Kolophon (Kolofon) Antik Kenti
İzmir’in Menderes İlçesi’nin Değirmendere Köyü’nde bulunmaktadır. Milattan önce binli yıllarda kurulduğu düşünülmektedir. Batı Ege kıyılarında kurulmuş olan 12 İon Şehir Devleti’nden birisidir. Antik dünyanın önemli kehanet merkezlerinden birisi olan ve kahin tanrı Apollon’a ait bir tapınak bulanan Klaros isimli bilicik merkezi bu antik kente bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmüştür.
Şehrin tarihi Geç Tunç Çağı’na kadar gitmektedir. Milattan önce 7. yüzyılda Lidya Kralı Gigis tarafından ele geçirilmiştir. Sonradan Attik Delos Birliği (Atina önderliğinde yaklaşık 170 yunan şehir devletinin katılımı ile kurulan askeri-politik bir birliktir)’ne katılmıştır. Atinalıların önderliğindeki Attik Delos Birliği ve Spartalıların önderliğindeki Peloponez Birliği arasındaki, Peloponez Savaşı sırasında Persler ve sonradan Atinalılar tarafından kontrol edilmiştir. Milattan önce 4.yüzyılda Büyük İskender’in komutanı Lysimakhos tarafından alınmıştır. Buradaki nüfus Efes’e gönderilmiştir. Nüfus zamanla şehre geri dönmüştür ancak, zamanla Efes’in gölgesinde kalarak eski canlılığını yitirmiştir.
Kıyıdan uzakta olan bir bölgede kuruludur. İlginç bir şekilde 12 İon kentinden tek deniz kenarına kurulmamış olanıdır. Zamanla, burada bulunan nüfus kıyıda bulunan Notion Liman Antik Kenti’ne taşınmıştır. Ünlü filozof Ksenophanes ’in ve şair Antimachus ’un memleketidir. Arkeoljik çalışmalar 1800'lü yıllarda başlamasına rağmen pek ilerleme sağlandığı söylenemez. 12 İon kentinden en zengin olanı olduğu söylenmekte olmasına rağmen, arkeolojik çalışmaların pek yapılmıyor olması ilginçtir. Milattan önce 8. ve 5. yüzyıllar arasında çok işlek bir limanı bulunmaktaydı. Kolophon timokrasi denilen ilginç bir yönetim şekli ile yönetiliyordu. Buna göre yönetme hakkı, sahip olunan servetlere göre dağıtılıyordu. Bu yönetim tarzında doğuştan gelen siyasal ayrıcalıklar bulunmazdı. Ne kadar servete sahip olursan yönetim kademelerinde o kadar üst seviyelere gelinmekteydi. Kolophon’un tarihte, kolofon yağının(Aynı zamanda “kolofon” reçinesi denilen bu madde cila işlerinde ve birçok ürünün imalatında kullanılabilen ufalanabilir bir reçinedir.) üretim merkezi, güçlü bir donanması ve süvarilerinin olduğu anlatılmaktadır. Çok verimli toprakların üzerine kurulmuş bir şehirdir. Çoğu Yunan şehir devletinde olduğu gibi Akropol’ü köy merkezinden oldukça yüksekte ve çam ağaçları içerisinde bulunmaktadır. Ulaşmak eğim nedeni ile çok güçtür. Bazı eski yapıları bu tepecikte görülebilmektedir.
