André Platteel over betekenisruimte
Vanuit Kyoto (Japan), voor ‘Het Grootse Kleinste Festival van Betekenis 2018’
Happykamping regularly organises gatherings for a better understanding, by bringing together diverse people and perspectives. That is why on 19 April 2018 the second edition of The Greatest Smallest Festival of Meaning took place, where 20 speakers from the Netherlands and abroad, together with 80 participants, explored the concept of ‘meaning’.
Makkelijk was het niet, want André Platteel van Your Lab was drie weken op inspiratiereis in Japan om onderzoek te doen naar verstilling, vertraging en vakmanschap. Het idee was dat André zelf aanwezig zou zijn, maar het reisschema liet niet toe dat hij op tijd in Nederland kon zijn, dus probeerden we het op afstand. Maar omdat hij aan het rond reizen was, samen met het tijdsverschil en niet overal kunnen beschikken over een redelijke internetverbinding, leek het toch allemaal niet te gaan lukken om een bijdrage van hem te krijgen. Tot een dag voor het festival. André was duidelijk in zijn hum. Zijn enthousiasme sijpelde eruit, vol met nieuwe zojuist verworven inzichten die hij dan ook graag deelde vanuit zijn hotelkamer in Kyoto.
De liefde delen
Fijn dat ik wat ruimte krijg vanuit Japan. Ik ben in Kyoto. Ik ben afgelopen drie weken door Japan gereisd om wat meer onderzoek te doen naar verstilling, vertraging en vakmanschap. Dingen die me heel erg interesseren en die we ook bij Your Lab, de stichting die ik beheer en opgericht heb tien jaar geleden, in willen brengen. En ik heb in die periode van de afgelopen drie weken waanzinnig interessante mensen ontmoet. Ook als het gaat om hoe je nou betekenis geeft en hoe je betekenis geeft aan je leven. Ik heb een stuk of tien chefs geïnterviewd van toprestaurants hier in Kyoto en in Tokyo. Ik had geen idee dat het niveau van die chefs zo hoog was. Maar het was ook heel mooi om naar hun verhalen te luisteren. De manier van het leren van hun vakmanschap en daarmee betekenis te geven is niet zozeer het doen van een studie of het ondergaan van een opleiding, maar dat is zoveel mogelijk gaan eten bij zoveel mogelijk collega’s. En dan kijken hoe zij het doen. Dus dat gaat heel erg over een ervaring ondergaan. En het gaat niet zozeer over een lineaire groei, maar over voortdurend opnieuw leren observeren en kijken. Dat vond ik waanzinnig.
Het is leuk om te luisteren naar iemand die nu topkok is bij een driesterrenrestaurant in Tokyo, die het maken van recepten leert in het badhuis. Hij gaat naar badhuizen toe, de zogenaamde ‘onsen’ in Tokyo. In het badhuis vraagt hij oude mensen naar gerechten en naar groente die hij heeft gevonden in de bergen en hoe zij dat klaarmaken. Waanzinnige verhalen, heel erg mooi. Het geeft ook een soort van relativering. Ik merk dat de mensen die ik hier spreek, heel veel passie voor hun onderwerp hebben. En passie is dan een enorme toewijding en concentratie. Dus ze willen het vak leren, staan ze heel erg open voor collega’s en ze sturen je ook door naar collega’s: ‘Oh, die vind ik heel erg goed, daar moet je naar toe.’ Er is geen afgunst, geen competitie, het gaat heel erg over delen. Zij willen de liefde van dat wat ze doen ook met anderen delen.
Leiderschap is delen van enthousiasme voor dat wat je doet
Vanuit Your Lab ben ik ook heel erg geïnteresseerd in leiderschap. En hoe geef je als leider betekenis? Hier zeggen ze: ‘Het leiderschap gaat over het delen van mijn enthousiasme. En als mensen niet meegaan in mijn enthousiasme, dan is dat helemaal prima. Dan vinden ze misschien een andere omgeving waar ze dat enthousiasme wél kwijt kunnen. Maar ik probeer met mijn enthousiasme een bepaalde soort van aantrekkingskracht te realiseren. En die aantrekkingskracht creëert een soort van community, een krachtige cultuur. En van daaruit kunnen we wat moois creëren.’ Dat idee vind ik ook heel erg mooi. Dat je niet denkt aan hoe je mensen kunt overtuigen, dat leiderschap betekent dat je mensen motiveert of in beweging krijgt. Nee, het is jezelf in beweging brengen. En door die beweging een soort van magneet worden, je eigen ruimte maken, voor andere mensen die datzelfde enthousiasme voor datzelfde thema hebben. En door een soort van magnetische werking elkaar op te laden tot iets dat zo krachtig is dat je daar ook weer andere mensen mee kunt bereiken. Dat vind ik een heel mooie manier van betekenisgeving. Dat het eigenlijk begint bij liefde. Bij een vorm van enthousiasme voor dat wat je doet.
Dat vind ik een heel mooie manier van betekenisgeving. Dat het eigenlijk begint bij liefde. Bij een vorm van enthousiasme voor dat wat je doet.
Ik was vandaag bij een zenmeester in Kyoto, die vertelde: ‘Het is eigelijk heel raar dat we in het westen Zen zien als een lineair leerproces. Dat we het hebben over hoe je eerst moet verstillen, dan vanuit die verstilling kunt creëren. Maar eigenlijk gebeurt het allemaal tegelijkertijd. Voor hem was het vakmanschap ‘volledig in het leven staan’. Nu denken we dat we alleen volledig kunnen leven als we gelukkig zijn, als we ‘happy’ zijn. Maar de zentraditie komt eigenlijk voort uit het begrip ‘suffering’, Boeddha had het over suffering. We vinden het eng om verdrietig te zijn, we vinden het eng om ons angstig te voelen, we vinden het eng om ongemak te voelen. En juist die eigenschappen, die stigma’s, als we die niet aangaan, dan kunnen we ook geen betekenis geven. Wat dan onderdrukken we een heel groot deel van wie we zijn en wat het leven is. Hij had een hele mooie metafoor waarmee hij verwees naar het koken. Hij zei: ‘Wat we heel vaak proberen te doen is alleen maar die ingrediënten uit het leven te halen die mooi gekleurd zijn, of die zoet zijn. Maar om goed te kunnen koken heb je alle smaken nodig.’ Wat we ook vaak denken is, dat wanneer we vertragen en verstillen dat dan het proces al is gedaan. Dat als we de groente hebben gesneden dat we dan al klaar zijn. Maar dat is slechts het halve werk. Als je de groente hebt gekocht en hebt gesneden, dan moet je er ook nog iets mee doen. Zo is rust of verstilling maar het halve werk, je moet vervolgens vanuit die rust ook weer leren creëren. Betekenis geven; dat is dus eigenlijk een vorm van creëren. Van al die ingrediënten die je gekocht samengebracht hebt, om daarvan vanuit concentratie en aandacht iets nieuws mee te maken. Dat is voor mij ook een vorm van meesterschap.
We vinden het eng om verdrietig te zijn, we vinden het eng om ons angstig te voelen, we vinden het eng om ongemak te voelen. En juist die eigenschappen, die stigma’s, als we die niet aangaan, dan kunnen we ook geen betekenis geven. Wat dan onderdrukken we een heel groot deel van wie we zijn en wat het leven is.
Samen vermeerderen
Ze hebben het hier veel vaak over meesterschap. Meesterschap als een vorm van observeren en kijken hoe anderen het doen. En zorgen dat je je mening uitstelt. Zo open mogelijk kijken wat er om je heen gebeurt. Dat zijn allemaal thema’s die ik interessant vind en die we bij Your Lab brengen, maar die hier heel erg in de cultuur verweven zitten. Wij zijn in het Westen heel erg bezig met individualiteit in de wereld zetten. We gebruiken ook verstilling en vertraging en spiritualiteit om dat mogelijk te maken, maar betekenisgeving hier vindt pas plaats als je je fascinatie of je enthousiasme met anderen kan delen en vermeerderen. En dat vind ik een heel mooi gegeven. Dat het niet gaat over jouw proces, maar wat jij kan brengen. Wat het effect op anderen is en hoe je open kunt staan voor wat anderen kunnen brengen zodat je samen kunt vermeerderen. Die thema’s vind ik interessant en die liggen hier voortdurend voor het oprapen. In eigenlijk alles. In het eten, in hoe de Japanners met verkeer omgaan, hoe ze kleding maken… Natuurlijk zitten er ook uitwassen in, ik wil het niet allemaal romantiseren. Ik zie hier ook dat het heel moeilijk voor mensen is om hun ware gezicht te laten zien. Dat er een hele grote schaamtecultuur is. Dat het moeilijk is die individualiteit wél tot ontwikkeling te brengen. Dus ik denk dat we van elkaar kunnen leren. Maar het was mooi en het is nog steeds mooi om hier te zijn. En om die thema’s waarin we nu zo geïnteresseerd zijn, om überhaupt betekenis te kunnen genereren, dat je die hier zo aan de oppervlakte allemaal kunt opvissen.
Thank you for taking the time to read the article and/or watch the video. I hope that you enjoyed it. If you did, don’t forget to hit the clap button (the icon of the hands below or on the left side of your screen) so I know I connected with you. Follow me here on Medium to automagically see new stories pop up on your Medium homepage. Or follow me on LinkedIn, I also share updates and stories there. Thank you for your support!
