Τα “ανοικτά δεδομένα” στο ελληνικό Fintech κι οι νέες κινήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος

Τα ανοικτά δεδομένα αποτελούν πεδίο των αναδυόμενων τεχνολογιών που έχει απασχολήσει τα τελευταία χρόνια το χώρο των επενδύσεων αλλά και το ευρύ κοινό. Παρότι τα ανοικτά δεδομένα προσφέρονται για πλήθος αξιοποιήσεων σε τομείς όπως η υγεία, τα χρηματοοικονομικά, η εκπαίδευση κ.τ.λ., πολλές φορές το κοινωνικό census παραμένει ακόμη δύσπιστο — ίσως ακόμη και καχύποπτο — στάση διόλου παράλογη, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τις διαρροές δεδομένων που έχουμε δει να συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια, όπως αυτή του Facebook το 2018.

Ωστόσο, η τεχνολογία των open data έρχεται να εγγυηθεί την ασφάλεια των δεδομένων μας, αλλά και την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων, καθώς δεν μιλάμε απλώς για μια ψηφιακή βάση δεδομένων, αλλά για ένα σύνθετο πλέγμα πληροφοριών που προσφέρεται τμηματικά ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ενδιαφερόμενου, καταγράφοντας την διαδικασία της επεξεργασίας των data.

Η παραπάνω διαδικασία καθίσταται ιδιαιτέρως χρήσιμη, ειδικά στην εφαρμογή της πάνω σε θέματα που αφορούν την νομισματική οικονομία, την αγορά ακινήτων, τα δημόσια οικονομικά, το ισοζύγιο πληρωμών και εξωτερικό χρέος, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τις τιμές του χρυσού, τους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς, την τραπεζική δραστηριότητα αλλά και την έρευνα, τον πολιτισμό και την κοινωνική ευθύνη.

Τα Open Data στην Ε.Ε

Όπως επισημάνθηκε σε πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού και της Ανοικτής Πληροφόρησης, επιβεβαιώνεται όλο και περισσότερο ότι τα ανοικτά δεδομένα αποτελούν μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και μποροούν να παράσχουν μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό όφελος.

Αξιοποιώντας τα ανοικτά δεδομένα αυξάνεται η διαλειτουργικότητα των συστημάτων, διασφαλίζεται η διαφάνεια στις αποφάσεις, ενώ παράλληλα ενισχύεται η καινοτομία κι η αποτελεσματικότητα στη χρήση των πόρων.

Η διάθεση ανοικτών δεδομένων αποτελεί βασικό στόχο της Ε.Ε στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης και πολλά Ευρωπαϊκά κράτη χαράζουν πορεία προς αυτή την κατεύθυνση. Σύμφωνα με την ετήσια μελέτη ωριμότητας ανοικτών δεδομένων οι χώρες της Ευρώπης κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό διάθεσης ανοικτών δεδομένων ως εξής:

· χώρες — πρότυπο

· προχωρημένες χώρες

· χώρες που ακολουθούν

· χώρες που ξεκινούν

Σύμφωνα με τη σχετική έκθεση για το 2021, τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη κατατάσσονται στο τμήμα του φάσματος που αντιστοιχεί σε υψηλότερες βαθμολογίες.

Συγκεκριμένα, στην κατηγορία «χώρες-πρότυπο» ανήκουν η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πολωνία, η Εσθονία και η Ουκρανία.

Εννέα ευρωπαϊκές χώρες περιλαμβάνονται στην επόμενη κατηγορία «προχωρημένες χώρες» και έχουν πολύ παρόμοιες μεταξύ τους βαθμολογίες, καθώς οι βαθμολογίες αυτές συγκεντρώνονται σε ποσοστό 3% επί του συνόλου των εξεταζόμενων χωρών.

Η θέση της Ελλάδας

Η Ελλάδα για το 2021 βαθμολογήθηκε με 82% στο δείκτη ωριμότητας για τα ανοικτά δεδομένα, και συνεπώς κατατάχθηκε στην κατηγορία των «χωρών που ακολουθούν».

Το 85% των χωρών που συμμετέχουν στην έρευνα ωριμότητας δηλώνει ότι τα ανοικτά δεδομένα χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες χάραξης πολιτικής στη χώρα τους και το 89% των χωρών αυτών αναφέρει ότι τα ανοικτά δεδομένα χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, π.χ. από τις δημόσιες υπηρεσίες στις καθημερινές τους λειτουργίες. Το 2021 διαπιστώθηκε ότι πολλά κράτη-μέλη επιδιώκουν την εφαρμογή της ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα Ανοικτά Δεδομένα.

Σε συνδυασμό με τις ενέργειες που πραγματοποιούνται για την ενημέρωση σχετικά με την πανδημία COVID-19, αναδεικνύεται συνεχώς η αξία των ανοικτών δεδομένων για την κοινωνία. Πολλές χώρες της ΕΕ διαθέτουν εθνικούς πίνακες ανοικτών δεδομένων (dashboard), όπου καταγράφεται η εξέλιξη της πανδημίας και των εμβολιασμών, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.

H πύλη ανοικτών δεδομένων της Τράπεζας της Ελλάδος

Η Τράπεζα της Ελλάδος δημιούργησε την πύλη Ανοικτών Δεδομένων (opendata.bankofgreece.gr) το 2018. Οι ιθύνοντες σε θέματα καινοτομίας, διαπίστωσαν από νωρίς πόσο σημαντική είναι η παροχή δεδομένων στους ερευνητές και στο ευρύ κοινό σε μορφή που επιτρέπει, βάσει διεθνών προτύπων, την άμεση ανάγνωση και επεξεργασία τους από υπολογιστές.

Μέσω της ψηφιακής πύλης, η διάθεση των δεδομένων με τη μορφή οpen data βοηθά τη χρήση και επεξεργασία τους, επιτρέποντας στους ενδιαφερομένους εύκολη, γρήγορη και αποτελεσματική πρόσβαση στις πληροφορίες που αναζητούν.

Από την έναρξη της λειτουργίας της πύλης τον Ιούλιο του 2018 έως σήμερα έχουν διατεθεί, μέσω της Πύλης, 51 σύνολα δεδομένων και έχουν αναρτηθεί περισσότερα από 3.000 αρχεία. Στην παρούσα φάση διατίθενται σύνολα δεδομένων τα οποία επιμελούνται οι Διευθύνσεις Στατιστικής, Οικονομικής Ανάλυσης και Μελετών και Χρηματοοικονομικών Δραστηριοτήτων και το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας, πιστοποιημένα με το Silver Certificate από το Open Data Institute.

Έως και τον Ιούλιο του 2021 η πύλη δέχθηκε 40.000 επισκέψεις, ενώ έγιναν περισσότερες από 11.000 λήψεις αρχείων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις που πραγματοποιούνται με τη χρήση ειδικού λογισμικού, πάνω από το 30% των επισκεπτών προήλθε από το εξωτερικό.

Η πύλη επιτρέπει στους χρήστες να έχουν πρόσβαση όχι μόνο στην πιο πρόσφατη επικαιροποίηση των στοιχείων που τους ενδιαφέρουν, αλλά και σε πλήρη ιστορικά στοιχεία, δηλαδή και σε προγενέστερες ημερομηνίες.

Παρότι η πρόσβαση στα ανοικτά δεδομένα είναι αρκετά απλή, ακόμα και για τον μέσο πολίτη χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις πληροφορικής, όπως αναφέρει η ΤτΕ στο ΑΠΕ/ΜΠΕ, εκτιμάται ότι καλύπτουν περισσότερο τις ανάγκες χρηστών δεδομένων από τον χρηματοοικονομικό τομέα και, ίσως, την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Ο χρηματοοικονομικός τομέας θα έχει τη βεβαιότητα ότι χρησιμοποιεί την πιο πρόσφατη διαθέσιμη πληροφόρηση για την οικονομία, αλλά και θα έχει πλήρη εικόνα των αναθεωρήσεων των στοιχείων. Η άμεση αυτή πρόσβαση σε πληροφόρηση μειώνει την αβεβαιότητα, υποστηρίζει την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών και διευκολύνει την πρόσβαση στις αγορές.

To κέρδος των πολιτών

Παρότι τα ανοικτά δεδομένα ενδιαφέρουν πρωτίστως τους επαγγελματίες, η διεύρυνση όμως και εμβάθυνση της αγοράς και η μείωση του κινδύνου θα ενισχύσουν τελικά τον υγιή ανταγωνισμό (καθώς όλοι θα έχουν άμεση και ισότιμη πρόσβαση στην πληροφόρηση/δεδομένα) και τη ρευστότητα της οικονομίας, με τελικό ωφελούμενο τον επενδυτή και τον απλό καταναλωτή.

Οι καινοτόμες αυτές ιδέες και εφαρμογές προσδοκάται να έχουν σημαντική επίδραση στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Η συνδρομή στελεχών του δημοσίου και των επιχειρήσεων, καθώς και των πανεπιστημίων, των ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας και της κοινωνίας των πολιτών, θα συντελέσει στη δημιουργία ενός «οικοσυστήματος» καινοτομίας, ενδυναμώνοντας την ανοιχτότητα των δεδομένων της Τράπεζας και προάγοντας τη δυνατότητα διασύνδεσής τους με άλλα συστήματα, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τη διαφάνεια, τόσο εσωτερικά, όσο και εξωτερικά.

Πηγή: ertnews.gr