Trendler 2022: Bölüm 03
Dijitalleşmenin hızla arttığı dünyamızda bazı terimleri çok sık duyar olduk. Duyduğumuz bu terimler yeni olmasa da hayatımızdaki yerleri sağlamlaşmaya ve birçok alanı kapsamaya başladı. Bu yazımızda 2022 yılına damgasını vuran ‘Metaverse’ ve ‘NFT’ başlıklarını inceleyeceğiz.
Metaverse en basit tanımıyla internetin varsayımsal bir yansıması, tüm dijital dünyaların birleştirilmesiyle oluşan kolektif bir sanal paylaşım alanı. Aslında yeni bir kavram değil. 90’lardan beri kitaplarda ve filmlerde duyduğumuz bir kavram. Fakat Facebook’un konuya ilgi duymaya başlamasıyla beraber bu senenin gündemine oturdu.
Bu teknoloji yeterince geliştiği takdirde, insanlar edindikleri sanal gerçeklik cihazları sayesinde alışveriş yapma, sinemaya gitme, kafede zaman geçirme gibi pek çok eylemi tamamen sanal ortamda deneyimleme şansı bulabileceklerini varsayabiliriz. Fakat biz bu dünyaya alışabilecek miyiz? Yarattığımız bu sanal dünya bizim sosyal ihtiyaçlarımızı karşılayabilecek mi? Aynı hissiyatı yaşayabilecek miyiz bu sorular şimdilik merak konusu.
Bu bahsettiğimiz sanal evren (Metaverse) şimdiden Dünyanın eşleniği olabilecek şekilde gelişti. Bu kurgusal evren öyle bir boyuta geldi ki artık varolan fiziksel dünyamızın bir eşleniği gibi görünüyor. Yatırımcılar bu dünyadan toprak almaya başladı bile. 2020 yılında başlayan, dünyanın sanal bir yansımasının oluşturulduğu Earth 2 projesi bu konuya örnek olarak verilebilir.
Sanal yaşam alanları oluştururken, kendimizin sanal eşleniklerini yarattık. Avatarlarımızla metaverselerde boy gösteriyor olacağız. Microsoft çalışanları artık toplantılarda kamera açmak yerine kendi avatarlarını kullanmaya başladı bile.
Sadece varolanın birebirini yapmak değil kurgusal yeni sanal alanlar da yaratıyoruz. Sandbox nft tabanlı ilk oyun. Burada sanal paralarınızla arsa alabilirsiniz. Ya da karakterinize bu müthiş Sneakers’ları satın aldıktan sonra giydirebilirsiniz. Tabi ki bu alışverişlerinizi kripto paralarınızla gerçekleştirecek ve böylelikle sanal bir dünyada sanal varlık sahibi olacaksınız.
Görünen o ki 2022 yılında Metaverse hayatımızın bir parçası olabilir ve kendimizi bu sanal dünyada bulabiliriz.
NFT (non-fungible token) en basit tanımıyla değiştirilemeyen, dönüştürülemeyen bir kripto varlık. Genelde eteryum tabanlı olduğunu söyleyebiliriz. Aslında ilk NFT 2014’de üretiliyor fakat 2021 NFT için bir dönüşüm noktası. Mevcut NFT çalışmalarıyla kafamızda NFT’ler sanat eseridir diye bir algı oluşsa da bir çok dijital içerik NFT’ye dönüştürülebilir.
While everyone was trying yo figure out what NFT’s were, you has one song on repeat — Spotify
NFT, Spotify’ın da kişiselleştirilmiş albümleri paylaşırken belirttiği gibi kafamızda tam oturmayan bir konu. Ucu bucağı belli olmayan bir alan. Ancak kapsamı biraz daraltmak gerekirse dijital platformda yer alan ve dijital sertifika ile sahip olunan herhangi bir ürün diyebiliriz.
Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey’nin attığı ilk tweet’i NFT haline getirmesi, Zamanında viral olmuş ‘Charlie bit my finger’ isimli videonun 14 sene sonra Youtube’dan alınıp NFT haline getirilmiş olması aslında çeşitliliğin ne kadar geniş olduğunu bir göstergesi. Yine bu doğrultuda ilginç bulduğumuz bir diğer örnekse Alice. Alice, Ethereum blok zincirinde yaşayan yapay bir akıllı NFT’dir (iNFT). Siz onunla konuştukça öğreniyor ve kişiliğini oluşturuyor.
Peki Nft’lere karşı oluşan ilginin bu kadar yoğun olmasının sebebi ne diye düşünebilirsiniz. Çok yüksek fiyatlara satışları gerçekleşen bir çok NFT’nin var olmasının sebebi aslında düşünülünce çok basit. Özel oluşu ve yerinin herhangi bir başka alternatif ile doldurulamıyor oluşu Nft’leri ayrıştırıyor ve aldıkları yatırımların değerini arttırıyor. Tıpkı bir Mona Lisa eseri gibi… Gün geçtikçe değeri artıyor ve yerini farklı bir eser ile doldurmak mümkün değil!
Yüksek değerli NFT’ler demişken Beeple’ın Everydays: the First 5000 Days eserini incelememek olmaz. İçerisinde 5000 tane dijital sanat eserinden oluşan bu eser popüler kültürden izler taşıyor. Michael Jackson, Pikachu gibi bilindik kişi ve karakterden oluşan bir seri. Sanatçı her bir güne bir dijital eser oluşturarak hepsini bir kolaj altında topluyor.
NBA’nin aynı şekilde ‘topshot’ olarak başlatmış olduğu NFT serisi de birbirinden farklı fiyat skalaları ile karşımıza çıkıyor. Paketler halinde veya tek olarak satılan bu shot’lar içerisinde Lebron James, Derrick Rose ve Ja Morant atış anları en yüksek değerlere satılan oyunculardan. NFT’lerin demokratik bir ortam sağladığı ve gerek tasarımcılar, sanatçılar gerekse alıcılar için kolay ulaşabilir olduğu bir gerçek. NBA’nin farklı skalalar ile satışa sunduğu top shot paketleri de bu yaklaşımın güzel bir örneği diyebiliriz. Geniş bir fiyat yelpazesi ile alıcıların karşısına çıkıyor.
Ünlüler arasından da kendi metaverse’lerini oluşturarak nft’lerini satışa çıkaran isimler var. Bunlardan biri Paris Hilton. Portresi ile beraber kendisi için manevi değeri olan canlılar ve nesneler ile bir seri oluşturarak, satışlarını gerçekleştirdi.
Bu kadar çok NFT konuşmuşken Türk sanatçılardan bahsetmemek olmaz. Gerek başarıları gerekse NFT’lerinin değerleri ile gündemde olan Murat Pak ve Refik Anadol incelememiz gereken isimlerden.
Murat Pak, daha doğrusu ‘Pak’ yaptığı çalışmalar ile sınırlarının ötesine geçen bir sanatçı. Pak, yaratmış olduğu NFT serileri ile Sotheby’s müzayedesinde bir çok eserinin satışını gerçekleştirdi. Oluşturmuş olduğu küp serisi ile beraber 3 günde 23.000’e yakın küp satışı gerçekletirdi.
Pak’ın en dikkat çeken eserlerinden biri ‘The Pixel’ diyebiliriz. Sadece bir pixel boyutunda olan bu eser satışını 1.36 Milyon dolara gerçekleştirmiş bulunuyor. Oldukça iddaalı bir rakam :)
Sotheby’s müzayedesinde eserleri satılan bir diğer türk sanatçımız ise Refik Anadol. Eserlerinde kullanmış olduğu verilerin algoritmalarını oluşturarak soyut bir yaklaşım ortaya koyuyor. Hayaller üzerinden sanatını oluşturan ve hayal kurmayı makinelere de taşıyabilen Refik Anadol’un Machine Hallucinations — Space: Metaverse isimli NFT serisinin satışlarını Sotheby’s müzayedesinde gerçekleştirdi. NASA’dan toplamış olduğu uzay görselleri ile beraber algoritma oluşturarak eserlerini bizler ile buluşturdu.
Nft ve Metaverse terimleri bahsettiğimiz gibi hayatımızın bir çok noktasında karşımıza çıkıyor. Dijitalleşme artık hayatlarımızın ana noktası halinde. Hem yaşayışımızı bu hıza uyduruyoruz hem de yeni alanlara göre hayatlarımızı şekillendiriyoruz. Tasarımlar, eserler, yatırımlar ve bir çok alan teknolojinin gelişimi ile yön buluyor. İlerleyen zamanlarda hayatımızda yeri gittikçe artan NFT ve Metaverse konseptlerini sıkça konuşacağız gibi gözüküyor..
Bir sonraki yazımızda 2022 UI Trendlerinden bahsediyor olacağız! Vaktinizi ayırdığınız için teşekkür ederiz! :)
Derin Deniz Akmanlar / Mine Gündüz / Deniz Öztürk
Referanslar:
https://www.ledgerinsights.com/jack-dorsey-sells-his-first-tweet-as-an-nft-for-2-9-million/
https://en.wikipedia.org/wiki/Everydays:_the_First_5000_Days
https://www.sothebys.com/en/digital-catalogues/machine-hallucinations-space-metaverse
https://www.sothebys.com/en/digital-catalogues/the-fungible-collection-by-pak
