Hoe Erwin van der Zande ruimte maakt door vernuft te vieren
Happyplaces Stories (video)
Eerder deze week zocht ik Erwin van der Zande op in Amsterdam in A-lab, het hoofdkwartier in Amsterdam waar vanuit Bright wordt gemaakt. Hij mailde vorige maand wegens deze Happyplaces serie. En dat veel van de verhalen vaak zijn opgenomen in betrekkelijke kleine ruimtes. Klopt. Hij had de nieuwe locatie van Bright Day in de aanbieding. En Erwin’s verhaal leek me relevant om te hebben, omdat hij al twaalf jaar mensen gids in de wondere wereld van de ontwikkelende technologie. Dat was eerst in de vorm van een magazine, twee jaar B.I., ‘before iPhone’. Niet dat die telefoon staat voor alle technologie, maar het geeft je en idee van hoe lang geleden al, of hoe snel we die dingen en wat je er mee kunt en wat er sindsdien allemaal op je afgevuurd krijgt het is. Toen spullen voor nerds, maar nu zijn we dat allemaal. Zijn alle dingen slim, van thermostaat tot telefoon tot koelkast en vernieuwt technologie sneller dat dat je het kunt bijhouden, in meer vormen en variaties dan je kunt voorstellen. Bright gidst je door die turbulente wereld heen van nut en noodzaak van die ‘tech’, laat je ziet wat je er mee kunt of wat het mogelijk belemmert. Samen reden we naar Utrecht, waar half november 20.000 mensen kunnen, klooien, leren, zien, leren van, met en over wat er kan met spullen die vandaag te koop zijn, wat er morgen komt en overmorgen mogelijk is. Grappig genoeg dus niet via schermen, maar door samen te komen op een plek.
Ik ben een beetje bevangen door de enorme ruimte daar binnen. Ik heb ook wel een kleine aanleg voor fobietjes, maar ik kreeg het er bijna benauwd van. Zo groot is die ruimte hier. We zijn nu bij de Jaarbeurs, hal 7 en 8 daar achter mij, daar gaat de zevende editie van Bright Day plaatsvinden. Een tech fest vol vernieuwing voor nieuwsgierig Nederland’, jaja. Het is voor het eerste dat we dat hier doen. Bright Day is ooit begonnen, heel klein in Amsterdam op een klein locatietje, paar honderd man. Ik zit nog bij te komen van hoe groot dit wel niet is. Daar zit ik nu nog een beetje in…
Ik doe Bright nu al best een tijd. We zijn begonnen in 2005. Sinds twee jaar zijn we onderdeel van RTL. We hebben daardoor veel grotere vleugels om mee te vliegen. Dat is geweldig. Dat maakt dat met name Bright Day heel erg heeft kunnen groeien. Eigelijk doen we nog steeds hetzelfde. Dat ligt heel dichtbij wie ik ben. Ik heb geen technische achtergrond. Ik ben meer een soort gamma-type (de gammawetenschappen bestuderen het menselijk handelen) geloof ik. Ik heb een hele grote fascinatie voor technologie. Voor ‘tech’, kort gezegd. Wat het doet, waar het ons toe in staat stelt, de belofte die het in zich draagt voor een betere of in elk geval verbeterde morgen. Dat houdt me eigenlijk al mijn hele leven bezig. Bij Bright kwam alles samen en kan ik dat helemaal botvieren, die fascinatie.
Bright is in essentie en viering van vernuft: het vermogen om vindingrijk te zijn. Te veranderen, te verbeteren, te innoveren, een beetje een platgewalst woord, maar toch. Als je Bright kent dan zal het vast wel zijn van iets met gadgets. Dat snap ik, dat is prima, dat doen we ook. Maar we kijken bij Bright graag wat verder naar wat mensen met technologie doen. Andersom, wat technologie met ons doet. Dat heeft er al van meet af aan ingezeten. Het is misschien wel een vrouwelijke kijk op technologie. Je kijkt vooral naar waar het voor is, wat je er aan hebt en wat je er mee kunt doen. We staren ons wat minder blind op de intrinsieke eigenschappen van technologie. Terwijl we het ook wel vaak noemen hoor, met megapixels of hertz, maar dat is gewoon niet zo heel relevant. Het is bijzonderder om te kijken wat het ook sociologisch doet, de innovaties in technologie. Met ook de keerzijdes, uiteraard.
Technologie als religie
Bright draait al een tijdje mee, we zijn bijna met het verschijnsel mee opgegroeid. Wat misschien eerst een feestje was van alleen maar nerds en zoals dat dan in marketing termen heet early adopters, is het nu gespreksstof op verjaardagen. Welke smartphone je hebt, noem maar op. De eerste ontdekkingsfase zijn we natuurlijk al lang voorbij. Waarbij alles nieuw was, alle beloftes. De wereld zou veranderen, de economie zou veranderen. Toen kwam er een soort backlash. Het was allemaal maar een bubble. En toen kwam er nog weer een rebound waarbij we ons realiseerden dat er ondertussen toch wel heel veel veranderd en gebeurd was. Technologie heeft een sturende rol bijna in ons leven. Je zou bijna kunnen zeggen dat technologie, met de secularisatie van onze samenleving en de toch steeds kleinere rol die religie speelt, zeker in West-Europa en Nederland, dat techniek bijna de enige voortstuwende kracht is in ons leven. Het is ook hetgeen waar we hoop aan koppelen, waar we verwachtingen over hebben dat het ons gaat helpen, dat het ons betert. Er worden wel analogiën getrokken met bepaalde soorten fanboys, dat het bijna religieuze trekjes heeft hoe zij met een merk, een product of een dienst omgaan. Het is misschien ook door gebrek aan alternatieven. Waar religie, politiek en ideologiën wat naar de achtergrond zijn verschoven hangen we heel erg aan technologie. We hangen er ook heel veel aan op. We zien alle mogelijkheden die het creëert en we zijn tegelijkertijd ook ongerust over de snelheid waarmee dat gebeurt. En er komt ook naar verloop van tijd vanzelf een bewustzijn waarbij we beducht worden op de mogelijke gevaren. Of nadelen die we aanvankelijk niet hadden verwacht, niet hadden gezien. Of niet wilden zien.
Asbest van deze tijd
Een paar dingen nu. Ik merk om mij heen, ik heb inmiddels zelf ook kinderen, ik ben wat ouder geworden en je perspectief op de wereld verandert. Je wilt meer verantwoordelijkheid nemen: ‘We zijn toch immers ook die generatie die dat moet doen.’ Ik zie om mij heen, bij kennissen of vrienden, neem nou de smartphone. Dat is toch wel de primo gizmo in ons aller leven. Misschien is dat wel, als we over twintig jaar terug kijken, de asbest van deze tijd. een kennis heeft nu een hele simpele Nokia gekocht. Maar hij had dan nog wel een iPhone of een Android omdat daar dan nog WhatsApp op stond en alles. Want hockey, met de kinderen, en voetbal, dat gaat allemaal… Dus we komen er ook niet helemaal van los, meer. Dat gaat ook niet meer. Maar we zijn natuurlijk wel wat doorgeschoten. Anyway. Daar is ook allemaal wel ruimte voor bij Bright, wij ontwikkelen mee met het onderwerp. En tegelijkertijd is de snelheid van innovatie, we gaan hier ook dingen laten zien met augmented reality, e-sports, robotvoetbal, daar zitten dingen bij die je een paar jaar geleden niet eens had kunnen bedenken. Dat blijft wonderlijk. En dat blijft dat jongetje in mij die daar grote ogen van krijgt en daar heel blij van wordt. Dat blijft nog steeds aanspreken. Ik denk ook niet meer dat dat gaat veranderen trouwens.
Zelf ervaren
Voor degenen die Bright misschien al wel wat langer kennen, die kennen misschien ook wel het magazine van in de beginjaren. Ik kan me nog levendig de discussies herinneren met de uitgever met wie ik Bright begon. Over ‘waarom doen we dat überhaupt?’. Hij had achteraf toch wel gelijk. Het was een goede merkenbouwer, zoals misschien in de huidige constellatie ons tv-programma bij Bright dat is. Maar het allerleukste is eigenlijk toch zo’n event. Zo’n gigantische parochie bijna om technologie te beleven. En vooral ook aan te raken. Er zijn ook niet zoveel plekken waar dat kan. Je kan naar een Mediamarkt gaan, daar hangt dan alles aan zo’n ketting vast en is alles wat los zit er al afgesloopt. Een paar jaar geleden omschreef NRC Handelsblad Bright Day wel eens als ‘een Tupperware party voor nerds’. Vond ik een mooie geuzentitel. Dat zijn we wel ontgroeid, we hebben een heel breed publiek nu. Jong, oud, hip, nerds, man, vrouw, alles door elkaar. Maar allemaal bovengemiddeld nieuwsgierig. Om het aan te raken, het zelf te proberen, zelf te doen. Die tactiliteit heeft toch iets magisch. En het is natuurljk ook vaak wat merken proberen te verkopen aan je. Dat het magisch is. En dat wil je dan vooral ook zelf even ervaren. In sommige gevallen is het ook echt zo, in sommoge gevallen niet. Er zit ook iets tragisch aan vind ik persoonlijk. Omdat zo’n event maar één dag is, of in ons geval dan nu inmiddels twee dagen. Zo’n hal, 20.000 vierkante meter. Een enorme hoeveelheid materieel wordt naar binnen gehaald. En alle aansluitingen en dit en zus en zo. Dan hebben we een heel tof feest met z’n allen. En dan breken ze het weer op. Ik vind dat ergens een soort zonde. Maar ja, wie weet of er ooit iets permanents komt van Bright. Zou wel te gek zijn.
Evolutie
Zo’n event, waarom doen we dat nou eigenlijk? Van huis uit vond ik het altijd leuk om cherry picking te doen, de krenten uit de pap te halen. Dat is in essentie wat redactie voeren ook is. Het is ook een techniek die belangrijk is in deze snelle tijd. Om dingen in een context te plaatsen, te duiden. Om mensen te helpen. Er is een enorme informatiebehoefte onder het publiek. Als ik alleen al af ga op de vragen die ik in mijn eigen kring altijd gesteld krijg: ‘Welk ding moet ik nu hebben Erwin’, dat zijn altijd de vragen. Daar ligt echt een gidsrol die wij graag opnemen. Die evolueert ook wel. Er waren tijden dat je bij de komst van elk nieuw soort apparaat, de smartphone, de hybride laptop, noem ze allemaal maar op. Je hebt een soort begintijd. Dan is er eentje die zet echt iets nieuws neer. Die zet de toon. De anderen hobbelen er achteraan. In de begintijd is de helft crap. Maar dat gaan dan niet meer op. Neem de smartphone, die primo gizmo van ons. Die bestaat nu zo’n tien jaar in z’n huidige vorm. Die raakt ook een beetje uitontwikkeld. Dat vind ik frappant, ook hoe mensen nu reageren op die nieuwe iPhone. Nog even los van de prijs. Nee, misschien juist ook wel met die prijs. Daar gaat heel veel achter schuil. En ik zou zelfs wel zo ver durven gaan om te zeggen dat het feit dat zo’n iPhone €1.200,00 kost, de prijs is die wij betalen, zelf, voor onze onstilbare honger. Alsof het een soort chips is waar je niet mee kan stoppen om te eten. We willen gewoon elk jaar weer een nieuw magisch kunstje zien. Dat is gewoon niet meer te doen. Daar is dat product al teveel uitontwikkeld voor. Je ziet nu wel die fabrikanten zoal Apple, Samsung grijpen naar hele dure technieken om dan zo’n toestel dan nog weer mind blowing te maken. Dat wordt doorberekend en daarom is hij nou zo duur. En dat is raar. Want in een sector waar technologie vaak in de tijd betekent dat dingen goedkoper worden en toegankelijker, een soort van democratisering, wordt uitgerekend die smartphone, ons belangrijkste apparaatje wat we nu allemaal hebben, de universele afstandsbediening van ons dagelijks leven, die wordt duurder. Dat is weird. Maar we hebben het er zelf naar gemaakt. En daaraan gekoppeld, de significantie van die technologie. Dat vraagt ook vaak om een wat andere blik. Je proeft bij mensen al een soort bezinning: ‘Zit ik nou al weer…’, of nog erger: je kinderen wijzen je er op. ‘Oh ja, ik zit weer op dat ding te kijken.’ We worden ons wat meer bewust van onze eigen verslaving, aan die apparaten, aan dat gebruik, aan die schermpjes. Dat is ook goed en het is ook tijd voor mensen zoals wij bij Bright om daar ook mee om te gaan, daarop te wijzen, om dat te relativeren waar nodig. Om kritisch te zijn. Mensen op weg te helpen. Tools te geven. Hulp te bieden. Dat vind ik wel mooi, dat krijg je als je iets een langere tijd doet in een tak van sport waarin een hele hoge omloopsnelheid zit. Dan ga je ook allerlei fases door. En misschien nog wel het meest paradoxale, al zie ik ook wel analogiën met de muziekindustrie bijvoorbeeld, is uitgerekend ons event de grote groeier. We kiezen één moment, dan komen daar uit het hele land allerlei mensen naar toe terwijl we het eigenlijk hebben over de digitale wereld… Maar die komt dat toch helemaal hier samen. In een enorme ruimte.
