’te Prusya askerlerinin taktiklerini öğretmek için askerlerin nişan kazanması oyunlaştırma tekniğinin en iyi örneklerinden biri. Öte yandan American Airlines’ın müşterilerine sunduğu AAdvantage kart ile müşterilerin uçuş mili biriktirmesi bir diğer geçmişten gelen oyunlaştırma örneği. Şimdilerde kahve alırken bile uygulanan, boşlukları doldurdukça kahve kazandıran kartlar, oldukça yaygın oyunlaştırma yöntemi olarak karşımıza çıkıyor.
Yukarıda sigara izmaritlerini atmak için tasarlanmış iki farklı kutu görüyorsunuz. Hangisini kullanmak sizi daha çok heyecanlandırırdı? İlk kutuda, kullanıcı senaryosunda izmarit oyunlaştırılarak bir oy pusulası veya pul gibi konumlandırılmış. Kullanıcıyı izmaritini yere değil de çöp kutusuna atmak için teşvik eden elementler mevcut. Bunun yanı sıra kullanıcı izmaritini çöpe atarken tarafını da seçebiliyor. Çöp atma deneyimi oy kullanma deneyimine dönüştürülmüş. Genelde sigara içenler, izmaritini yere atma eğiliminde olsalar da oyunlaştırma teknikleriyle kutuya atmak eğlenceli bir hal alıyor. Böylelikle, hem izmaritin çöpe girmesi hem de kullanıcının izmaritinden kurtulurken yaşadığı pozitif deneyim sayesinde çift taraflı bir fayda sağlanmış oluyor.
Oyunlaştırmaya yönelik bir başka örnek olarak yukarıda Coca-Cola’nın “Hug me” isimli projesi mevcut. Otomata yeterince içten sarılırsanız size kolanızı veriyor. Butona basma mimiği, sarılma eylemine dönüştürülmüş. Coca-Cola bu şekilde müşterilerinin etkileşimini ve temasını artırmayı hedeflemiş olsa da maalesef günümüz dünyasının gereklilikleri nedeniyle teması düşürmeye yönelik girişimler şimdilerde daha revaçta.
Oyunlaştırmanın farklı sektörlerdeki yeri ve önemini incelersek,
Oyunlaştırma; sağlık, eğitim, üretim gibi birçok farklı sektör ve alanda deneyimi iyileştirmek, dönüştürmek ve geliştirmek için kullanılmaktadır. Hatta aslında bir yöntem ve teknikten çok daha fazlasıdır. Günümüz dünyasında oyunlaştırma bir iş stratejisi, problem çözüm yöntemi haline geldi. Büyük firmalar oyunlaştırma tekniklerini hem çalışanlarını motive etmek hem de müşterilerini markalarıyla daha etkileşimli hale getirmek için kullanıyorlar. Bu yüzden iş alanında da oldukça önemli bir yere sahip.
Oyunlaştırma ile çözülebilecek problem ve geliştirilecek alanlara örnekler vermek gerekirse, aşağıdakiler bunlardan birkaçı:
- İşyeri eğitiminde öğrenen katılımı
- Satış personeli performansı
- Spor salonundaki performans
- Kurumsal üretkenlik
- İşe alım sorunları
- Müşteriyi elinde tutma
Oyunlaştırma elementleri ve kullanım örneklerine bakalım
Hepimizin bildiği üzere bu yolculuk sırasında kullanıcıların hissiyatları ve nasıl tetiklendikleri, deneyimleri açısından çok önemli. Kullandığınız yöntemler ve seçimleriniz kullanıcınızın farklı bir maceraya yönelmesini sağlayabilir. Eğer kullanıcıyı yolda eğlenceli patikadan götürmeyi tercih ederseniz ürününüzün başarılı olma ihtimali de artacaktır. Ürününüzü kullanırken faydalanabileceğiniz elementlere göz atalım.
🤖 Avatarlar
Kullanıcının kendisiyle özleştirebileceği, kişiselleştirilmiş karakterler
📊 Gelişim grafiği
Kullanıcı amacına ulaşırken sürecini görüntüleyebileceği çizelgeler ve grafikler
⛳️ Zorluklar ve Görevler
Puan ve ödül kazanmasını sağlayacak görevler ve aksiyonların verilmesi
🎯 Puanlama sistemi
Hedefe ulaşırken alınması gereken aksiyonlar sonucu kazanılan puanlar
🎗 Lider çizelgeleri ve seviyeler
Rekabeti canlı tutacak, kullanıcının kendi yerini görebileceği sıralama listeleri, seviyeler
🏆 Madalyalar, rütbeler, ödüller
Motivasyonu arttırmak için edinilen ünvanlar
Dualingo , oyunlaştırma elemetlerini ve unsurlarını kullanan bir dil öğrenme uygulaması. Kullanıcıları öğrenme konusunda teşvik edecek, onların heyecanlarını ve heveslerini taze tutacak bir yarışma ortamında, puan kazanma ve ödüllendirme sistemiyle onlara dil öğretirken eğlendiren bir uygulama. Kullanıcıları başarı duygusuyla gururlandırırken, son hakkıyla bir soruya cevap vereceği an paniklettiren bir uygulama. Bu şekilde kullanıcının bütün bu duygularını canlı tutarak onu tam anlamıyla oyuna dahil etmeyi ve bir şekilde bağımlı kılmayı başarıyor.
Fitbit uygulaması ise kullanıcının akıllı saatiyle entegre çalışarak günlük aktivitesini ve kondisyonunu ölçmesine yardımcı olan bir uygulama. Kullanıcının gün içindeki hareketliliğini arttırmak için puanlama, rekabet ve meydan okuma, rütbe kazanma gibi oyun mekanikleriyle uygulamayı kullanmaya teşvik ediyor. Kullanıcıyı; kazanmak, başarılı olmak, ilerlediğini görmek, gururlandırıp motive olmasını sağlıyor. Böylelikle kullanıcı için günlük spor egzersizleri yapmayı bir sorumluluktan çıkararak oyun haline getiriyor.
Yetişkin bireyler olarak bütün günümüzü oyunlarla eğlenerek geçirmesek de günlük hayat sorumluluklarını daha çekilir hale getirmek mümkün. Tasarladığımız ürünlere oyunlardan parçalar ve izler yerleştirmek deneyimi eğlenceli, interaktif, motivasyonu bol bir serüvene çevirebilir.
Siz de daha etkileşimli bir deneyim tasarlamak istiyorsanız;
· Eğlenceli patikadan gitmekten korkmayın.
· Kullanıcının konsantre ve entegre olmasını sağlayacak yöntemler kullanın.
· Problem çözme veya bir ihtiyaca cevap verme odaklı alternatif yollar denemek konusunda cesur olun.
Referanslar:
https://www.biworldwide.com/gamification/what-is-gamification/
https://uxcam.com/blog/gamification-examples-app-best-practices/
