Hoe André Platteel ruimte maakt door het faciliteren van een cultuur waarin mensen tot hun volle potentieel kunnen komen
Happyplaces Stories (video)
Ik filmde André bij hem thuis, in Amsterdam. Een geweldige loft, zijn koninkrijk. Eerder schreef ik al over een gesprek dat we nadien hadden. En over hoe ik daar al eens eerder was.
Hier zijn verhaal. Aan de vooravond van de start van Your Lab. Vijftien minuten en een beetje meer, voor een twijfelloos helder en volledig verhaal, omdat André ‘er’ is. Dat was hij een lange tijd niet, maar op het moment van filmen heel erg zeker wél.
‘Een moment dat ik eigenlijk heel erg weinig ruimte voelde, was toen ik ooit voor een groep ondernemers een presentatie gaf. Ik had net een nieuw boek geschreven. Een boek over marketing en nieuwe vormen van marketing bedrijven. Er waren door de organisatie 15 CEO’s bij elkaar gehaald. Ik wilde mijn presentatie beginnen. En ik voelde dat mijn lichaam begon te trillen. Ik begon te zweten. Mijn hartslag werd heftiger.
Ik was flauwgevallen.
Toen ik weer bij kwam zei de organisator: ‘Je moet echt even die presentatie afmaken.’ En trillend op een stoel heb ik in een soort automatisme dat verhaal afgemaakt. Vanaf dat moment voelde ik wantrouwen naar mijn lijf. Was de ruimte die ik altijd bij me droeg, mijn eigen lichaam, voelde straks en beklemmend. En moest ik op onderzoek uit naar wat er nou precies gebeurd was, wat er aan de hand was.
Daar heb ik een hele lange periode de tijd voor genomen. En toen kwam ik eigenlijk in een andere ruimte terecht. Ik kwam in dit huis terecht. Dit huis had ik net gekocht. Het was een bouwval. Gaten in de daken. Er vlogen duiven doorheen. Ik had er nog weinig aan gedaan. En door dat flauwvallen en doordat ik eigenlijk niks meer kon, moest ik me terugtrekken in dit huis. Had ik deze ruimte nodig. Om tot rust te komen.
Toen stuitte ik eigenlijk op een heel andere ruimte. Dat is eigenlijk wel bijzonder. Heel vaak als we ruimte zoeken, zoeken we ruimte buiten ons zelf. Dan zijn we bezig om ruimte te scheppen buiten onszelf. Om te kijken of we bewegingsvrijheid kunnen creëren. Of we van anderen meer vrijheid kunnen krijgen. Of we in een strategisch spel de ander zo kunnen domineren of zo vast kunnen zetten dat wij meer bewegingsvrijheid krijgen. Dat gehele spel is gebaseerd op de gedachte dat we los staan van anderen en de wereld. Waarin we eigenlijk voortdurend angstig zijn dat onze eigen ruimte beklemd wordt of ingenomen wordt. En we daarom de ruimte van anderen maar zoveel mogelijk proberen in te nemen. In een gevoel van het hebben van vrijheid en macht.
Dat spel dat ken ik hartstikke goed. Dat had ik heel lang gespeeld als marketingadviseur. Waarin je probeert met slimme marketingtrucjes jouw ruimte op het commerciële veld zo groot mogelijk te maken ten koste van jouw concurrenten. Waarin je eigenlijk voortdurend bezig bent om anderen slim af te zijn. En ik merkte in het adviesvak, dat het niet alleen ging om je merk zoveel mogelijk ruimte in te laten nemen. Maar ook om je als persoon in een bedrijf zoveel mogelijk te laten gelden. Waarin het niet zozeer gaat over luisteren naar de ander, maar slimmer zijn, gevatter zijn, sneller zijn, krachtiger zijn, machtiger zijn. Dus eigenlijk steeds meer ruimte innemen ten koste van anderen.
Ik denk dat dat spel er voor gezorgd heeft dat ik uiteindelijk door mijn hoeven zakte tijdens die presentatie. En terug moest keren naar een heel andere ruimte. Dat was de ruimte in mijzelf. Waar ik pas bij kon komen nadat ik onderzocht had wat die ruimte bekneld had.
Heel vaak denken we dat anderen onze vrijheid ontnemen. Maar eigenlijk doen we dat zelf, met onze gedachtes. En die gedachtes zijn altijd om pijn, of afwijzing, of verdriet of angst te voorkomen. En daarmee bouwen we een soort van construct, wat we identiteit noemen en dat hangt als een soort harnas om ons heen. Waarmee we eigenlijk direct onze ruimte vernauwen en beklemmen. Want we durven niet meer open te staan. We durven niet meer intuïtief te zijn. We durven niet meer flexibel te zijn. We durven niet meer toe te geven als we fouten hebben gemaakt waardoor we nog maar nauwelijks leren. Oftewel, we hebben onze ruimte zo vernauwd, tot een identiteit, tot een imago, precies hetzelfde wat merken doen, waardoor we niet meer kunnen bewegen. Niet meer de vrijheid hebben om te kunnen groeien en meer ruim te kunnen zijn.
En precies dát had ik ook gedaan. Ik had in mijn verleden te maken gehad met vroeg verlies. De dood van mijn moeder en mijn broertje. En dacht daarna: ‘Hé, als God op deze manier met mij om wil gaan, dan bouw ik een eigen koninkrijk.’ En dat koninkrijk dat werd dit huis. En dat huis werd het toevluchtsoord om me weer beter te maken nadat ik was flauwgevallen. En ik merkte dat dit koninkrijk, dit grote huis, niet de ruimte was waarin ik tot oplossingen kwam. Waarin ik tot meer vrijheid kwam. Waarin ik tot meer liefde en daadkracht kwam. Maar dat die ruimte binnenin zat. En daarvoor moest ik nog een aantal dingen oplossen.
Het was een lange periode. Zeven jaar heb ik eigenlijk helemaal niks gedaan. Waarin ik bezig ben geweest te onderzoeken welke patronen er in mijn systeem zitten die mij beklemmen en vernauwen. Welke vluchtstrategieën ik heb gehanteerd in mijn vroege jeugd. Om maar niet de pijn en het verdriet te voelen. En om te kunnen overleven. Die vluchtstrategieën zijn mijn identiteit geworden. En daar achter heb ik mij hele lang kunnen verschuilen. Met heel veel kennis, en sluwheid en slimheid en strategische spelletjes. Om me staande te kunnen houden. Maar dat kwam niet van binnen uit. Dat was een machtsspel.
Nu is dat machtsspel over. Ik kon niet meer functioneren binnen die wereld en moest wel terug naar mezelf. Dat was een periode waarin het construct van wat ik dacht dat ik dat was, in elkaar kukelde. Als een kaartenhuis in elkaar donderde. Dus alles wat ik dacht dat ik was, dat ik krachtig was, dat ik slim was, dat ik conceptueel creatief was — alle dingen waarvan ik dacht dat ik daarmee aanzien kon creëren die waren totaal weggevallen. Ik had geen energie. Ik voelde me donker en depressief. Ik voelde me verdrietig en angstig en woedend. Ik kon mezelf niet in de spiegel aankijken. Ik was vermoeid. Ik werd supersnel oud. In de paar jaar dat ik bezig was met het proces van wat er nou precies met me was gebeurd, waarom ik in elkaar stortte.
Daar moest ik doorheen. Ik moest door die in elkaar donderende identiteit heen. Om te zien dat ik iets heel anders was. En ben. En dat is eigenlijk ruimte. Dat wie ik ben, niet iemand is die gedefinieerd kan worden. Maar dat wie ik ben, dit is. Die hier zit. Dat dat, in dialoog, met jou nu, maar met welke persoon dan ook, iemand anders kan zijn. Omdat, als we ruimer zijn, dan staan we open en kunnen we van elkaar leren. In dat gezamenlijk leerproces ook ontwikkelen. En is er geen rigiditeit meer van waarde waaraan we ons proberen vast te houden. Dan valt er niets meer te verdedigen waardoor we onze macht op een valse manier moeten uitbuiten. Om een ander kleiner te maken en onszelf ruimer te voelen. Dan is het niet meer nodig om jezelf te verschuilen of kleiner te maken. Of op te blazen, je groter te maken. Maar gewoon om te zijn, wie je bent op dit moment.
Eigenlijk is het heel bizar dat, er alleen maar dit moment is. Dat er geen ander moment is. En dat als je met dit moment samenvalt, dat de grenzen van je huid ook oplossen. Dat wie je bent niet ophoudt bij de grenzen van je huid. Maar dat we in dat ‘zijn’ eigenlijk alles zijn. Alsof het lichaam ineens open klapt. En je met een bron in aanraking komt, waaruit al het leven voort komt. Waardoor je niet meer afgescheiden bent van anderen in de wereld. Maar je voelt dat je verbonden bent met diezelfde levensenergie.
En als je die verbinding voelt, met die levenskracht, met dat goddelijke, met die liefde, dan is er eigenlijk geen onderscheid tussen jou en mij. Of tussen mij en de wereld. Dan is het niet meer nodig om met macht strategische spelletjes te spelen. Maar dan kun je met macht gezamenlijk dingen creëren. Dan is het niet meer nodig om me angstig te voelen. En daarom je zelf niet volledig uit te spreken. Maar kan ik open zijn. Is het niet meer nodig om met je hoofd allerlei dingen te doen. Maar vanuit die verbinding voel je wat jouw uniek maakt en hoe die uniekheid ingebed is in een groter geheel. Dus voel je intuïtief aan, hoe in dat netwerk, je in dat spinnenweb waar je onderdeel van bent, moet bewegen om jezelf en anderen in hun kracht te zetten.
Dat is een totaal andere manier van leven waarin het eigenlijk continu gaat om ruimte scheppen. Ruimte scheppen voor jezelf, door steeds meer lagen die je tegenkomt waarin je toch nog je probeert vast te houden als een vorm van identiteit… Dat gebeurt me ook nog steeds voortdurend, iedere keer als ik denk iets opgelost te hebben en bevrijd te zijn dan komt er een ander laagje waarmee ik me identificeer, om daar weer houvast aan te vinden. En dat spel van voortdurend die laagjes opzoeken en loslaten, dat spel is leven. En dat leven draait om ruimte. Niet alleen ruimte voor jezelf, maar als je die ruimte van binnenin groter maakt, dan is er vanuit die verbinding geen verschil tussen binnen en buiten. Dus wordt de ruimte voor een ander ook groter. En de ruimte voor de wereld ook groter.
Dat is nu mijn nieuwe fascinatie geworden. Om ruimte te maken. En dat doe ik met een project, dat heet Your Lab, waarin ik mensen met allerlei verschillende achtergronden en allerlei verschillende leeftijden, uitnodig om via dat zelfinzicht op die ruimte te stuiten. Waarin ze ervaren, werkelijk ervaren, in elke cel van hun lijf, hoe het is om verbonden te zijn met zichzelf. Met hun uniekheid. En daarmee tegelijkertijd met het grotere geheel waar ze een onderdeel van uit maken. Die diepe verbintenis die ze dan ervaren, die leidt tot een totaal ander gedrag. Dan heb je het niet meer over ‘duurzaam’ proberen te zijn. Maar duurzaamheid is dan verinnerlijkt. Dus alles wat je doet, weet je dat terug keert naar de ander. En dus kan alles wat je doet alleen maar het goede zijn, omdat alels wat je dan doet niet alleen goed voor de ander is maar ook goed voor jezelf. Dat is volgens mij de wereld waar we naar toe gaan.
Een wereld waarin we verschuiven van een verangstigende samenleving. Waarin we voortdurend oppositie spelen. En voortdurend strategische spelletjes spelen. Om onszelf maar veilig te voelen. Naar een verbindingssamenleving. En niet een verbinding als in ‘ik verknoop me met jou’, als het bij elkaar brengen van culturen, maar een verbinding die van binnenuit ontstaat. Dat je werkelijke doorvoelt dat wie jij bent, alles is. Dat wie jij bent, en waar je uit ontspruit dezelfde bron is waar iedereen uit voort komt. Waar de aarde uit voort komt. In dat weten, en de ongelooflijke kennis die daar uit voort komt, ontstaat een verbinding die radicaal transformeert. Dat is wat we bij Your Lab doen.
We faciliteren een radicale transformatie voor mensen die bij willen dragen aan die omslag, waar de samenleving in zit. En die ook noodzakelijk is om er voor te zorgen dat we nog heel lang met elkaar kunnen blijven leven. Want het is duidelijk dat de manier waarop we nu de wereld hebben gemaakt, economisch, ecologisch en sociaal, dat dat niet meer werkt. dat een omslag noodzakelijk is. En dat die omslag niet komt door een nieuwe set aan competenties. Of met en nieuwe ECO-sticker. Maar dat die ontstaat van binnen uit.
In die zin zou je kunnen zeggen dat we aan het begin staan van een revolutie. Een revolutie waarin we onze normen en waarden en de vorm van macht die er nu is, dat we die willen herzien en willen veranderen. En zo is eigenlijk elke revolutie en elke omslag begonnen. En die revolutie zal nu niet meer plaatsvinden door te strijden tegen een bepaalde macht. Omdat die macht gewoonweg niet meer lokaliseerbaar is. Die is zo verknoopt, dat het niet meer mogelijk is om een machthebber aan te duiden. Politiek en commercie zijn zo vervlochten met elkaar, dat je moet praten over een netwerk van machtsstructuren. Dat onontwarbaar is. Strijden daar tegen om vernieuwing te creëren is onmogelijk.
Revolutie heeft het woord ‘re’ in zich. Wat ‘terugkeer’ betekent. En volgens mij kenmerkt deze periode zich door de terugkeer naar onzelf. dat de revolutie in onszelf moet starten. Dat we een ander niet meer moeten verwijten dat onze ruimte en onze vrijheid wordt ingenomen. Dat we gemanipuleerd worden, bekneld worden. Maar moeten zien dat we dat zelf doen, met onze eigen gedachtes en onze eigen pijn. Met met ons eigen verlangen om geen pijn meer te worden gedaan. Waarmee we onszelf juist pijn doen. Dar de revolutie eigelijk betekent dat we moeten afrekenen met het illusionaire construct van onszelf. En dat de guillotine daar in gezet moet worden. Zoals in de Franse Revolutie de machthebbers onder de guillotine gingen. Om weer democratie te creëren. Ofwel, in die tijd, meer vrijheid. Zo zullen we onze democratie moeten vernieuwen en vrijheid moeten geven door in onszelf de guillotine te zetten. En dat te doden wat ooit bescherming was, maar nu niet meer nodig is. Zodat we werkelijk ruimte kunnen voelen. Werkelijk ruimte kunnen zijn. Werkelijk ruimte kunnen scheppen. En van daaruit liefde en daadkracht en gezamenlijkheid. En daarmee een wereld waarin iedereen kan groeien. En iedereen stem heeft. Die revolutie fasciliteren we nu bij Your Lab. En dat is wat ik wil doen.
Het grappige is dat ik lange tijd, zo’n 15 jaar niet wilde terugkeren naar dat bedrijfsleven. Na het flauwvallen heb ik nauwelijks nog gewerkt voor het bedrijfsleven. En ben in bezig gegaan met dat interne proces. En vervolgens is daar Your Lab uit gekomen. Nu voel ik, in eerste instantie afgelopen jaar met tegenzin, maar nu ook weer met een zekere fascinatie, het verlangen om ook die vrijheid te gaan brengen bij bedrijven. Begrippen als authentiek leiderschap, intuïtief leiderschap. In het bedrijfsleven red je het niet meer met rigide structuren. Met kaders en concepten. Met competenties en vijf- of tienjarenplannen. bedrijven die zich daarop baseren die zijn ten dode opgeschreven. Het gaat er om dat je razendsnel op de huidige veranderingen in kunt spelen. En dus moet je je verbonden voelen. Zodat je intuïtief kunt reageren. Dus intuïtie, openheid, flexibiliteit en daarmee ook de mogelijkheid dat ideeën supersnel gedragen en geïmplementeerd kunnen worden. Wat betekent dat er een team moet ontstaan, dat niet probeert voortdurend door macht leden binnen dat team kleiner te maken. Waarin je van elkaar leert, elkaar uitnodigt, echt diep luistert, co-creëert, wat zorgt voor een totaal andere manier van zijn. Dus Your Lab, dat interne proces, dat leidt tot het openklappen van wie je bent. En daarmee de verbinding met alles in de wereld, dat gaan we nu ook naar bedrijven brengen. Dus word ik weer adviseur. Maar niet langer adviseur vanuit angst, vanuit competitie, vanuit vernauwing, vanuit sluwheid, vanuit tactisch of strategisch denken, maar word ik adviseur van ruimte. En faciliteer ik een cultuur waar mensen in hun volle potentie kunnen komen. Zowel in het bedrijf, als daar buiten. Daar heb ik ongekend veel zin in.
