Originele ideeën tegen de plasticsoep
No Plastic is Fantastic wint prijsvraag rondom het plasticprobleem.
Wat hebben jongerenambassadeurs, een Plastic Piet in een recyclepak bij de Sinterklaasoptocht en een werpspel voor afvalflesjes met elkaar te maken? In een woord: plasticafval. Deze verrassende ideeën rolden uit de koker van Haagsche en Scheveningse leerlingen om dat probleem te bestrijden.
TEKST: Theo Paijmans
BEELD: Emmy de Graaf
Grondstofjutters schreef een prijsvraag onder een aantal scholen uit met de vraag: bedenk een oplossing voor de plasticsoep op het strand. Vier groepen scholieren van het Maris College, Dalton Den Haag, Zorgvliet en VCL namen de handschoen op. De scholieren kwamen met een aantal originele oplossingen voor de dag. Hun oplossingen varieerden van het terugdringen van afval op het schoolplein, op het sportveld, aan het strand of bij de intocht van Sinterklaas.
De VCL-leerlingen Nicky de Wilde (17), Merel Dijkstra (18) en Karlijn Jansen (17) wonnen uiteindelijk met hun idee om ambassadeurs op te leiden, leeftijdgenoten die andere jongeren gaan informeren over het plasticprobleem en daarmee de bewustwording stimuleren. Stel, je bent op het strand, geen prullenbak in zicht en daar zit je dan, opgescheept met dat ene stukje plastic verpakkingsmateriaal. Je gooit het achteloos weg en je staat er even later al niet meer bij stil. Maar toen drie jaar geleden voor het eerst werd berekend hoeveel plastic we nou eigenlijk met zijn allen wereldwijd in zee dumpen, was het schrikken geblazen. Toen bleek dat die hoeveelheid plasticafval negentien keer zoveel was als we eerder dachten: we dumpten 15 miljoen ton plastic in de zee, elk jaar opnieuw, schreef de Volkskrant toen. Onderzoekers trokken aan de alarmbel. Als dit zo doorgaat, is over vijf jaar de plasticsoep dertig keer zo groot en zwemt er in 2050 zelfs meer plastic dan vis in de oceanen.
,,De plasticsoep is een enorm en globaal probleem. Door ons project betrek je het veel sneller op jezelf en je eigen omgeving’’
Persoonlijker
Met zulke verhalen hoef je bij Nicky, Merel, Karlijn niet aan te komen. De gemotiveerde leerlingen weten echt wel hoe nijpend het plasticprobleem is. In hun winnende idee hebben ze tenslotte een half jaar van intensieve voorbereiding, onderzoek en studie gestoken. Het drietal bracht ook eigen kennis mee. ,,Ik was er zelf al veel mee bezig, ik had ook een werkstuk gedaan over de plasticsoep”, verduidelijkt Nicky.
Maar als je uitgaat van het totale probleem op wereldschaal, dan is het moeilijk om als enkeling te kunnen overzien wat je direct zelf kunt aanpakken. En het gaat hem er nou juist om, vertellen ze, om zelf de handen uit de mouwen te steken. Bovendien heeft dat grotere wereldprobleem al de aandacht van anderen, weet Karlijn te vertellen. ,,Daar is bijvoorbeeld Boyan Slat mee bezig”, merkt ze op. Slat raakte op 16-jarige leeftijd geïnteresseerd in het plasticprobleem. In 2013, toen hij achttien was, richtte Slat de Nederlandse onderneming The Ocean Cleanup op. Hij is momenteel bezig met de ontwikkeling van een plan waarbij enorme vangnetten gebruikmaken van de stromingen in de zee om zo het plasticafval te kunnen verzamelen en af te voeren.
Maar zelfs als je het dichter bij huis zoekt, dan is er nog meer dan genoeg wat je kunt doen, vertellen de scholieren. Dat was voor het drietal een belangrijk uitgangspunt van hun plan en dat maakte hun idee ook voor de jury zo aantrekkelijk. Boyan richt zijn pijlen op de oceanen, Nicky, Merel en Karlijn nemen het schoolplein onder de loep, een vertrouwd plekje voor elke leerling. Nicky: ,,De plasticsoep is een enorm en globaal probleem. Door ons project betrek je het veel sneller op jezelf en je eigen omgeving. Onze keuze voor het schoolplein maakt het ook persoonlijker. Dan denk je veel meer na over wat je er zelf aan kunt doen en wat wij met zijn allen op school kunnen doen.”
Sportclubs
Natuurlijk zijn ze apetrots dat ze gewonnen hebben, maar hadden ze het ook verwacht? ,,Eerlijk gezegd niet, ik hoopte het wel natuurlijk”, geeft Merel toe. De competitie was ongekend, vinden ze. ,,Wij vonden de ideeën van de andere leerlingen ook heel goed en origineel, het waren echt geduchte concurrenten”, vertelt Karlijn. Neem bijvoorbeeld Storm, Casper, Ninaeve, Edina en Sam. Deze leerlingen van het Maris College kwamen op het idee om infographics boven prullenbakken te plaatsen. Lijkt eenvoudig, maar dat zou dan heel direct de gevolgen in beeld brengen van het laten rondslingeren van troep en vooral van plastic. Ze deden hun onderzoek aan de Boulevard en kwamen er namelijk achter dat de bezoekers van het strand thuis wel hun afval scheiden, maar op het strand alles in dezelfde prullenbak stoppen. Ze vonden ook nog best veel plastic op het strand. Dat was wel schrikken, geeft het vijftal toe. Daarom moeten er meer prullenbakken op het strand geplaatst worden, zodat de mensen niet lui worden en hun afval in het zand gooien, maar juist hun afval ook gescheiden inleveren, is hun voorstel. Wat de leerlingen wel opviel, is dat de mensen niet echt op de hoogte waren van de omvang van het probleem en volgens de leerlingen zelfs schrokken toen ze dat uitgelegd kregen.
De leerlingen Olivier, Nathan, Maurits en Eric, leerlingen van Dalton Den Haag bedachten een plan om het plastic zwerfafval bij sportclubs terug te dringen. Zij kwamen er na hun onderzoek achter dat veel zwerfafval vooral afkomstig is uit de kantine van de sportverenigingen, in mindere mate uit de supermarkt of van thuis. Het viertal bedacht een ingenieus statiegeldsysteem en verzon ook een ander origineel idee om mensen aan te sporen hun afval ook in de daarvoor bestemde afvalbakken te gooien: een werpspel in de vorm van een apparaat waarmee punten gehaald kunnen worden met elk flesje dat erin gegooid wordt. Spandoeken op het veld moeten zorgen voor de voorlichting over zwerfplastic. Omdat een sportclub al gewend is aan spandoeken, zou dat niet misstaan, concluderen de leerlingen.
,,We gaan nu in samenwerking met de gemeente Den Haag uitzoeken hoe we dit het beste kunnen aanpakken en wat de ambassadeurs gaan vertellen’’
Plastic Piet
Inez, Rik, Liefien, Sophie en Froukje, ook van Dalton Den Haag, kwamen met een plan om plasticafval te verminderen bij de intocht van Sinterklaas. Ook dit vijftal ging bij de voorbereidingen grondig tewerk. Als onderzoekslocatie werd de haven van Scheveningen uitgekozen. De leerlingen telden de hoeveelheid afval voor en na de intocht. Ze stelden vast dat er ook afval tijdens het Sinterklaasfeest in het water was terechtgekomen, maar die hoeveelheid was niet te meten. Om het zwerfafval te verminderen, bedachten de leerlingen de Plastic Piet, een piet met een pak helemaal gemaakt uit gerecycled materiaal en een lege zak waar afval in verzameld wordt in plaats van de traditionele zak met snoep. Als extraatje kunnen kinderen ook een schoen neerzetten met daarin gevonden plastic, bedachten de leerlingen. De Plastic Piet haalt het afval dan op en geeft pepernoten als beloning. Ook bedacht het vijftal een verhaal voor het Sinterklaasjournaal waarbij de stoomboot vastzit in de plasticsoep en dreigt niet op tijd aan te komen. Dat zou de kinderen dan moeten aansporen om plasticafval te verzamelen en dat zou weer de hoeveelheid plastic in het water uiteindelijk moeten doen verminderen, verwachten de leerlingen.
Respect en sympathie voor de andere leerlingen die meededen aan de wedstrijd hebben Nicky, Merel en Karlijn in elk geval. Vooral de Plastic Piet is een fantastisch plan, zegt Nicky. Ze zien al hoe zo’n plastic pieterman, uiteraard in aangepaste vorm, ook op andere evenementen ingezet kan worden. Bovendien, om het plasticprobleem adequaat te lijf te gaan, zijn alle goede ideeën meer dan welkom, vinden ze. En de prijsvraag laat ook zien dat het thema enorm leeft onder de scholieren. Maar voor Nicky, Merel en Karlijn betekent het voor nu dat hun idee ook echt werkelijkheid wordt. Nicky: ,,We gaan nu in samenwerking met de gemeente Den Haag uitzoeken hoe we dit het beste kunnen aanpakken en wat de ambassadeurs gaan vertellen.” Ook hun school wordt niet overgeslagen, vult Merel aan. Die staat bovenaan hun to-do lijstje: ,,We willen sowieso met de schoolleiding praten om het ook binnen de school goed kunnen gaan regelen.”
