Farklı Bir Analiz Yöntemi: Sosyal Ağ Analizi
Gün geçtikçe insanlar, organizasyonlar, toplumlar dijital çağın da etkisiyle birbirleriyle daha fazla etkileşim içerisindedir. Bu yapılar içerisinde olan bileşenler daha karmaşık bağlantı ağ yapılarını oluşturarak çeşitli veri üretmektedir. Bu ağların ne anlama geldiğinin anlamlandırılması günden güne önem kazanmaktadır. İşte bu noktada sosyal ağ analizi karşımıza çıkmaktadır.
Sosyal ağ denilince insanların aklına genellikle Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn gibi çeşitli sosyal medya mecraları gelmektedir. Sosyal ağ dediğimiz ağ yapısı aslında ağ yapısı içerisinde bulunan kişilerin, toplulukların ya da çoklukların aralarındaki ilişkiyi belirten bir yapıdır. Bu ağ yapısı içerisinde aktörler vardır ve bu aktörlerin birbirleriyle olan ilişkilerini ve etkileşimlerini gösteren bağlantılar mevcuttur.
Teknolojinin ilerlemesi, insanların, topluluk oluşturabilecek grupların birbirleriyle daha sıkı iletişim halinde olması bu sosyal ağ yapılarının önemini giderek arttırmaktadır. Bu ağ yapıları kullanılarak bilgi paylaşımı yapılmakta, çoklu sinerji yaratılmaktadır. Örnek olarak havayolu ağları, ticaret ağları, organizasyon ağları verilebilir.
Sosyal Ağlar İçin Sosyal Ağ Analizi
Peki sosyal ağlar nasıl analiz edilebilir? Burada sosyal ağ analizi kavramı ile tanışıyoruz. Bu analiz ağ yapısını oluşturan kişi, grup ya da bileşenler arasındaki ilişkileri matematiksel yöntemleri kullanarak ampirik verilerden yararlanarak incelemektedir. Bu ilişkiler iş ilişkisi, arkadaşlık ilişkisi, haber ilişkisi, ticaret ilişkisi gibi sosyal anlamda akla gelebilecek her türlü ilişki çeşidi olabilir. Dolayısıyla sosyal ağ analizi antropoloji, ekonomi, psikoloji, matematik, iletişim gibi disiplinler arası çalışmalara da katkı sağlamaktadır. Ayrıca sosyal ağ yapısının karakteristik özelliklerini de dikkate almaktadır.
Tarihte Neler Yapılmış?
Sosyal ağ analizi üzerine literatürde birçok çalışma vardır. Bunlardan önemli gördüklerimden bahsedeceğim;
İlk olarak sosyal ağ analizi kavramı 1930’lu yıllarda Jacob Levy Moreno’nun arkadaşı Helen Jennings ile yaptığı çalışmada görmekteyiz. Yapılan çalışmada incelenen grup içerisindeki kişilere kiminle birlikte yaşamak istedikleri, kiminle birlikte çalıştıkları ve kiminle vakit geçirdikleri sorulmuştur. Böylece grup içerisindeki bireylerin pozisyonları belirlenmiştir (Moreno, Jennings, 1938).
1940’lı yıllarda ise Warner ve arkadaşları endüstriyel topluluklar üzerinde bireyler arası ağları inceleyerek bir çalışma gerçekleştirmiştir (Freeman, 2004: 45). Yine Warner, Elton Mayo ile birlikte bir elektrik projesi üzerinde çalışmada bulunmuştur. Burada elektrik kablolu bir oda içerisinde çalışanlar arasındaki resmi olmayan ilişkileri belirten sosyal ağ yapıları incelenmiştir (Roethisberger, Dickson, 1941).
1950’lerin ortalarında Karl Deutsch, milliyetçilik ve bilgi akışı üzerine çalışmalarda bulunmuştur (Deutsch, 1953).
1960’lı yıllarda Freeman ve arkadaşları toplumsal karar verme üzerine bir çalışma gerçekleştirmiştir. Burada kimin kiminle birlikte topluluğun sorununu çözdüğü, hangi sorunları aynı karakterde olan kişileri etkilediği incelenmiştir. (Freeman, Bloomberg, Koff, Sunshine, Fararo, 1962).
1970’lerde ise Levi Strauss evlilik ve akrabalık üzerine çalışmalarda bulunmuştur. Akrabalık ilişkileri üzerine doktora tezi yapmıştır ve bu tez daha sonraları kitaba çevrilmiştir. (Strauss, 1970).
Şirketler Açısından Sosyal Ağ Analizinden Nasıl Yararlanılır?
Çalışanlar ve organizasyon yapıları arasında bağlantılar mevcuttur. Bu bağlantılar gerek iş ilişkisi gerek arkadaşlık ilişkileri ya da bir bilgi iletimi için oluşturulmuş ilişki türleri olabilir. Bu ilişkiler ve ilişki içinde olan aktörler sosyal ağ yapılarını oluşturmaktadır. Dolayısıyla şirketler içerisinde de sosyal ağ analizi yöntemlerinden yararlanılarak gerekli görülen aksiyonlar ve kararlar alınabilir. Bu yöntem ile;
- Departmanlar veya organizasyon yapıları içindeki ilişkiler belirlenebilir.
- Bölümler veya kuruluşlar içindeki ilişkilerin güçlü yönleri belirlenebilir.
- Farklı grupların yapıları incelenerek grup dinamikleri belirlenebilir.
- Şirkette bilgi paylaşımında önemli rol oynayan çalışan, departman veya kuruluş tespit edilebilir.
- Şirket içindeki alt gruplar ve birbirleriyle olan ilişkileri ortaya çıkarılabilir.
- En kolay ve en hızlı bilgi akışı için ağ yapısındaki kişi veya kuruluşlar belirlenebilir.
- Şirket içerisinde belirtilmemiş ilişki yapıları tanımlanabilir.
- Şirket içerisinde desteklenen ya da desteklenmeyen çalışan ya da organizasyon yapıları belirlenebilir.
Üstte maddelendirdiğim üzere sosyal ağ analizi şirketler için önemlidir ve dijital dönüşüm çalışmalarını destekleyecek nitelikte olan bu analiz yöntemiyle şirketlerin inovatif fırsatları görebilme şanslarını arttıracaktır.
Konuyla ilgili daha fazla bilgi almak, görüşlerinizi paylaşmak isterseniz buradan yorum yapabilir ya da LinkedIn hesabımızdan yazabilirsiniz.
Ek olarak bize sosyal medya hesaplarımızdan veya info@gooinn.co mail hesabımızdan her zaman ulaşabilirsiniz.
Kaynakça
Moreno, J.L., Jennings, H.H.: 1938: “Statistics of Social Configurations”, American Sociological Association, Sociometry, 1, 342–374
Freeman, L.C.: 2004: “The Development of Social Network Analysis”, Emprical Press, A Study in the Sociology of Science, Vancauver
Roethlisberger, F.J., Dickson, W.J.: 1941: “Management and The Worker”, The Economic Journal, Oxford University Press, 306.
Freeman, L.C., Fararo, T.J., Bloomberg, W., Sunshine, JR, M.H.: 1962: “Metropolitan Decision-Making” Syracuse University, University College, Syracuse, N.Y.
Deutsch, K.W.: 1953: “Nationalism and Social Communication: An Inquiry Into The Foundations of Nationality”, MIT Press Classic.
Levi-Strauss, C.: 1970: “The Elementary Structures of Kinship”, American Anthropologist, New Series, April 1970, 251–268.
