Het DNA van de wetenschap
InScience Festival 2017
We namen een kijkje bij het InScience Festival in Nijmegen. Tussen de vele wetenschapsfilms, talkshows en de talloze proefjes die je er kon doen (waar ligt jouw pijngrens, welke date bezorgt jou hartkloppingen) zagen we ook aansprekende HAN-projecten.
De worm die op een mens lijkt
Een van die projecten is C.elegans. David en Nikki, twee HAN-studenten, vertellen over deze worm alsof ze het over hun eigen kinderen hebben. De twee lopen stage bij het HAN-Biocentre. ‘Het DNA van C.elegans komt voor tachtig procent overeen met dat van de mens’, weten ze. En dat maakt deze kleine rakker natuurlijk zo interessant voor onderzoeken.
David vertelt dat je dit wormpje vanaf de geboorte kunt volgen. Je kunt hem bijna niet zien met het blote oog, maar hij is razend boeiend. We kennen hem allemaal, hij leeft namelijk van rottend fruit. We weten van elk van de 959 cellen wat die doet. Een wormpje leeft gemiddeld twee tot drie weken bij een temperatuur van 15 tot 25 graden.
David onderzoekt welk effect chemotherapeutica (geneesmiddelen die ingezet worden bij kanker) hebben op de worm, zodat we die in de toekomst kunnen gebruiken voor mensen. Nikki (‘Ik doe de middelbare laboratoriumopleiding, nóg wel’) onderzoekt de toxiciteit van benzeen. ‘Voor een chemisch bedrijf dat die stoffen produceert.’
DNA voor vleugels
Een eindje verderop isoleren Ries en Bart DNA uit hun eigen wangslijm. De aanwezige wetenschappers vertroetelen de twee, zoveel bezoekers zijn er deze middag niet. De scholieren zijn hier niet in schoolverband, maar gewoon op eigen initiatief. ‘We waren toch vrij’, zeggen ze. Duidelijk, deze potentiële wetenschappers doen op dit moment de inspiratie op voor hun verdere toekomst.
Verderop in de ruimte spelen bezoekers een DNA-spel. ‘Wat zou je willen veranderen aan je DNA?’ vraagt de spelleider. ‘Ik zou wel vleugels willen’, lacht een deelnemer.
Koffie
‘Coffee at Science’ speelt zich af in Bibliotheek de Mariënburg. Onder het genot van, maar het mag ook thee zijn. Een handvol wetenschappers doet een elevator-pitch over hun onderzoek. Iedereen start vanuit het thema koffie. Jammer dat er zo weinig bezoekers zijn. Afwezigen missen zo een verhaal over de invasieve exoten op Saba. Dat zijn niet-inheemse planten die woekeren in een vreemde omgeving, omdat ze geen vijanden hebben. De bedreiging van de 21e eeuw, vindt ze, vergelijkbaar met onze berenklauw of vlinderstruik. ‘Het is de vraag hoe erg het is’, zegt ze erbij. De juiste insteek natuurlijk voor een onderzoek.
Leven en dood
Lilian Vloet, lector van het HAN-lectoraat Acute Intensieve Zorg, toont een filmpje over kwetsbare ouderen en hun familieleden. Als die op de Intensive Care worden opgenomen, komt er veel op ze af. In gesprekken met artsen komen onderwerpen als reanimatie aan de orde, of hoe zinvol bepaalde operaties zijn. Gesprekken over leven en dood, over de mensen achter de patiënten. Een spannende periode. ‘Dit zijn gesprekken die vaak dichtslaan’, zegt Vloet.
Naar aanleiding van de vraag van 22 ziekenhuizen is bij het lectoraat een gesprekskaart ontwikkeld en een film, waardoor de patiënten en hun omgeving zich beter kunnen voorbereiden op deze gesprekken.
Het resultaat is op kleine schaal getest en wordt al in twee ziekenhuizen gebruikt. Het blijkt dat patiënten zo veel beter zijn voorbereid. Vloet is trots op het hele project: ‘Het is geen onderzoek dat achter een bureau is bedacht, maar vanuit de vraag uit de praktijk. Het is heel praktijkgericht en wordt weer als onderwijs ingezet. Studenten zijn erbij betrokken, zij voeren de evaluatie uit.’
