Lenteschoonmaak met Javaans reinigingsritueel Bersih Desa
Blogger Monique Fennes over het schoonmaakritueel van Stichting Rukun Budi Utama.
Vroeger onderging ons huis jaarlijks een grote schoonmaak in de lente, een ritueel waar eigenlijk de laatste jaren steeds minder gehoor aan wordt gegeven. Niet alleen bij mij, maar ik zie het bij veel meer mensen om me heen. Tegelijkertijd is er veel meer aandacht gekomen voor het schoonhouden van de buurt door het jaar heen. Een voorbeeld hiervan zijn de enthousiaste schoonmakers van Stichting Rukun Budi Utama, die een eigen reinigingsritueel hebben.
Bij het voelen van de eerste zonnestralen op mijn gezicht krijg ik de kriebels om naar buiten te gaan. Mijn ramen en deuren gooi ik open. Tijd om alles even op te kloppen en te luchten in huis. En natuurlijk zoek ik op een terrasje een plekje uit de wind om een heerlijke cappuccino te drinken.
Vroeger ging in het voorjaar het hele huis op zijn kop en werd alles grondig schoongemaakt en opgeruimd. Dit doen wij nu niet meer zo uitvoerig, maar ik merk dat steeds meer mensen zich wel richten op het schoonmaken en onderhouden van de natuur in onze straat.
,,Het staat ook symbool voor de reiniging van het lichaam, de ziel en de geest van de mens’’
Indonesisch ritueel
Zo ook Stichting Rukun Budi Utama (RBU), een stichting die de belangen van Nederlanders met een Surinaamse of Javaanse achtergrond in Den Haag behartigt. Zij kennen een uit Indonesië afkomstig ritueel rondom opruimen en schoonmaken. Deze traditie is ontstaan uit een legende die ‘Bersih Desa’ heet.
Bersih Desa staat voor de reiniging van een dorp en staat symbool voor de zuivering van het fysieke dorp en de mens zelf. De stichting beschrijft Bersih Desa als een Javaanse traditie gebaseerd op de mythe van de godin Dewi Sri. ‘Bij Bersih Desa wordt Dewi Sri bedankt voor haar goedheid. Door schoon te maken reinigen we ons dorp symbolisch van alle negatieve invloeden en van boze geesten. Het staat ook symbool voor de reiniging van het lichaam, de ziel en de geest van de mens.’
Haagse opruimestafette
Bersih desa bestaat uit drie elementen: samen je huis en de straat schoonmaken, een rituele gezamenlijke maaltijd en een wajangvoorstelling. Met dit verhaal in hun achterhoofd wil de Stichting RBU een bijdrage leveren aan een schoon Den Haag. Zo organiseren zij al een aantal jaren een Bersih Desa en hebben zij zich afgelopen jaar aangesloten bij de Haagse opruimestafette waar ik een van de organisatoren van ben. In Spoorwijk hebben zij zwerfafval geraapt en in de Ketelstraat verzorgden ze een heerlijke maaltijd en een wajangvoorstelling. Dit initiatief heb ik op kleine schaal wil overgenomen: ik raap zwerfafval in mijn eigen buurt, waarna ik borrel met de buren.
In april gaat de Haagse opruimestafette van start. Je kan het eigenlijk zien als een start van een gezamenlijke voorjaarsschoonmaak. Met TrashUre Hunt gaan we in alle stadsdelen zwerfafval rapen en ook RBU gaat een handje mee helpen. Bij mij gaat het kriebelen en krijg er helemaal zin in om de stad weer een beetje mooier te maken.
