Aan tafel met Daphne, Priscilla, Jori, Anna en Wilma

De Basis

Maandag 11 mei.

Op 14 april hebben we tijdens het Kenniscafé de rode draden die we tot nu toe uit alle verhalen van de jongeren hebben gehaald gedeeld met instanties die met Dordtse jongeren werken. Iedereen die daar aanwezig was, heeft aangegeven bereid te zijn om een vervolggesprek te voeren over oplossingen. We hebben vier vervolggesprekken ingepland op 11 en 12 mei. Want aaneengesloten blijkt toch het handigste te werken: volop focus.

Vandaag is het 11 mei en ik zit bij een gesprek dat draait om het thema “de basis”: werk, geld, wonen en schulden. Een breed spectrum, we wachten af waar de nadruk in het gesprek op gaat komen te liggen. Als ik één ding heb geleerd in dit lab is dat je ‘t soms gewoon moet laten gebeuren, en niet overal op hoeft te sturen.

Aan tafel zitten
Wilma Schapendonk: opbouwwerker Sociaal Wijkteam Krispijn
Jori de Saint’Aulaire: MO, Projectmanager wijkgericht werken
Daphne Richardson: van project Matchmakers (Tempoteam). Daphne probeert zoveel mogelijk jongeren aan het werk te helpen. Maar denkt ook mee over scholing.
Anna, 22 jaar een draait mee in ons lab.
Priscilla Machielsen, 20 jaar en draait ook mee.
Peter van der Linden: lid van het labteam
Thijs van Exel en Wieteke Vrouwe, van Stichting Kennisland: zij begeleiden het social lab
En mijn persoon, Erika Kuilder: in mijn hoedanigheid als trekker van de opgave jongeren 18–27.

Thijs leidt het gesprek in: een social lab is een instrument om rond een taai maatschappelijk vraagstuk tot oplossingen te komen. Die methode gebruiken we in Dordrecht om te onderzoeken hoe het is om jong te zijn in Dordrecht. Wat gaat er goed, wat kan er beter. Voor vandaag staat de vraag centraal: wat kunnen we samen — met de mensen die aan tafel zitten — doen? Voorafgaand aan het gesprek hebben we de genodigden de link naar de blogs gemaild.

Jori reageert: “Ik vond Anna’s verhaal heel herkenbaar. Ondanks veel problemen zijn jongeren ook heel positief. Toch word je er soms mismoedig van. Er zijn zoveel projecten, organisaties rondom jongeren. Soms dreigt een jongere uit te vallen, maar daar wordt niet altijd meteen iets aan gedaan. Dan is iemand 3 maanden later van school gegaan en denk ik: “ja, daar hebben we dus niets aan gedaan”.”

Priscilla reageert: “Het is soms echt heel vervelend. Ik wil heel graag terug naar school of aan het werk. Zolang ik dat niet heb, voel ik me buiten ‘het systeem’ staan. Ik heb vandaag dit gesprek met Generation/D, dat motiveert me wel. Maar toch: ik heb nog steeds geen werk.”
Rachel: “Ik wil ook dolgraag stappen zetten, maar ik heb schulden, ik heb een kind. Dat maakt het best lastig.”

Anna: “Voor de kwetsbare jongeren is meer geregeld. Ik ben geen kwetsbare jongere, heb een hbo opleiding afgerond, ik moet mijn zaakjes zelf regelen. Ik mis een stukje begeleiding nu ik geen plek op de arbeidsmarkt kan vinden. Ik zoek iemand die kennis heeft van de arbeidsmarkt, die ziet waar ik goed in ben, die suggesties kan doen. Een soort mentor waar ik af en toe even mee kan sparren.”

Het vinden van werk
We hebben het even over hokjesdenken en het eigen belang van arbeidsbemiddeling. Uitzendbureaus hebben vaak een bepaalde branche waarin ze bemiddelen. Dus dan kan niet iedereen daar terecht. Er wordt van de jongeren verwacht dat zij zich online moeten inschrijven; dat scheelt immers tijd. Terwijl de jongere meer baat ervaart bij persoonlijk contact en wat coachende opmerkingen.

Wilma: “Het persoonlijk contact leeft. Daardoor worden mensen getriggerd om in beweging te komen. “In de jaren ’80 waren er 500.000 werklozen. Ik moest al mijn sollicitatiebrieven zelf schrijven, had er een platte vinger van. Ik herken me daar heel goed in, je moet een lange adem hebben.” Anna: “Twee jaar is lang, ik word langzaam onzeker over wat ik kan, of ik mijn kennis nog wel kan behouden.” Priscilla: “En zelfs een stage is vaak niet genoeg als ervaring” Jori: “Je hebt veel ervaring, ook levenservaring, maar het wordt niet als ervaring gewaardeerd”.

Wilma: “Ik zou een soort Dordtse carrièrebeurs willen, de sociale dienst heeft dat weleens gedaan, maar dat was een beetje een grote wolk.” Anna vertelt dat ze tijdens haar studie een stagemarkt hadden, eigenlijk zou ze dat ook voor werk in Dordt willen hebben. Je moet ook via via worden geintroduceerd in netwerken. Dat zou echt helpen.

Daphne: “Als je bij een uitzendbureau komt, moet je in het systeem worden ingevoerd. De crux zit er in dat je handige termen moet invoeren, want dan kom je bovendrijven. Als je je niet goed online kunt inschrijven (met een smartphone kun je niet alle functionaliteiten benutten), dan voldoe je blijkbaar ook niet aan het systeem. Je hebt dus een computer nodig.”
Wilma: “40% van allochtone jongeren is werkloos. Ze hebben hun naam al tegen, hebben soms thuis geen computer. Dan zijn de randvoorwaarden al niet aanwezig en kom je nooit aan het werk.”

Organisaties lijken zich te organiseren vanwege efficiency, bedrijfsvoering en mankracht. Hoe kunnen we daarin onderzoeken of ze open staan voor een nieuwe manier van werving voor bepaalde groepen jongeren?
Daphne: “Zij werken veel samen met Baanbrekend en het Leerwerkloket. Vacatures worden vaak niet bij Tempo Team alleen uitgezet, maar nog bij drie anderen. Het is gewoon concurrentie voor uitzendbureaus — ze kiezen daarin voor het beste CV en niet voor de meest maatschappelijk verantwoorde keuze.”

Priscilla: “Ik loop weleens gewoon een bedrijf binnen om te vragen of ze een leerwerkplek hebben — maar niemand neemt echt de tijd om je iets uit te leggen. Jongeren worden best weinig begeleid in de praktijk, het ontdekken van je echte talenten ‘los van je papiertjes’.”
Jori: “We hebben het over de competentiemaatschappij. In plaats van een diploma zou ik graag zien dat we een ‘competentie-CV’ hebben.”

Wilma: “Mijn zoon is via een forum binnengekomen bij een bedrijf. Hij heeft veel geld geïnvesteerd in cursussen en congressen en kwam uiteindelijk toevallig deze persoon tegen.” Thijs: “Hij heeft zichzelf toegang verschaft tot een netwerk en vast zijn eigen kennis duidelijk naar voren gebracht.” Peter: “In het lab zijn we het al vaker tegengekomen, iemand ontmoet een ander en zegt: dat is gek, nu heb ik een netwerk en gaat het ineens vanzelf.”

Wilma: “Je moet aansluiting zoeken. De Dordtse ondernemersvereniging doet een walking dinner in de Prinsemarij. Wat nu als we daar jongeren zouden kunnen mee laten lopen zodat ze zichzelf kunnen presenteren?”

Een ander idee is het geven van een workshop over netwerken, d.m.v. het opnemen van een elevator pitch. Dan hebben we een lift nodig in Dordrecht, en tijdens 1x naar boven en 1x naar beneden kan een jongere een pitch over zichzelf opnemen. Daarna zou het mooi zijn als we kunnen zorgen dat ze meteen met het bedrijfsleven in contact komen. Daar kun je wel wat bekendheid omheen creëren.

Daphne: “Ik wil graag eens naar scholen om aan te geven hoe je een CV gaaf, mooi en goed kunt maken. Hoe ziet het er visueel uit? Wat is de eerste indruk? Je moet zo goed opletten, ik ben niet voor korte CV’s: juist veel trefwoorden, filmpjes, tekeningen. Zo origineel en opvallend mogelijk. Maar bij het UWV geven ze nog steeds de korte-CV-training. Dat sluit niet meer aan bij de praktijk van tegenwoordig.”

We vragen Priscilla wat haar goede dingen heeft opgeleverd, met betrekking tot werk. Ze zegt: “Duizendpootachtig werken, niet te kritisch zijn. Cursussen bij UWV volgen, ondanks dat ze saai zijn. Het zou goed zijn om een workshop over “hoe verbeter ik mijn CV” te kunnen volgen, of een workshop over hoe je een portfolio maakt. Nog een idee: dagjes meedraaien bij bedrijfjes in de wijk; ik ben wel eens bij Dolderman binnengestapt. Wat beter kan: op het Da Vinci heb ik nooit geleerd hoe je moet solliciteren.”

Schulden
Jori: “Ik kom heel veel schulden tegen, 80% van de mensen die we tegenkomen in het sociaal wijkteam hebben schulden. Met juridische schulden kun je niet in de schuldhulpverlening komen, met OTTO-leningen kan dat wel.”

Priscilla: “Ik wilde me aanmelden voor schuldhulpverlening, maar had een 0-urencontract. Dan kom je niet in aanmerking, je hebt geen zekerheid over je inkomen.”
Anna: “Maar wie heeft er nog een vast contract?”
Precies dat lijkt te zorgen voor een vicieuze cirkel waar maar lastig uit te komen is.

Wilma: “We zijn met 14 mensen in het team, degene van de sociaal juridische dienst zit al tot aan de nek in het werk. We proberen nu een pakketje te maken van basisdingen die mensen moeten invullen zodat de andere leden van het sociaal team ook alvast een stukje kunnen oppakken. Maar het is gewoon heel complex. Ik ga soms gewoon bij mensen langs, dan bel ik aan en vraag ik of ik ze kan helpen.
Ik zou zo 500 banen de wijk in willen gooien. Daar zou ik me hard voor willen maken. Maar ik ben al teruggegaan naar: elk iemand is er één. Als ik iemand een zetje kan geven ben ik daar al blij mee. Werk is gewoon de sleutel tot alles; je doet ertoe, je kunt je schulden afbetalen, je hebt een dagbesteding. Mijn nieuwe woord is: kleinschaligheid. Ik organiseer bijv. een wijkfeest, wil daar een soort banenmarkt met veel werkgevers hebben.”

De constante afwijzing tijdens het zoeken naar werk demotiveert de jongeren na verloop van tijd. In “het systeem” zit een starheid die bepaald niet meehelpt. Daphne: “Hamza wilde BBL beveiliging doen, de school biedt dit aan. Maar je moet een bepaalde pas hebben om überhaupt te mogen werken bij een beveiligingsbedrijf. Doordat je een bepaald deel van de opleiding hebt gevolgd krijg je die pas, maar je kunt pas beginnen met je opleiding als je al een BBL plek hebt. Anders kan het niet.”

Erika: “Veel bedrijven weten ook niet eens hoe gemakkelijk het is om leerwerkbedrijf te worden — dat is binnen 2 weken geregeld.”
Daphne: “Ik heb laatst letterlijk 47 bedrijven gebeld voor een BBL plek voor een jongere — uiteindelijk had er eentje “misschien” een baan.” Dat ging via stagemarkt.nl. Deze site wordt straks als het goed is wel aangepakt, want alles wat erop staat is verouderd of foutief. Het systeem registreert dus slecht dat er weinig BBL plekken zijn, bedrijven zijn slecht op de hoogte van de mogelijkheid om een leerwerkplek te worden. Je krijgt er zelfs subsidie voor!

Jong en oud
Daphne: “Ik ben met Matchmakers nu eigenlijk het enige project waarvoor je niet een uitkering hoeft te hebben om je aan te melden. Vooral NUG’ers blijken hier dus last van te hebben. Kunnen we geen school inrichten waar ze werkend begeleid worden? Er zitten genoeg leermeesters thuis die hen ‘les’ willen geven.”
Thijs: “Een soort repaircafé, maar dan met jongeren.”

Jori: “We vergrijzen bij de gemeente. Er is een generatiepact: ik werk 50%, krijg 70% betaald en nog een pensioendoorbetaling. De bedoeling is dat de gemeente er, als er meerdere in dienst hebt zoals ik, in ruil daarvoor een jongere in dienst neemt die werkervaring kan gaan opdoen. Maar dat laatste doen we dan weer niet… we hebben daar als overheid toch een voorbeeldfunctie in?” Meer info is te vinden bij de VNG, Generatiepact.

Na een gesprek van ruim 2 uur over dingen die goed en minder goed gaan hebben we een aantal eerste ideeën op een rij:

• Oude leermeesters (voor werk, maar bijv. ook voor CV’s, skills/talenten)
• CV building: elevator pitch, e-portfolio maken, tempo team tricks (incl UWV)
• Ontmoeten & persoonlijk voorstellen van jonge werknemer-werkgever: carrièrebeurs, buurtfeest
• Persoonlijke ondersteuning met een buddysysteem (vrijwilligers)
• Kennis van werkgevers vergroten over mogelijkheid BBL plekken (bijv. met Dordtse ondernemersvereniging)
• Generatiepact (voor boven de 60) bij gemeente Dordrecht
• Oplossing voor computers, internet, wifi.

We maken direct een aantal afspraken voor het verder oppakken van deze ideeën.
Het gesprek was boeiend, met veel energie en bereidheid om dingen concreet op te pakken. De basis noemden we: werk, geld, wonen en schulden. Het ging vooral over werk. Maar daarmee ook over geld. En daarmee indirect de mogelijkheid om jezelf een woning te verschaffen. Want zo vicieus zit die cirkel nou eenmaal in elkaar…